نزهت امیری
بسیاری از رهبران ارکستر، قبل از تمرین، یک ساعت (یا بیشتر)، به گروه اجازه می‌دهند تا آماده شود. این امر به ویژه از نظر آماده‌سازی جنبه‌های فیزیکی (صندلی، پوپیتر، موسیقی، تجهیزات و غیره) ضروری است. با این‌حال، قطعاً در کنار این آماده‌سازی‌ها، زمان کافی برای مطالعه‌ی پارتیتور وجود ندارد. مهم‌ترین آماده‌سازی، مطالعه‌ی پارتیتور است. لازم است زمان‌های دیگری نیز برای مطالعه‌ی پارتیتور در نظر گرفته شود. برخی از رهبران ارکستر، ممکن است ترجیح دهند زمانی پس از تمرین را به این کار اختصاص دهند تا آن‌چه را که در فرآیند تمرین رخ داده، مرور کنند و برای تمرین بعدی آماده شوند.
اگر روند تمرین را ضبط کرده‌اید، آن را در این بُرهه‌ی زمانی ارزیابی کنید. در بازبینی صدای ضبط شده، نمادهای خاصی را برای پیش‌بینی مشکلات در روند تمرین بعدی، نشانه‌گذاری کنید. اینک زمان «خود ارزیابی جدی» درباره‌ی نقش رهبر و اثربخشی او در طول فرآیند تمرین فرا رسیده‌است.
«هدایت واقعیِ رپرتوار و حل مشکلات فنی و موسیقایی آن»، باید بخش بزرگی از روند تمرین باشد. اگر تمرکز رهبر در فرآیند تمرین بر این دو موضوع باشد، دلیل خوبی برای این باور وجود دارد که او کارش را به‌درستی انجام می‌دهد. تمرکز بر روی این دو جنبه، از صحبت بیش از حد رهبر جلوگیری می‌کند و آنسامبل را نیز به حل مشکلات وامی‌دارد. رهبر ارکستر باید در طول فرآیند تمرین، از دوری از این دو موضوع اصلی، اجتناب کند. اگر رهبر برنامه‌ی تمرین و بخش‌بندی‌ها و روش‌های عمل‌کردش را با دقت طراحی کرده باشد، هدایت و حل مشکلات آنسامبل، بخشی بسیار طبیعی از فرایند تمرین خواهد بود. مشکلات غیرمنتظره‌ای که در فرآیند تمرین بروز می‌کنند، ممکن است فوراً برطرف شوند یا لازم باشد توسط رهبر ارکستر به تعویق انداخته و یادداشت شوند، تا در تمرین‌های آینده برطرف شوند. در این صورت، رهبر ارکستر باید مراقب باشد که در تمرین بعدی از این مشکلات غافل نشود، چرا که اگر راه‌حلی ارائه نشود، این خطاهای فنی یا موسیقایی، تشدید خواهند شد.
بخش‌ها و روش‌ها در فرآیند تمرین
با تهیه‌ی فهرستی از بخش‌ها و روش‌های مشابه فهرست‌های زیر، هنرجوی رهبری می‌تواند از آن به عنوان چک‌لیستی از گزینه‌ها استفاده کند و سپس به دنبال آن، چه در طول تمرین و چه پس از آن، بهره‌وری فرآیند تمرین را ارزیابی کند. در زیر فهرستی مختصر از برخی از بخش‌ها و روش‌های تمرین‌دهی آمده‌است:
بخش‌های تمرین
• دوره‌ی گرم‌کردن
• کوک مقدماتی و کوک‌های متناوب بعدی
• رهبری و نوازندگی
• الگوسازی و تقلید (توسط رهبر ارکستر یا نوازنده‌ای دیگر)
• خواندن یا نواختن موتیف‌ها برای نمایش اهداف (توسط رهبر ارکستر)
• کار بر روی جزئیات (و بازخورد رهبر)
• به‌کارگیری راه‌بردهای آموزشی در طول فرآیند تمرین
• نت‌خوانی و دشیفر
• حل مشکلات در طول فرآیند تمرین
• پرورش حساسیت شنیداری و موسیقایی در طول فرآیند تمرین
• پرورش نوازندگی و استعداد هنری در طول فرآیند تمرین
۱ نظر