گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

تاریخ مختصر موسیقی ایران، پیش از اسلام تا صفویه (۱)

پیش از ورود آریایی ها

حکومت های فلات ایران پراکنده بودند. اولین تجربیات یکجانشینی ولی فاقد یک سلطنت کلی و یکپارچه. یکی از تمدن های مهم سیلک کاشان است. آریایی ها پس از ورود یک حکومت یکپارچه ایجاد می کنند که تمام تمدن پیش از آریایی در آنها وجود دارد. بررسی تمدن پیش از آریایی نشان می دهد که آنها تحت تاثیر بین النهرین، آشور، بابل و کلده هستند. خود بین النهرین ریشه در مصر دارد.

در آن دوران موسیقی صرف اهمیت نداشته در واقع از موسیقی برای بیان اعتقادات مذهبی و خرافات استفاده می شده است. موسیقی کلاسیک از دوره هخامنشی آغاز شد. دوره پیش از آریایی موسیقی آوازی بوده و یا از بدن برای تولید صدا استفاده می کردند مثل پا زدن یا دست زدن. بسیار مذهبی بودند و موسیقی برای بیان عقاید آنها بود. یک ظرف سفالی در موشلان تپه (ساوجبلاغ) و یک ظرف در حوالی تخت جمشید کشف شده اند که روی آنها تصاویری از رقص و آواز یک گروه حکاکی شده است و از وجود ساز بین آنها خبری نیست.

یکی از تمدن های مهم پیش از آریایی ها تمدن عیلام است (۳۰۰۰-۶۴۵ ق. م) مرکز تمدن عیلام، شوش بود. تمدنی مهم به لحاظ فرهنگی و هنری. یک جا نشین بودند و بسیار مذهبی، آثاری از آنان باقی ماند است. خدایان متفاوتی داشتند که آن خدایان در اماکنی به نام زیگورات (معابد عیلامیان) پرستش می شدند. یکی از این زیگورات ها، چغازنبیل است. زیگورات ها ۵ طبقه بودند امروزه ۲ طبقه از آن باقیست که از جنس گل رس و آجر هستند. در کتیبه ها آمده که نوازندگانی در اختیار خداوندان بودند. آنها از صبح تا شام در حال نواختن بودند و بسیار متدین. از چغازنبیل مهری به نام چغامیش باقی مانده که اولین تصاویر ساز حکاکی شده روی آن است. حجاری دیگری نیز به نام کول فره که آن نیز تصاویر ساز در بر دارد.
از تمدن عیلام سازهایی باقی مانده که تمام آنها خودصدا و یا هواصدا هستند. در گورهای کرمان بوق هایی فلزی، در کردستان سازهایی مانند صدف، از تپه آذربایجان سوتک های استخوانی، از مالیک گیلان زنگوله و از منطقه شوش جغجغه سفالی.

پیش از ورود آریایی ها

حکومت های فلات ایران پراکنده بودند. اولین تجربیات یکجانشینی ولی فاقد یک سلطنت کلی و یکپارچه. یکی از تمدن های مهم سیلک کاشان است. آریایی ها پس از ورود یک حکومت یکپارچه ایجاد می کنند که تمام تمدن پیش از آریایی در آنها وجود دارد. بررسی تمدن پیش از آریایی نشان می دهد که آنها تحت تاثیر بین النهرین، آشور، بابل و کلده هستند. خود بین النهرین ریشه در مصر دارد.

در آن دوران موسیقی صرف اهمیت نداشته در واقع از موسیقی برای بیان اعتقادات مذهبی و خرافات استفاده می شده است. موسیقی کلاسیک از دوره هخامنشی آغاز شد. دوره پیش از آریایی موسیقی آوازی بوده و یا از بدن برای تولید صدا استفاده می کردند مثل پا زدن یا دست زدن. بسیار مذهبی بودند و موسیقی برای بیان عقاید آنها بود. یک ظرف سفالی در موشلان تپه (ساوجبلاغ) و یک ظرف در حوالی تخت جمشید کشف شده اند که روی آنها تصاویری از رقص و آواز یک گروه حکاکی شده است و از وجود ساز بین آنها خبری نیست.

مسعود پورقریب

مسعود پورقریب

۱ نظر

بیشتر بحث شده است