گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

تاریخ مختصر موسیقی ایران، پیش از اسلام تا صفویه (۵)

اعراب به شعرشان افتخار می کردند؛ ملودی های ایرانی را روی شعر عرب اجرا می کردند. اعراب با سه روش از موسیقی ایرانی استفاده کردند: از طریق معماران ایرانی، از طریق شهر هیره که در آن دوران پایتخت هنری محسوب میشد بین ایران و عربستان و سوم از طریق برده های ایرانی که موزیسین بودند. سه موزیسین مهم این دوره، سائب خاثر که ایرانی تبار بود، دیگری نشیط فارسی شاگرد سائب و شهرت او اجرای ملودی ایرانی با شعر عرب بود، سومین نفر طویس بود، او مخنث بود و در دربار عثمان خواننده بود، به او غنا المتقن می گفتند.

امویان (۴۱-۱۳۲ ق)

نزدیک به صد سال حکومت کردند. تمام ایران و یونان و بخشهایی از اسپانیا را تصرف کردند. پایتخت آنها دمشق بود و با بیزانس شرقی همسایه بودند. گستردگی قلمرو باعث آشنایی با فرهنگ های مختلف بود. امویان جدیت دوره قبل را نداشتند، ساده زیست نبودند و دربارهای پرتجملی داشتند. از موزیسین ها حمایت بیشتری می کردند. دربار مملو از نوازندگان ایرانی و بیزانسی بود.

موسیقیدانات مهم این دوره:

یونس کاتب، او از نوازندگان پادشاهان ساسانی بود، به عنوان تاریخ نگار وارد دربار می شود. در آن دوران به آواز صوت می گفتند. او اولین کسی است که سعی می کند آوازها را جمع آوری کند. او در کتابش که الاغانی نام داشت ۸۲۵ صوت از ۳۸ مصنف زن و مرد را جمع آوری کرد.

ابن مسجع، او موسیقی عرب را از طریق سفر به ایران و یادگیری موسیقی ایرانی نظام مند می کند. ابن سریج، او عرب بود، عود ایرانی را به مکه میبرد و با اینکار بخش بزرگی از رپرتوار موسیقی ایران به عربستان وارد می شود.

ابن محرز، ایرانی تبار بود و بهترین نوازنده چنگ دربار بود. پدرش پرده دار کعبه بود و طبق سنت دربار ساسانی دسته های دخترانی را آموزش می دهد و به حرمسرا میفرستد. بحرهای ایقاعی رمل را به ایشان نسبت می دهند. جنبش سیاه جامگان به رهبری ابومسلم خراسانی بر علیه امویان شکل می گیرد و سلسله عباسیان به قدرت می رسند.

عباسیان (۱۳۲-۶۵۶ ق)

در این دوران موسیقی پر رنگ تر می شود و قوانین کمرنگ تر ! نهضت ترجمه یا رنسانس عالم اسلام یا عصر طلایی رخ می دهد. مامون و پدرش هارون الرشید به تقلید از مدرسه جندی شاپور مدرسه دارالحکمه یا بیت الحکمه را در بغداد راه اندازی می کنند. آنها مسیحیانی را استخدام می کنند و تمام متون یونانی را به عربی ترجمه می کنند. در دوره عباسی دو خانواده ثروتمند ایرانی نوبخت و برمکیان از موسیقی حمایت کردند.

موزیسین ها طبقات مختلفی داشتند، مغنی ها که خوانندگان مرد بودند و موسیقیدان طراز اول دربار بودند. آنها به مدت ۴ یا ۵ سال دختران کنیزی را که جاریه نامی ده میشدند آموزش می دادند و به دربار میفرستادند و قینات نامی ده میشدند. طبقه دیگر آلاتیه بودند که زنان نوازنده بودند و مغنیه که زنان خواننده بودند. این زنان برده نبودند.

مسعود پورقریب

مسعود پورقریب

۱ نظر

بیشتر بحث شده است