“رازهای” استرادیواری (۱)

THE “SECRETS” OF STRADIVARI


مقاله ای که در حال حاضر شاهد آن هستیم مقدمه ای است از ترجمه کتاب با ارزش و گرانبها اثر SIMONE .F. SACCONI که توسط انتشارات ERIC BLOT به چاپ رسیده و توسط ANDREW DIPPER و CRISTINA RIVAROLI به زبان انگلیسی ترجمه شده است.

این اثر در ۱۲ فصل متنوع ، شیوه و عملکرد ANTONIO STRADVARI را در زمینه های مختلف به قلم سیمون اف ساکونی بازگو می سازد هر چند که نویسنده کتاب از اطلاعات بیشتری در زمینه چگونگی عملکرد استرادیواری مطلع بوده است که در کتاب محسوس نیست ،اما با توجه به این مهم ،کتاب مذکور از کیفیت و کمیت بایسته ای برای ارائه برخوردار است.

شایان ذکر است که ترجمه این کتاب بصورت کامل و جامع برای اولین بار توسط گروهی ازمترجمین انجام شده است که به ترتیب لازم ارائه شده و در صورت امکان بصورت بخشهای مستقل در اختیار علاقه مندان قرار می گیرد .

مقدمه نویسنده:
سپاس و ستایش ویژه‌‌ای از دوست عزیزم، دکتر برونو دوردونی

Brouno Dordoni که با آگاهی و دقت نامحدود خود افکار و اندیشه‌‌های من را در جهت نگارش این متن هدایت و ساماندهی نمود.

بدون وجود این دوست عزیز، متن مورد نظر هرگز به رشته تحریر در نمی‌آمد، چرا که من، بیش از آنکه با قلم آشنایی داشته باشم؛ با مغار و ابزار ساخت ساز آشنا هستم! ضمناً مایلم مراتب تشکر خود را از پروفسور آلفردپوراری Alfredo puerari، رئیس موزه عمومی کرمونا Cermana، به جهت برداشتن نخستین قدم در مسیر انتشار مجموعه حاضر و نیز نگارش مقدمه‌ای سرشار از لطف برای معرفی آن، اعلام دارم. همچنین از پروفسور آندریا ماسکونی Andrea Mosconi، ویولونیست و استاد موسیقی و همچنین به عنوان یک luthier ، به من در بازنگری نهایی متن کمک کردند، کمال تشکر را دارم.

سپاسگزار و قدردان ازمدیریت شهر Cremona هستم که اجازه بررسی و آزمایش مجدّد از نمونه های اصلی موجود در موزه عمومی که متعلق به سازنده بزرگStradivai می باشد به همراه انتشار کاتالوگ را نیز در اختیار من قرار دادند.

در آخر از خانه ورلیتزردر نیویورک House & Worlitzer of New york سپاسگزارم که توانستم بیشترین عکس‌های آلات‌ موسیقی را که در این کتاب آمده است، با استفاده از آرشیو آنها تجدید چاپ کنم.

سیمون. اف . ساکونی
Simone . F . Socconi

مقدمه

در عنوان این کتاب کلمه «اسرار» به صورت جمع و میان دو ویرگول معکوس قرار گرفته‌است. این لغت به طور معمول به صورت مفرد و همراه با نام Stradivari و برای نشان دادن میزان مهارت این luthier در Cermona به کار می‌رود.

با قراردادن این کلمه به صورت جمع و میان دو ویرگول، ما سعی بر آن داریم که این قاعده را که کار و هنر Stradivari را در حد ایده خام یک راز مبهم تنزل می‌دهد، از میان برداریم. طبقه‌بندی کارهای Stradivari به عنواز «راز» همواره دالِ بر این نکته بوده است که احتمال کشف مجدّد آنها وجود خواهد داشت. در مورد Stradivari ،آنچه در تصور عموم «راز» تلقی می‌شود در واقع تنها یک دستورالعمل است، مانند دستورالعمل‌های پختن مواد غذایی و یا داروسازی، که بیشتر نیز به نحوه ساخت Varnish شباهت داشته و پرداخته می شود. اما آنچه که Stradivari را از بسیاری از سازندگانی که درعصر وی می‌زیسته‌اند متفاوت و متمایز می‌سازد، این واقعیت است که وی با استفاده از شیوه‌ها و ابزار معمول که در دسترس سایر سازندگان معاصر نیز بوده است، پدیده ای‌ بی‌نظیر و تکرارناشدنی ساخته است.

می‌توان به این موضوع اشاره کرد که هر آنچه یک هنرمند به تنهایی می‌سازد، در حیطه و حوزه‌ای که برای هر شخص دیگری غیر از خودش، نادانسته و تجربه نشده باشد، یک راز تلقی می‌شود.

هنرمند با نگاه و اندیشه‌های خاص خود، متفاوت از سایر همکارانش به موضوع هنری خود نگاه می‌کند، آن را بررسی می‌کند و روی آن کار می‌نماید و سپس این موضوع به صورت یک رمز و راز در می‌آید.

این کتاب به تکنیک‌ها و جزئیات یک هنر وصنعت می‌پردازد که نسل‌های مختلف صنعتگران، هر یک در قالب تجارب هنری خود در آن سهم و شرکت داشته‌اند. موضوع این کتاب از آنجا خاص و ویژه است که سبک وفرم قالب در کاربا یکدیگر در ارتباط هستند، چرا که این کتاب به تجلی و نمود هنر Stradivari در ساخت‌سازی زهی می‌پردازد، یعنی دقیقاً نقطه‌ای که تکنیک و قالب در ارتباطی تنگاتنگ به پیشرفت و بهبود کیفیت اصوات تولید شده در ساز می انجامد.

محدوده توجه این کتاب به مفاهیم و معانی تکنیکی است زیرا که می خواهد نشان دهد Stradivari چگونه و با چه کیفیفی آلات موسیقایی خود را می‌ساخته است و در این راستا، دانش کهن هنر وشیوه صنعتگری را که توسط عده‌ای غیر قابل وصول و دور از دسترس نگه داشته شده بود، برای ما اعاده و احیا می‌شود ،هر چند که با این دانش ارایه شده و بسیاری از علل ایجاد صداهای فاقد کیفیت و دارای نقص برای ما باز هم نمی‌توان مدعی شد که مباحث و مناظرات مربوطه تحت یک تعریف کلی خاتمه می‌یابند. چرا که باب مباحثات در این مورد همچون تحلیل هر مقوله هنری دیگری، همواره مفتوح خواهد بود.

ساکونی Sacconi، پر جاذبه‌ترین فصول کتاب خود را به ترکیبات پیچیده varnish و شیوه‌های کاربرد آنها اختصاص داده است. در این گذر، دانش ساکونی Sacconi در مورد پدیده‌ها و اثرات طبیعی مربوطه و نیز موادی که بنیان‌ طبیعی دارند، مانند آنچه که در عصر رنسانس توسط سازندگان ایتالیایی مورد استفاده بوده است، این موارد را دوباره احیا و مورد استفاده قرار می‌دهد. Sacconi این دانش را از کاربرد مواد در کارگاه‌های هنری صنعتگران و نیز آگاهی علمی از عملکرد اولیه آنها استنتاج کرده است.

دانش Sacconi در این مورد، آمیزه‌ای از علم وهنر صنعتگری است. صفحاتی که «تقسیمات طلایی» golden division را برای ساختار mould جهت ساخت ویولون نشان داده و تشریح می‌کنند، به دانشی مربوط می‌شوند که در عصر Stradivari کاملاً شناخته شده و فراگیر بوده و نیز نشان‌دهنده عملکرد فرآیند ساخت و چگونگی تبعیت آن از قوانین ریاضی می‌باشد که ساختار و در نتیجه فُرم آلت موسیقی را تنظیم می‌کند. در اینجا می‌ توان گفت که علم هندسه و ترتیب و آرایش طبیعی آن نیروی محرک وقوای جان بخش آلات موسیقی است.

علم هندسه، نظیر صدای زنده و جاودان ساز و یا همچون رایحه‌ای است که بواسطه اجزای یک varnish رنگی از سازهای Stradivari متصاعد می‌شود، علم هندسه و تأثیر آن در نحوه طراحی، در صورت نهایی ساز تجلی می‌یابد و زیبایی ژرف و ملموسی را ایجاد می‌نماید.