علیرضا میرعلی نقی

نواخته‌های آقای خادم‌پر را باید جدا از هر گونه عادات شنیداری که تا به حال داشته‌ایم، بپذیریم و با تکرار در شنیدن‌شان و بی هیچ داوری، بخواهیم به فضای صوتی و در واقع به فضای اندیشگی او وارد شویم. بدون کمترین جستجویی به قصد کسب لذات شنیداری همیشگی‌مان، بدون انتظار کشف نظمی آسان‌فهم در کلیت و در اجزا و بدون هیچگونه آسان‌پسندی و یا توقع فضاسازی‌های متظاهرانه‌ای که نوعی روشنفکرنمایی سطحی بیش نیستند، حتی عبارات مصطلحی چون غریب‌گردانی و آشنایی‌زدایی را هم نمی‌توان با اطمینان خاطر در مورد این چند شیار (تراک) به کار برد. این شیارها گویا حتی هدف تصویرسازی را هم ندارند.

تنها استاد ابوالحسن صبا بود که با انسانیت فطری و بلند طبعی ذاتی خود، ارزش کار او را فهمید و با اهدای دستخطی تشویق آمیز، او را به ادامه کار دلگرم کرد. استاد بهارلو می گوید: همان چهار سطر تشویق استاد صبا بود که تا سالها بعد از آن مرا در آن راه نگهداشت. گفتنی است که چاپ و نشر کتاب های آموزش هنر در زندگی تألیف منتخب صبا (همسر استاد) نیز با مساعی بهارلو بوده است، ناکامی در زندگی او بیش از یکی دو مورد بود: نمک نشناسی دوستان عهد جوانی که در اجتماع قدرت گرفته بودند و مانع مطرح شدن نام و آوازه او می شدند، مرگ مادر، ستم آشکار اولیای وزارت فرهنگ و هنر وقت در ارتباط با چاپ کتاب ردیف موسیقی ایران و تملک بی استحقاق حاصل کار سی ساله استاد موسی معروفی و زحمات چند ساله بهارلو، سیاست های جدید رادیو و تلویزیون و وزارت فرهنگ و هنر که موسیقیدانانی چون بهارلو را مطابق فضای چاکرمنش و بله قربان گو نمی‌دید همه دست به دست هم دادند و او را منزوی کردند.

آخرین روز رویتش، اولین روز شناختنش است. در غیاب ابدی جسمش، و در حضور ابدی آثارش و خاطراتش که حاوی و هادی امواج حیات بخش وجود عزیز او هستند. چهل و پنج سال تبعید به خانه اش در وطنش، نتوانست او را منزوی و پژمرده و بی اثر کند. برعکس، موثرتر از همیشه، خود را ساخت.‌ استقبالی که از او در داخل و خارج کشور می‌شد، ثابت کرد گلپا بسی فراتر از یک خواننده استاد و یک هنرمند بزرگ است

با این وصف محمدبهار لو توانست شش جلد کتاب را در این زمینه بنویسد و با هزینه سنگین، با خرج کردن از مایملک پدری خود، آنها را انتشار دهد. این کتابها، از محتوای جالب توجه آنها گذشته، از حیث کیفیت چاپ و زیبایی در کتاب آرایی نیز در زمان خود نمونه و مثال زدنی بودند. جلد اول، به کلیاتی درباره آموزش موسیقی، اهمیت عواملی چون دقت و تشخیص، طریقه صحیح دست گرفتن ویولن (که بهار لو در کلاسهایش بر آن سخت اصرار دارد) و مقداری تمرین است.

ارتباط و دوستی او با دو استاد «ابوالحسن صبا» و «ابراهیم منصوری» از همین زمان آغاز شد. حسین خواجه امیری (ایرج) و امین الله رشیدی، خوانندگانی بودند که بیشتر از دیگران با ارکستر بهارلو همکاری کردند. مطالعه گسترده بهارلو در موسیقی ایرانی نیز در همین سال‌ها بود و موضوعات آن به حدی متنوع است که حیرت و تأمل را برمی انگیزد: تحقیق میدانی درباره فرم‌های سازنده موسیقی ایران با استفاده از محضر اساتید بزرگی چون حاج آقا محمد (دوامی)، صبا، حسین یاحقی، مرتضی محجوبی، موسی معروفی و… تحقیق عملی در تکنیک اجرای ردیف‌های ویولون صبا با حضور و نظارت علاقه مندانه استاد صبا، جمع آوری و نت نویسی تصنیف‌های قدیمی، نت نویسی ردیف حسین خان اسماعیل زاده با استفاده از آموزه‌های سیدمحمد بحرینی پور و علیرضاخان چنگی کمانچه نواز ارزنده آن زمان، تصحیح دقت نویسی دوره‌های چهارگانه ردیف سنتور و کتاب و ردیف تار و سه تار صبا با نظارت استاد صبا و همکاری شاگردانش (داریوش صفوت و فرامرز پایور)، تصحیح و چاپ ویراسته جلد سوم از ردیف ویولون صبا، همکاری با استاد موسی معروفی در نگارش کتاب ردیف موسیقی ایران، فراگیری کامل ردیف مهجور و ارزنده حسین خان اسماعیل زاده، فراگیری آثار علینقی وزیری (که نوازندگی بهارلوی جوان را دیده و تشویق کرده بود)، آهنگسازی و سرپرستی ارکستر و اجرا در تلویزیون تازه تأسیس ثابت پاسال (شبکه سه) در سال های ۱۳۴۰-۱۳۴۲ به خوانندگی احمد ابراهیمی و حضور نوازندگانی چون هوشنگ ظریف، محمد حیدری، عباس خوشدل، حسن ناهید و رضا یاوری. تأسیس کلاس موسیقی در خیابان لاله زار تهران در سال ۱۳۲۵ که تا امروز، از لاله زار به خیابان صفی علیشاه و از آنجا به خیابان حقوقی و بالاخره به خیابان شریعتی فعلی منتقل شده و شصت سال بی وقفه به کار خود ادامه داده است.