علیرضا میرعلی نقی

خانواده من همه تارزن بودند، پدرم، دایی ام و برادر مرحومم که نبوغ عجیب داشت، مرحوم اکبرخان نوروزی هم همین طور. اما هنوز صدایی دلچسب تر از تار مرحوم عبدالحسین خان شهنازی نشنیده‌ام. او یک چیز دیگری بود. برادر عبدالحسین خان شهنازی، مرحوم علی اکبر خان، به نظر من بیشتر، یک استاد بود، یک معلم و به قول قدیمی‌ها «مشاق» نه نوازنده خلاق. (۱۳۶۵)

استاد غلامحسین بنان را سه دوره تولد و اوج گیری است: اول، دهه ۱۳۲۰ با انتشار صفحات سنگی و کنسرت‌هایش در انجمن موسیقی ملی، دوم، دهه طلایی ۱۳۳۴-۱۳۴۴ در برنامه رادیویی گلها، سوم، از اواخر دهه ۱۳۵۰ با انتشار آثارش در قالب نوارکاست که برادران طبیبیان در شرکت کاسپین به زیبایی هرچه تمام تر، از عهده برآمدند.

در این جا بر آنم که بعضی شیوه ها و شگردهای مخصوص استاد شهناز را در ایجاد طنز بی‌نظیر کلامی بنویسم. البته تا جایی که به یادم مانده و حافظه یاری می‌کند بیشترین انواع آنها که گونه های مختلفی از طنز کلامی تا طنز موقعیت را ایجاد کرده اند. از این قرارند:

گفتنی این که چنین گفت‌وگوهایی، اکثراً از سوی طرفین اصفهانی تبار خیلی طبیعی تلقی می‌شود و کمتر اتفاق می‌افتد که به کدورتی جدی منجر شود. گفتنی‌تر این که بسیاری از پیام‌ها و معانی مندرج در این تبادل‌های طنز آمیز بیش از این که به کمک کلام باشد به کمک موسیقی کلمات و تصرفات متعمدانه در آکسان‌ها و زیر و بم و یا محل استقرار کلمه در جمله ی مورد نظر است و گاه طوری بومی است که معمولاً برای غیر اصفهانی ها قابل فهم نیست و در مقابل آن گیج و معطل میمانند.

شهناز بزرگ هنگام طنز پردازی نیز استادی بی نظیر است و کسی را یارای برابری با او نیست نکته ی مهم این که کلام و برخورد و شخصیت او طوری است که گستاخ‌ترین و بی‌حرمت‌ترین افراد را که متأسفانه در مجالس شلوغ از اهل موسیقی نیز گه گاه دیده می شوند مجبور می‌کند که خویشتن‌دار باشند و از حد خودشان قدمی جلوتر نگذارند. از این رو وی قابل مقایسه با استاد ابوالحسن صباست. هنرمند فقید زنده یاد محمد بهارلو نقل می‌کرد که استاد صبا با همه می‌توانست شوخی کند حتی با محمدرضا پهلوی ولی شخصیتش جذبه و صلابت و محبتی داشت که هیچ کس به خودش اجازه نمی‌داد با او شوخی کند.

فکر کردن و نوشتن درباره سایت گفتگوی هارمونیک (که در مکالمات اهل موسیقی بیشتر با معادل انگلیسی اش: «هارمونی تاک» شهرت دارد!) برای نویسنده این یادداشت، حالی مرکب از دو احساس متناقض را همراه دارد: شادمانی و پشیمانی! شادمانی به علت این که از بخت خوش (که همانا آشنایی با سجاد پورقناد بود)، از اولین مطلعان تولد این سایت بودم، و پشیمانی بابت این که در بیست سالی که مثل برق و باد گذشت، چهره مان را چروک و موی مان را سفید کرد، هیچ فعالیت قابل ذکری در این سایت پرارزش نداشتم. مقصر تام و تمام هم تنها خودم هستم.