Posts by کیوان پهلوان
ساز نقاره و نقاره زنی (۳)
Published on ۲۸ مهر ۱۴۰۳
مراسم نقاره‌نوازی که اکنون در حرم امام رضا (ع) برگزار می‌شود آیینی قدیمی است که قبل از رواج آن در اماکن متبرکه رضوی، قرن‌ها در ایران و کشورهای دیگر متداول بوده و دارای قدمت بسیار زیادی است؛ در مستندات تاریخی همچون متون قدیمی و سفرنامه‌ها از کلمات نقاره، نقاره‌خانه، نقاره‌چی محله، نقاره‌خوان، نقاره‌کوب، نقاره ناوکش و… بسیار استفاده شده، همچنین مزار پیر نقاره خانه در نزدیکی خواف، تپه نقاره خانه در گناباد، برج کوچک نقاره خانه در بالای کوهسار تقی‌آباد ساری و… و همچنین ابزارهای نوبت نوازی عهد هخامنشی در موزه تخت جمشید و سنگ نگاره‌های طاق بستان کرمانشاه که جلوه‌ای از نوبت نوازی را به نمایش می‌گذارد از قدمت این آیین در ایران حکایت دارد.
ساز نقاره و نقاره زنی (۲)
Published on ۵ مهر ۱۴۰۳
نکته قابل بحث در استان مازندران از نیمه دوم سالهای هفتاد شمسی، نوازندگان زن به جمع نوازندگانِ مرد اضافه شده‌اند و به نظر می‌رسد که اولین نوازنده جدیِ زن هم بانو گلدسته زارع متولد ۱۳۵۶ متولد سنگده دودانگه شهرستان ساری است. او در تکنوازی رپرتوار نقاره نیز تبحر دارد و با همسرش پرویز عبدالهی نوازنده چیره دست سرنا و قرنه در گروه‌ها و همینطور جشن‌ها می‌نواخته است. در سی.دی‌های «سور و سما» و «چکه سما» که در سال ۱۳۸۲ ضبط شده است و از سوی آوای باربد در سالهای گذشته منتشر شده، نواخته است و در سالهای اخیر، شاگردان نوجوان و جوان دختر و پسر را آموزش داده است.
ساز نقاره و نقاره زنی (۱)
Published on ۲۹ شهریور ۱۴۰۳
«نقاره» از ساز‌های کوبه‌ای به شمار می‌رود که متشکل از دو طبل کوچک متصل به هم می‌باشد و توسط نقاره چی به وسیله دو چوب نواخته می‌شود. بر روی آن پوستی از جنس پوست گوساله، بز یا شتر می‌کشند.
رهی معیری، شاعرِ عاشق پیشه
Published on ۲۴ شهریور ۱۴۰۳
محمدحسن «بیوک» معیری (زادهٔ ۱۰ اردیبهشت ۱۲۸۸ درتهران – درگذشتهٔ ۲۴ آبان ۱۳۴۷- ۵۹ سال در تهران) با تخلص رهی از غزلسرایان معاصر ایران و از ترانه‌سرایان و تصنیف سرایان به‌نام است. «رهی» نوهٔ فرزند محمدحسن‌خان مؤید خلوت نوه دوستعلی‌خان (نظام‌الدوله) معیر الممالک که دودمان او از زمان نادر شاه افشار تا زمان قاجار وزیر ضرابخانه و خزانه دار بوده اند.
نقش و جایگاه محمدرضا شجریان و فردوسی در موسیقی و ادبیات ایران (۱۱)
Published on ۱۸ شهریور ۱۴۰۳
نکتهٔ درخور توجه این است که با این‌که کتابش پر از کارهای شگفت‌انگیز و پر از سِحْر و جادو است، باز نسبت به امور خردورزانه شیفتگی ابراز می‌دارد. او توجه ویژه‌ای به اهمیت خرد دارد. خرد در بیت نخست شاهنامه چون دَهِشِ پُربَهای خداوند نمود یافته و بخش دوم دیباچهٔ شاهنامه ویژهٔ آن است.
نقش و جایگاه محمدرضا شجریان و فردوسی در موسیقی و ادبیات ایران (۱۰)
Published on ۱۰ شهریور ۱۴۰۳
آنچه که فردوسی به آن می‌پرداخت، جدای از جنبهٔ شعری، دانشوَرانه نیز بود. او افسانه ننوشت. فردوسی با ریزبینی منابع خود را — که بیشتر آن، شاهنامهٔ ابومنصوری بود — بررسی می‌کرد. هرچند از منابع دیگر هم در این کار بهره گرفت. او توانست از میان انبوه دانسته‌هایی که در دسترس داشت، مطالبی را گزیده و گردآوری کند که در یاد ایرانیان، ترکان و هندیان زنده بماند. درون‌مایه‌های گونه‌گون شاهنامه بی‌واسطه از ادب اخلاقی پارسی میانه گرفته شده‌اند.
نقش و جایگاه محمدرضا شجریان و فردوسی در موسیقی و ادبیات ایران (۹)
Published on ۳ شهریور ۱۴۰۳
شمارِ بیت‌هایی را که برای رودکی آورده‌اند، به گزارشی یک میلیون و سیصدهزار و به گزارشی قابل‌قبول‌تر، یکصدهزار بیت بوده و شاهنامه را هم شصت‌هزار بیت گزارش کرده‌اند. برای دیگر شاعرانِ این دوران نیز چنین بود. از سوی دیگر، علت ازمیان‌رفتن بیشتر سروده‌های این روزگار یکی کهن‌بودن زبان و ترکیب‌های آن و ناآشنابودن آن‌ها برای مردم در دوران‌های پسین، و دیگرْ یورشِ پیاپیِ قوم‌های همسایۀ خاوری ایران به فرارود و خراسان و نابودی کتاب‌ها و کتابخانه‌های فراوانی در این یورش‌هاست. دیگر ویژگی‌های شعر پارسی در این روزگار، سادگی و روانیِ سخن و اندیشه، دگرگونیِ وزن‌های شعر و تکامل آن‌ها در سنجش با سدهٔ سوم هجری و تازه‌بودن مضمون‌ها و اندیشه‌هاست.
نقش و جایگاه محمدرضا شجریان و فردوسی در موسیقی و ادبیات ایران (۸)
Published on ۲۸ مرداد ۱۴۰۳
زبان و ادب پارسی در روزگار فردوسی لازار بر این باور است که دوریِ خراسان و فرارود از خلافت بغداد و وجود فرمانروایی‌های ایرانی، — که در عمل مستقل از خلافت بودند — دلیل پیدایش ادب پارسی در خاورِ ایران و محدود بودن بالندگی آن تا اواخر سدهٔ چهارم ه.ق به این سرزمین‌ها بود. این فرمانروایان ایرانی و به‌ویژه امیرانِ […]
نقش و جایگاه محمدرضا شجریان و فردوسی در موسیقی و ادبیات ایران (۶)
Published on ۲ مرداد ۱۴۰۳
فردوسی، همچون دقیقی، در یادکرد مفاخر ملی و میهنی دیدگاهی شعوبی داشت. به‌باور برخی پژوهشگران چون صفا، رافضی گفتن فردوسی، نتیجهٔ شعوبی بودن اوست. زرین‌کوب می‌گوید فردوسی دربارهٔ روایت حملهٔ اعراب به ایران و دیگر جنگ‌های ایران، متأثر از روایاتی است که به‌ظاهر موبدان پس از یزدگرد سوم بر خدای‌نامه‌ها افزوده‌اند و بدین‌ترتیب، روح شعوبی و بیگانه‌ستیزی در آن دمیده شده‌است،
نقش و جایگاه محمدرضا شجریان و فردوسی در موسیقی و ادبیات ایران (۵)
Published on ۲۹ تیر ۱۴۰۳
برابریِ طبقات اجتماعی در جامعهٔ فرارود از پیش از اسلام برخلاف جامعهٔ طبقاتی ایران، زمینه را برای پیدایشِ جامعه‌ای برابرخواه در فرارود آماده کرد؛ و ازهمین‌رو نوزاییِ ایرانی نه در خود ایران، بلکه در آن‌جا آغاز شد. به‌نوشتهٔ فرای، این نوزایی، رُنِسانْسی اسلامی–ایرانی بود که در روزگار سامانی پرورش یافت و جنبهٔ ایرانی‌اش، بیشتر از جنبهٔ عربی آن بود.
