گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

خاچاطوریان در مقام رهبر ارکستر

زمانی که خاچاطوریان به تمرین با ارکسترهای کوچک در تئاترهای مختلف مشغول بود، این آرزو که زمانی خود قادر به اجرای آثار ارکستری اش باشد، در نظرش محال می نمود و در حقیقت در حکم یک رویای دست نیافتنی به شمار می رفت. اما دیری نپایید که این آرزوی دیرینه تحقق یافت و او در سال ۱۹۵۰ رهبری اجرای آثارش را در کشورهای مختلف آغاز نمود.

خاچاطوریان در مورد این رخداد بزرگ زندگی اش می گوید :”همه چیز با یک اتفاق ساده آغاز شد، به من پیغام دادند که در تدارک برگزاری کنسرتی از آثارم هستند و از من به عنوان آهنگساز درخواست نمودند رهبری اجرای ارکستر مربوطه را بر عهده بگیرم.” برنامه کنسرت شامل کنسرتوی ویولن و قطعاتی از باله “Gayaneh” بود. این پیشنهاد برای او کاملا غیر منتظره و باور نکردنی بود تا جایی که در ابتدا تصمیم نداشت آن را بپذیرد، اما توانایی های این هنرمند بزرگ سبب شد علیرغم نگرانی های بسیار، این امر خطیر را با موفقیت کامل به اتمام برساند.

او در این باره اظهار داشته :” از آن روز به بعد به این کار آلوده شدم. رهبری ارکستر به دلایل متعددی برایم جذابیت دارد: پیش از هر چیز، از زمان نوجوانی به اجرا علاقه فراوان داشتم و این میل باطنی همواره در وجودم در جوش و خروش بود. دلیل دیگر مهیا شدن فرصتی برای آماده کردن آثارم به منظور اجرا با سازهای مختلف در ارکستر بود، چنین موقعیتی برای یک آهنگساز بسیار استثنایی و با ارزش محسوب می شود و دلیل آخر اینکه همیشه رابطه با شنوندگان و حضور آنها برایم اهمیت و ارزش خاصی داشته، این کار یکی از روش هایی است که به تعداد حضار بستگی مستقیم دارد و طبیعتا برای فردی با خصوصیات اخلاقی من بسیار لذت بخش و ارضاء کننده است. ”

پیش از این خاچاطوریان باله “Gayaneh” را در سال ۱۹۴۲ به پایان رسانده بود، این اثر که شهرت جهانی برای خاچاطوریان به ارمغان آورد، ترکیبی بود از باله کلاسیک، موسیقی فولکلور و حرکات موزون. از عمده فعالیت های این آهنگساز بزرگ در دهه پیش از آغاز رهبری ارکستر می توان به موارد زیر اشاره نمود : در سال ۱۹۴۳، دومین سمفونی اش را که نمودی از نوآوری های خارق العاده اش بود، کامل کرد. در سال ۱۹۴۴ سرود ملی ارمنستان را تصنیف کرد. یک سال پس از آن با پایان جنگ در این کشور، سومین سمفونی اش را با نام “فاتح victorious” ارائه نمود. در تابستان ۱۹۴۶ این آهنگساز کنسرتوی ویولن سل خود را که در مسکو توسط S. Knushevitsky اجرا شد و با استقبال پرشور علاقمندان روبرو شد، تصنیف کرد.

فعالیت او در مقام رهبر ارکستر سال به سال افزایش می یافت. اولین اجرایش با ارکستر سمفونیک، در تاریخ ۱۰ فوریه سال ۱۹۵۰ بود و در تابستان همان سال او قرارداد رهبری ۱۵ کنسرت در شهرهای بزرگ روسیه را به امضاء رساند. در نخستین تجربیات رهبری، سازندگان آثار بر انعطاف پذیری دستان توانای او و القای بی عیب و نقص حس نهفته در اثر تاکید بسیار داشتند. خاچاطوریان در این سال پیشنهاد رادیوی شهر روم را برای رهبری ارکستر محلی رادیو پذیرفت و با استقبال فراوان دست اندرکاران موسیقی ایتالیا مواجه شد.

در کار با ارکستر استعداد ذاتی، خلاقیت و توانایی های خاچاطوریان بیش از پیش آشکار شد، بسیاری از بزرگان موسیقی او را یکی از کم نظیر ترین رهبران ارکستر جهان به شمار آورده اند. Victor Pikaizen نوازنده صاحب نام ویولن، همکاری با این هنرمند بزرگ را اینگونه توصیف می کند :”نوازندگی تحت رهبری خاچاطوریان بسیار راحت و لذت بخش بود. او با تبحر خارق العاده اش حداکثر توانایی های اعضای ارکستر و تک نوازان را به کار می گرفت و به کلیه مراحل کار خود اشراف کامل داشت و شنوندگان را به شدت تحت تاثیر قرار می داد.”

خاچاطوریان در شهرهای بسیاری از اقصی نقاط جهان به اجرای کنسرت پرداخته، تمامی اجراها صد در صد موفق بوده و همواره با استقبال پرشور دوستداران موسیقی مواجه شده است. شهرهایی چون پراگ، برلین، بوداپست، وین، پاریس، روم، لندن، واشنگتن، نیویورک، شیکاگو، توکیو، قاهره، بیروت، مکزیک، ناکازاکی، منچستر و دهها شهر بزرگ دیگر.

سال ۱۹۵۴ سالی بود که آرام خاچاطوریان یکی از برجسته ترین آثارش، باله “Spartacus” را خلق کرد. این باله به دلیل ایده بکر، نگاه عمیق، تناسب نمایش و فرم و نیز اجرای هنرمندانه اش در زمره بهترین باله های قرن بیستم قرار دارد. در دهه شصت او فعال تر از همیشه ظاهر شد و سه کنسرتو- راپسودی را یکی پس از دیگری ارائه نمود. در سال ۱۹۶۱ : کنسرتو- راپسودی برای ویولن و ارکستر، ۱۹۶۳ : کنسرتو- راپسودی برای ویولن سل و ارکستر، ۱۹۶۸ : کنسرتو- راپسودی برای پیانو و ارکستر. علیرغم اینکه خاچاطوریان بارها تمایلش را برای ساخت کنسرتو- راپسودی چهارمش اعلام کرده بود، متاسفانه این اثر هیچگاه ساخته نشد. در سال ۱۹۷۱ کشور ارمنستان به او جایزه ای برای کنسرتو- راپسودی های سه گانه اش اعطا نمود.

زندگی خصوصی این آهنگساز بزرگ همچون زندگی هنری اش سرشار از وقایع گوناگون بود. او از ازدواج اولش فرزند دختری به نام Nuneh داشت که بعد ها نوازنده پیانوی چیره دستی شد. در سال ۱۹۳۳ مجددا با یکی از شاگردان کلاس Myaskovsky با نام Nina Makarova ازدواج کرد و صاحب فرزند پسری شد که او را Karen نامید. کارن خاچاطوریان در حال حاضر یکی از منتقدان صاحب نام هنری است.

در سال ۱۹۶۰ او عضو فرهنگستان “Santa Cecilia ” موسیقی ایتالیا، استاد افتخاری هنرستان موسیقی مکزیک و عضو آکادمی هنری GDR شد. در سال ۱۹۶۳ نیز به عضویت دائمی آکادمی علمی جمهوری ارمنستان در آمد.

تالار موسیقی بزرگ فیلارمونیک ایروان و یک مسابقه سالیانه نوازندگی پیانو و آهنگسازی به نام آرام خاچاطوریان ثبت شده اند.

این هنرمند بزرگ در اول ماه مه سال ۱۹۷۸ اندکی پس از هفتاد و پنجمین سالگرد تولدش در شهر مسکو، چشم از جهان فرو بست. خاچاطوریان را در ایروان ارمنستان به خاک سپردند. او در زمره هنرمندانی بود که هنر ارمنستان را در دسترس جهانیان قرار داد.

در لینک زیر می توانید لیست کاملی از آثار خاچاطوریان را ملاحظه فرمایید :

khachaturian.am

khachaturian.am/eng/conductor.htm

سحر افشانی

سحر افشانی

۱ نظر

بیشتر بحث شده است