ری تا روم (۱)

معرفی آلبوم «ری تا روم»؛ تألیف و تدوین: سعید نایب محمدی*، تهران: آوای باربد ۱۳۹۲

نوشتن درباره برخی آثار موسیقی دست کم در مقطع انتشار آنها تاحدودی دشوار است. صحبت از این گونه آثار به واسطه ویژگی های بدیع شان و در مواردی به سبب تازگی داشتن آنها به گوش متعارف جامعه، نیاز به گذشت زمان دارد. از سوی دیگر این امر زمانی دشوارتر خواهد بود که اثر شنیداری، همراه با شرح و توصیفی روشنگر و نسبتا جامع در قالب کتابچه آلبوم مربوطه منتشر شده باشد.

در دهه های گذشته خوشبختانه نمونه های چنین آثاری در حوزه موسیقی کلاسیک ایرانی وجود داشته اند هرچند که چندان پرشمار نبوده اند.

صرفابرای نمونه می توان از آلبوم هایی همچون «بیداد»، «ترکمن»، «در گذر»، «بر فراز باد»، «سرخانه» و غیره نام برد که هر یک نه تنها در دوره خود بلکه تا به امروز نیز جای بحث و تحلیل داشته و دارند. آلبوم «ری تا روم» را نیز می توان چنین اثری دانست.

این آلبوم که بهتر است از آن به عنوان یک مجموعه اثر نام برد شامل پنج بخش کلی به ترتیب با عناوین تهران، ری، دمشق، روم و اندلس است.

همان گونه که از نام این مجموعه و بخش های آن پیداست خط تاریخی-موسیقایی که بین النهرین را به روم شرقی وصل می کند پیوند دهنده بخش های مختلف این مجموعه بوده است با این حال رصد عناصر موسیقایی پیونددهنده این قطعات، نیاز به شنودی کاشفانه دارد.

«ری تا روم» ادامه جریان نسبتا نوپا و هنوز نحیفی در موسیقی ایران است که به صورت عینی با انتشار آلبوم هایی همچون «شوق نامه» و «سرخانه» نمود یافت.

یکی از ویژگی های کلیدی این جریان را می توان تاکید آن بر اشتراکات موسیقایی کهن بین کشورهای حوزه عربی- ترکی- ایرانی دانست که در این میان نقش آثار و اندیشه های موسیقیدانان ایرانی قبل از دوره قاجار بسیار پررنگ بوده است.

با این حال عناصر این نوع تفکر موسیقایی در ایران بعد از قاجار، روز به روز فراموش و منسوخ شده در حالی که در کشورهای همجوار ادامه حیات داشته است و امروزه نیز دارد.

جریان نوپای یادشده با گذر از مسیر آثاری همچون «عجملر»، «قول و غزل»، «رهاوی» و غیره، این بار به مجموعه «ری تا روم» رسیده است و تلاش دارد تا پتانسیل ها و اشتراکات موجود در اندیشه موسیقایی این حوزه را به نمایش بگذارد.

*سعید نایب محمدی: نواختن عود را نزد حسین بهروزی نیا و سالم عبدالکریم فراگرفته است. از فارغ التحصیلان هنرستان موسیقی و دانشگاه سوره بوده و در زمینه ردیف از آموزشهای ارشد طهماسبی بهره برده است. تاکنون با ارشد طهماسبی، شهرام ناظری، پیتر سلیمانی پور و … همکاری داشته است و از سال ۱۳۸۱ نیز با تشکیل گروه “فیه ما فیه” کنسرتهای متعددی را در شهرهای مختلف ایران برگزار نموده است. نایب محمدی در سال ۲۰۰۶ در فستیوال عودنوازان جهان در عمان شرکت داشته و تاکنون آلبومهای فیه ما فیه، نظم و نثر و سرخانه را منتشر کرده است. (از سایت عود ایرانی)