از مجله موسیقی تا ماهنامه رودکی (۴)

مقاله‌ای با امضای‌ “ماهان‌” عنوان «اندیشه‌ها» را بر پیشانی دارد و حاوی حرف‌ها و نظراتی است پراکنده دربارهء مسائل روز مربوط به موسیقی و جامعهء موسیقی ایران. در نیمهء دوّم این شماره، دو مقاله نیز دربارهء موسیقی و فرهنگ جهانی آمده است: یکی با عنوان«توسعه و بسط رقص، »از فرخ شادان و دیگری با عنوان «گوته و موسیقیدان‌های عصر او»از دکتر محمود اعتماد. دو صفحه حاوی نقدهای سردستی طنزآمیز دربارهء رفتارها و گفتارهای‌ دست‌اندرکاران موسیقی، بخش مقالات مجله را به پایان می‌برد. در بخش‌ جداگانه‌ای از همین شماره با عنوان‌ “تصنیف‌های روز”، یک آهنگ روز غربی، گل کوچک (Le Petit fleur) آمده است و چهار ترانهء تازه از ویگن، دلکش، مرضیه‌ و پروین. آهنگ ترانه‌ها با خط زیبائی‌”نت‌”شده است تا استفاده از آن‌ها برای‌ هنرجویان و آشنایان با موسیقی، آسان‌تر باشد.

درنگاهی مشابه به شماره‌ای از مجله موسیقی (شماره ۸۱، آبان‌ماه ۱۳۴۲) بهتر می‌توانیم تفاوت دیدها و روش‌های گزینش مقالات را در این مجله و مجله‌ موزیک ایران دریابیم.

روی جلد این شمارهء مجله موسیقی تصویری از دوک الینگتون، که در آن زمان

سفری به ایران داشته، آمده است.

نخستین مقالهء این شماره از حسینعلی ملاّح‌ است که با پژوهش در رساله‌ها و فرهنگ‌های تاریخی در جستجوی سازهای‌ مهجور برآمده. البته مهجور ماندن آن سازها بیشتر به دلیل ساده و ناقص‌ بودنشان است و موسیقی پروردهء امروز دیگر از آن‌ها بهره‌ای نمی‌تواند ببرد. منوچهر شیبانی مقاله‌ای دارد تحقیقی با عنوان «ملیت در هنر» و البته با نگاهی خیره‌تر بر هنرهای ژاپنی و آفریقا.

مقاله بعدی را مصطفی پور تراب‌ نوشته است با عنوان «آموزش سلفژ.» شرحی دربارهء «دوک الینگتون، شخصیت‌ بزرگ موسیقی جاز آمریکا» مطلب بعدی است: «موسیقی و نقاشی»، حاصل‌ گفتگوئی است با نقاش معاصر فرانسه‌”رولان اودو”که سعی کرده شباهت‌های‌ آفرینش در نقاشی و موسیقی – البته موسیقی مغرب زمین – را نشان دهد. بررسی‌ «متن و موسیقی اپرای وتسک»، اثر آلبان برگ، مطلبی است از جوزف مکلیس که‌ در پی می‌آید. «در دنیای موسیقی» و «اخبار و اطلاعات» دو بخش پایانی مجله‌ است.

مجله موسیقی در سال ۱۳۵۲، پس از بنیاد شعبهء ایرانی‌”ژونس موزیکال‌”در ایران، تغییر پایگاه داد و بصورت‌”ارگان‌”آن سازمان درآمد:”سعدی حسنی‌”، موسیقی‌شناس قدیمی و معروف که برای نخستین بار تفسیر آثار موسیقی‌ کلاسیک اروپایی را در رادیو ایران باب کرد، و به سرپرستی ژونس موزیکال‌ ایران برگزیده شده بود، دورهء تازهء مجله موسیقی را نیز زیرنظر گرفت و تا یک‌ سالی پیش از انقلاب انتشار آن را ادامه داد. مجله موزیک ایران نیز به سبب‌ بیماری مدیرش از سال ۱۳۵۰ از انتشار خود بازایستاد.

در آغاز سال ۱۳۵۰، صاحب این قلم که سرپرستی روابط عمومی تالار رودکی‌ را بر عهده داشت پیشنهادی را عرضه کرد که براساس آن، بولتن ماهانه روابط عمومی که یک سالی از انتشارش می‌گذشت، تبدیل به یک فصلنامهء یا ماهنامهء سنگین فرهنگی می‌شد. این پیشنهاد از سوی وزیر فرهنگ و هنر وقت پذیرفته‌ شد و ماهنامهء رودکی نخستین شمارهء خود را در ۱ مردادماه ۱۳۵۰ انتشار داد.

با توجه به تجربیات چهل ساله انتشار در زمینهء موسیقی، رودکی در گزینش مقالات و نیز شیوهء نگارش، ویرایش و صفحه‌آرائی، راه‌های تازه‌ای را گشود. در عین‌ پرهیز از ابتذال، چه در محتوا و چه در شکل و صورت، نهایت کوشش بکار برده‌ می‌شد که جاذبهء کافی برای جلب هرچه بیشتر مخاطبان را داشته باشد و مهم‌تر از آن بتواند این جاذبه‌ها را حفظ کند.