سحر افشانی
در سال ۱۹۷۱ دوپره به هنگام نوازندگی متوجه ضعف در انگشتانش شد و در پی آن انگشتان و سایر اعضای بدن این نوازنده به تدریج حس خود را از دست دادند. در سال ۱۹۷۳ پس از دو سال غیبت و با وجود شدت یافتن علائم بیماری، او اجرای کنسرت هایش را از سر گرفت. در این سال او توری را در سراسر آمریکای شمالی و کانادا برگزار نمود.
دوپره در آخرین کنسرتی که در ماه فوریه ۱۹۷۳ در لندن برگزار کرد در کنار Zubin Mehta همراه با ارکستر New Philharmonia کنسرتوی الگار را بار دیگر اجرا کرد. آخرین کنسرت او نیز در همان سال در شهر نیویورک برگزار شد در حالیکه قرار بود دوپره چهار اجرا داشته باشد.
در این زمان انگشتان دوپره به طور کامل حس خود را از دست داده بودند و حتی نگهداشتن ساز نیز برایش دشوار بود، به هر ترتیب و با تمام مشکلات او توانست سه اجرا را با موفقیت به انجام برساند و اجرای چهارم لغو شد. از سال ۱۹۷۳ به بعد بیماری او که ضعف دستگاه عصبی یا MS تشخیص داده شده بود، روز به روز سلامتی اش را بیش از پیش، به مخاطره انداخت.
پس از آن دوپره شدیدا به ادامه کار موسیقی اصرار داشت، اما تدریس تنها کاری بود که توانایی اش را داشت. در این زمان او در صندلی چرخ دار می نشست و در کلاس های مقطع استادی مدرسه موسیقی Guildhall تدریس می کرد. سرانجام در ۱۹ اکتبر سال ۱۹۸۷ ژاکلین دوپره، از بزرگترین نوازندگان ویولن سل در سن ۴۲ سالگی در شهر لندن چشم از جهان فرو بست. با مرگ او قلب بسیاری از دوستداران موسیقی غرق در اندوه شد، زیرا دوپره از جمله نوازندگان نادری بود که به قلوب شنوندگان راه داشت.
دوپره پیش از مرگش ویولن سل Davydov Stradivarius خود را به Yo-Yo Ma و ۱۶۷۳ Stradivarius را به Lynn Harrell بخشید. پس از مرگ این نوازنده نیز نوعی گل رز انگلیسی به یاد او ژاکلین نام گرفت.
کتابی با عنوان نابغه ای در خانواده ” A Genius in the Family ” که در آمریکا با عنوان ” Hilary and Jackie ” منتشر شده، توسط خواهر او هیلاری Hilary و برادرش پیرس ، در مورد زندگی ژاکلین نوشته شده ، که Anand Tucker در سال ۱۹۹۸ بر مبنای آن فیلمی با عنوان ” Hilary and Jackie ” ساخت که در آن امیلی واتسون Emily Watson در نقش ژاکلین دوپره هنرنمایی نموده است.
با انتشار این فیلم موج جدیدی از علاقمندان به این نابغه دنیای موسیقی پدیدار گشتند و یاد و خاطره این نوازنده مجددا در اذهان زنده شد.
در مقدمه این کتاب آمده است : ” این کتاب بیوگرافی ژاکلین دوپره نیست، بلکه داستان واقعی زندگی او و اتفاقاتی است که در خانواده ما روی داده است. “
دوپره بدون شک بزرگترین نوازنده ویولن سل نسل خود بوده و بسیاری از منتقدین او را بهترین مفسر و ماهرترین اجرا کننده کنسرتوی ویولن سل الگار دانسته اند.
در سال ۱۹۹۵ نیز به مناسبت پنجاهمین سالگرد تولد ژاکلین دوپره، Christopher Nupen فیلم دیگری در مورد این نوازنده با عنوان “Remembering Jacqueline du Pré ” ساخته است.
Nupen از جمله کارگردانانی است که تجربیات بسیاری در زمینه ساخت فیلم های داستانی و مستند مربوط به موسیقی دارد و از ستایشگران ژاکلین دوپره است، او درباره دوپره می گوید :” به نظر من یک حس روحانی خاص در موسیقی وجو دارد که شنونده را به دنیایی لایزال پیوند می دهد. به همین دلیل همواره سعی می کنم در فیلم هایم این حس نوازنده را به بییندگان منتقل نمایم.
اولین باری که فیلمی از ژاکلین گرفتم، به او گفتم : ویدیوهایی که از اجراهایت ضبط کرده ام به هیچ وجه نمی تواند احساس عمیق نهفته در اجراهای زنده ات را القا کند و دوپره در جواب گفت : به نظر من اصلا این طور نیست، من با دیدن این فیلم ها و مرور مجدد اجراهایم می توانم به اشکالات کارم پی ببرم.”
اجرای کنسرتو ویلنسل الگار را با رهبری بارنبویم و سولوی دوپره را ببینید.
در سال ۱۹۹۸ نیز کتابی با عنوان “Jacqueline du Pré ” به قلم الیزابت ویلسون، Elizabeth Wilson به چاپ رسیده، او در نگارش این کتاب از همکاری دانیل بارنبویم، همسر دوپره بهره برده است. ویلسون که خود نوازنده ویولن سل است در این کتاب به نقد و بررسی اجراهای دوپره نیز پرداخته است.
به جرات می توان گفت ژاکلین دوپره از معدود نوازندگان ویولن سل است که در کلیه اجراهایش نبوغ، قدرت ، مهارت و عشق به موسیقی مشهود است.
واقعا خوب بود . مرسی
من نمی دونم چرا از کار هر کس خوشم میاد طرف یا میمیره یا مرده؟!
wow
امیدوارم نسل نوازندگان موسیقی کلاسیک مثل نسل آهنگسازان نابغه که خیلی وقته منقرض شده فعلا فعلنا پایدار بمونه
(میترسم فردایی برسه که حتی نسل دوستداران موسیقی کلاسیک هم منقرض شده باشه !!!)