سجاد پورقناد
چرا وقتی اینها با هم ترکیب می شوند ما باید اصطلاح غربی – شرقی را به کار ببریم؟ اگر این ترکیب، منجر به یک موسیقی یکدست می شود و این دو موسیقی به خوبی یک موسیقی جدید بوجود می آورند، چه دلیلی دارد که از آن اجتناب کنیم؟ مثلا آقای همایون رحیمیان که اتفاقا با شما هم در هنرستان همکلاس بودند، موسیقی هایی سمفونیک نوشته اند بر روی دستگاه های ایرانی، به طور گسترده هم از تکنیک های هارمونی و کنترپوان و ارکستراسیون غربی بهره گرفته اند ولی به صورتی که همنشینی خوبی با موسیقی دستگاهی داشته است، در این میان حتی به آکوردهای جدیدی هم رسیده اند که به خاطر فواصل خاص موسیقی ایرانی بوجود آمده؛ حالا یک موسیقی جدید داریم، نه غربی است و نه کاملا ایرانی، تنها یک موسیقی خوب است!
این کار خیلی خوب است. من در مورد کار خودم صحبت می کنم و می گویم معتقدم سیستم دستگاهی، یک سیستم کامل و مستقل است. بعضی هستند که می خواهند دو سیستم مختلف را ترکیب کنند، بعضی هم می خواهند سیستمی بوجود بیاورند که بازدهی مخصوص به خودشان را داشته باشد.
موسیقی ایران سه خصوصیت مهم دارد، استقلال، گستردگی و قدمت. دلیلی هم ندارد که ما حتما از سیستم ردیف بهره ببریم، ردیف یعنی رپرتوار استاد؛ ما لازم نیست با انسجامی که یک استاد قدیمی پیشنهاد کرده است، موسیقی خودمان را تولید کنیم، اصلا به همین خاطر است که به آن می گویند ردیف! یعنی شما اگر بخواهید ردیف میرزاعبدالله بزنید باید همانطور که میزاعبدالله گفته است ردیف را بزنید، اگر نزنید دیگر آن ردیف نیست.
ولی دلیلی ندارد که شما اگر ردیف نزنید داخل دستگاه نباشید. من در آثار خودم از دستگاه به صورت تجریدی استفاده می کنم در حالی که موسیقی ام ردیفی نیست.
شما گفتید ما می توانیم از موسیقی دستگاهی به صورت آتونال هم استفاده کنیم، در حالی که ما وقتی ماژور می زنیم نمی گوییم ماهور زدیم و باید قواعد خاص ماهور را رعایت کنیم، حتی در قطعات وزیری هم می بینیم که یک قطعه را مثلا نوشته سل ماژور ولی دیگری را نوشته است ماهور سل.
بله، موسیقی ایرانی دارای وسعت بسیار زیادی است و ما می توانیم از یک سیستم با روش های مختلفی بهره برداری کنیم. سیستم دستگاه که دانگ ها هستند بر خلاف موسیقی غربی است که بر مبنای مینور و ماژور هست، مینور و ماژور هم بر اساس سیستم عمودی استفاده می شود، در سیستم افقی ما مدهای دورین، فریژین و… داشته ایم که امروز استفاده نمی شود. موسیقی ایرانی موسیقی افقی است و عمودی نیست.
البته عمودی هم می تواند باشد!
بله می تواند، این موضوع بحث مفصلی را می طلبد. شما اگر بتوانید از درون این سیستم و کشف خصوصیت های موسیقی دستگاهی و ارتباطاتی که دانگ ها و تتراکوردها با هم دارند، روش های جدید چندصدایی کشف کنید، می توانید دست به تولید موسیقی های جدیدی بزنید؛ چه بر اساس موسیقی عمودی و چه افقی. موسیقی دانان امروزی ایران در همه زمینه ها، مشغول کار هستند و فرقی که بین موسیقیدانان این دوره با دوره گذشته بوجود آمده، این است که بعضی از آنها امروز سعی می کنند، از درون خود سیستم موسیقی ایرانی، یک موسیقی جدید بوجود بیاورند ولی در دوره قبلی موسیقیدانان ایران زیر بنایشان موسیقی غربی بود ولی روبنا موسیقی ایرانی. امروز این موسیقی از زیر بنا می خواهد تغییر کند. حالا هر کس به سلیقه خود کارهایی می کند.
ممنون از اینکه وقت خود را به ما دادید.
۱ نظر