صادق رنجکش
کنسرت هایی که زیاد می شدند و سالن های اپرایی که رونق می گرفتند، در حقیقت برای زعامت سنتی کلیسا و دربار جایگزینی فراهم می کردند. در این زمینه موسیقیدانان ایتالیایی چون آنتونیو ویوالدی (۱۷۴۱-۱۶۷۸) و دومنیکو اسکارلاتی (۱۷۵۷-۱۶۸۵) گام های آغازین را برداشتند. محصولات عظیم ویوالدی در زمینه موسیقی و اپرای مقدس، شامل بیش از ۴۵۰ کنسرت بود. اسکارلاتی که فرزند آلساندرو اسکارلاتی (۱۷۲۵-۱۶۶۰) بنیانگذار مکتب اپرای ناپلیتن بود، بیش از ۵۰۰ سونات برای سازهای شستی دار نوشت.
جووانی باتیستا پرگولزی (۱۷۳۶-۱۷۱۰) پس از آنکه فهمید مرگش نزدیک است، در صومعه برای نوشتن سابات ماتر عزلت گزید؛ این اثر یک قطعه زیبای موسیقی مذهبی بود که باعث شهرت او شد.
در سال ۱۷۲۵ اجرای اپرای کمیک پرگولزی موسوم به “سروا پادرونا” آتش جنگی را شعله ور ساخت که به جنگ دلقک ها معروف است. این نزاع بر سر امتیازهای مربوط به اپرای ایتالیایی جدید و سبک کلاسیک فرانسوی در سنت ژان باتیست لولی (۱۶۸۷-۱۶۳۲) که برجسته ترین نماینده آن ژان فیلیپ رامو (۱۷۶۴-۱۶۸۳) بود، در گرفت. در این درگیری و آشوب برخی از فلاسفه نیز شدیدا درگیر بودند.
ژان ژاک روسو، علاوه بر اینکه نویسنده مقالات موسیقی دایره المعارف بود، مصنف یک اپرای موفق به سبک ایتالیایی موسوم به “غیبگوی دهکده” نیز بود. کریستوف گلوک (۱۷۸۷-۱۷۱۴) که در پاریس و وین کار می کرد، جانب داری های روسو از ناتورالیسم در اپرا را با موسیقی در خدمت نمایش ادامه داد و توسعه بخشید.
آثاری که شهرت بسیار زیادی یافتند، مانند “عشق ماتیوس قدیس” (۱۷۲۹) اثر یوهان سباستیان باخ (۱۷۵۰-۱۶۸۵) ماهیتا مذهبی بودند؛ لیکن باخ موسیقی غیر مذهبی نیز نوشت، مانند “کنسرتوهای براندنبورگ” که باخ آنها را به کریستیان لودویگ که در آن زمان، مارک گراف براندنبورگ بوده تقدیم کرده بود و به همین جهت به کنسرتوهای براندنبورگ معروف شده است. پسران باخ، کارل فیلیپ امانوئل و یوهان کریستیان، جزو آهنگسازان بزرگ قرن هجدهم شدند.
جورج فردریش هندل (۱۷۵۹-۱۶۸۵) در سال ۱۷۱۰ به انگلستان آمد. در سال ۱۷۳۲ خانه اپرای کاونت گاردن تاسیس شد و هندل به عنوان آهنگساز پنجاه اپرا که به سبک ایتالیایی ساخته شده بود، خود را در آنجا تثبیت کرد. او علاوه بر این، بیست اوراتوریو نوشت که مشهورترین آنها “مسیح” (که نخستین اجرای آن در دوبلین در سال ۱۷۴۲ بود) و “موسیقی جشن های سلطنتی” بود.
جان گی (۱۷۳۲-۱۶۸۵) در نمایش خود به نام “اپرای گدایان” که شامل ترانه های عاشقانه کوچه و بازار آن روزگار بود، شیوه معمول اپرای ایتالیایی را هجو کرد.
برای حدود سی سال ژوزف هایدن (۱۸۰۹-۱۷۳۲)، در خدمت شاهزاده استرهازی بود. در این سالها او صد و چهار سمفونی، هشتاد کوارتت برای سازهای زهی، پنجاه سونات پیانو، اپرا و موسیقی کر نوشت.
چند تن از فیلسوفان مطلع شدند که نابغه ای هفت ساله به نام ولفگانگ آمادئوس موتسارت (۱۷۹۱-۱۷۵۶) در پاریس موسیقی می نوازد. موتسارت در فقر و تنگدستی جان سپرد اما در سالهای آخر حیاتش سمفونی هایی با شکوه و اپراهای عظیمی خلق کرد: “عروسی فیگارو” (۱۷۸۶)، “دون ژوان” (۱۷۸۷)، “کوزی فَن توتِّ” (۱۷۹۰) و “فلوت سحرآمیز” که نمونه های بارز عصر روشنگری بودند.
منبع:
روشنگری (نویسنده: لوید اسپنسر؛ مترجم: مهدی شکیبانیا؛ انتشارات: شیرازه)
۱ نظر