آفرینندگی اعداد (III)

سه شنبه ۱۸ شهریور ۱۳۹۳ نسخه قابل چاپ ، توسط: سینا حسینی
پاچ از لحاظ تاریخی به سیستم فواصل معرفی شده توسط بطلمیوس در قرن دوم میلادی اشاره می کند که در آن کسرهای حاوی اعداد اول تا ۱۱ مورد استفاده قرار گرفته است.

اما سیستم دارای تعداد بسیار زیادی فاصله و درجه است که در ساخت یک قطعه موسیقایی به طور کامل قابل استفاده نخواهند بود. از این روی پاچ مجبور بود فواصل را اولویت بندی کند که مطالعات وی منجر به تدوین «دیاگرام عروس یک پا» (The One-Footed Bird) شد. برای تدوین این دیاگرام پاچ از اصول علم آکوستیک استفاده کرد. سنگ بنای وی در مطالعاتش این بیان از «گالیله» است که: «ملایمت فاصله دو نت موسیقایی وقتی قابل درک خواهد خواهد بود که فرکانس این دو نت بر روی هم ضرباتی منظم را به گوش برسانند. به عبارت دیگر فرکانس هر نت نسبت به یکدیگر باید تناسب پذیر باشد تا پرده گوش به طور نامتقارن و ناسازگار دچار لرزش نگردد.»

در دیاگرام عروس یک پا، فواصل سیستم به چهار دسته تقسیم می شوند:
۱- نسبت های (۲:۱، ۳:۲ و ۴:۳) به عنوان «فواصل قدرتمند» (Intervals of Power) شناخته می شوند. این فواصل امروزه در تئوری موسیقی فواصل درست (Perfect) نام دارند.

۲- کلیه فواصل بین ۳:۲ و ۴:۳ (چهارم و پنجم درست) به عنوان «فواصل معلق» (Intervals of Suspense) شناخته می شوند. امروزه در تئوری موسیقی، بین چهارم و پنجم درست فاصله ترایتون (Tritone) وجود دارد.

۳- فواصل بین ۷:۶ تا ۲۱:۱۶ و ۳۲:۲۱ تا ۱۲:۷ به عنوان «فواصل مهیج» (Emotional Intervals) شناخته می شوند. این فواصل در تئوری موسیقی به عنوان فواصل سوم و ششم شناخته می شوند.

۴- فواصل بین ۱:۱ تا ۸:۷ و ۷:۴ تا ۲:۱ به عنوان «فواصل عبور» (Intervals of Approach) شناخته می شوند که این فواصل همان فواصل دوم و هفتم در تئوری موسیقی می باشند.

پاچ قطعات متعددی برای سیستم فواصل خود نوشت و برای ممکن ساختن اجرای چنین قطعاتی، سازهایی با شمایلی عجیب و گاه با اسامی عجیب تر با قابلیت اجرای فواصل میکروتنال ساخت. اولین قطعات وی برای ویلن و ویولاهایی با امکان اجرای فواصل طبیعی (Just intonation) نوشته شد. پس از آن با اتصال گریف ویلنسل به ویولا سازی به نام «Adapted Viola»‌ ساخت.

وی پس از آشنایی با کثلین اشلیسینگر، موسیقی شناس بریتانیایی، بر روی نمایشنامه های یونان باستان و رساله ها و سازهای آن دوران مطالعاتی صورت داد. در این دوران با استفاده از تصاویر و نگاره های باقی مانده از یونان باستان ساز کیتارای یونانی را بازسازی کرد و پس از آن در سال ۱۹۴۲ با الهام از کیتارا سازی بزرگتر و با قابلیت های اجرایی بیشتر ساخت. هم چنین وی سازی به نام «کروملودئون» ساخت که در حقیقت یک ارگان با قابلیت اجرای فواصل سیستم بود. به همین منوال با ساخت موسیقی، ابداع سازها و نوشتن مقالات به تکمیل نظریات خود پرداخت.

آثار وی ترکیبی از موسیقی، تئاتر، رقص، اجرا و گفتار است. در آثار وی تاثیرات فراوانی از نمایش های یونان باستان، آفریقا و خاور دور دیده می شود. وی بعد از سال ۱۹۵۲ و با تاسیس استودیوی خصوصی خود، کلیه آثارش را با لیبل Gate 5 به بازار عرضه کرد. وی معمولا برای ضبط این آثار سازها را به صورت جداگانه بر روی نوار ریل ضبط و سپس با هم ترکیب می کرد که در این کار معمولا خود به عنوان نوازنده حضور داشت.

هری پاچ سرانجام در ۳ سپتامبر ۱۹۷۴ بر اثر حمله قلبی درگذشت، اما در همین سال ویرایش دوم «کتاب آفرینش موسیقی» با الحاقاتی به چاپ رسید. کتابی که شاید ارزشمندترین یادگار او باشد.

منابع:

[۱] Partch, H. (1974) Genesis of a Music, 2nd edition, New York: Da Capo press.
[۲] Winter, M. An Overview of Harry Partch’s Construction of a 43-Tone Scale.
[۳] Blackburn, Ph. (2008) Harry Partch and the Philosopher’s tone. Hyperion, vol.III(1).
[۴] Ekman, P. The Intonation Systems of Harry Partch, B.A. Thesis, Iceland Academy of the Art: Music Department.


در این رابطه بخوانید



ارسال دیدگاه

رایانامهٔ شما نمایش داده نخواهد شد.

نگاهی گذرا به جریان بندی های موسیقی ایران؛ به بهانه سالروز درگذشت پرویز مشکاتیان (I)

شاید تنها یک جمله باشد؛ ولی نه تنها یک جمله نیست. نهان‌های بسیاری از کنار این جمله بر خواهند گذشت:«مشکاتیان دیگر از خواب بر نخواست.» اگر دنیای مردگان تشریفاتی همچون دنیای زندگان داشته باشد، بسیاری به پیشوازش خواهند آمد. تمام رفتگان موسیقی و بسیاری از مشاهیر ادبیات به احترامش از جا بلند می‌شوند و کلاه از سر بر می‌دارند که کارهای او جزو طلایی‌ترین آثار موسیقی ایران بود. از حافظ و آقا علی اکبر خان فراهانی بگیر تا روح الله خالقی و حتی نورعلی برومند…

ریتم و ترادیسی (IX)

با این حال، حتی مفیدتر از فهرست های رویدادها، تجسم داده های MIDI به صورت پیانو-رُل مطابق شکل ۱۲ است. در این نوع ارائه، محور عمودی نشان گر شماره های نت MIDI است (مانند F2=53) و نت های متناظرِ شستی های پیانو به صورت گرافیکی بر هر دو طرف شکل نشان داده شده اند. زمان در طول محور افقی حرکت می کند، و با ضرب ها و میزان ها مشخص شده است. هنگام نمایش سازهای کوبه ای، هر سطرْ متناظر با یک ساز متفاوت (به جای یک نت متفاوت) است. برای مثال، در مشخصات کلی MIDI برای طبل، سطر متناظر با C1 طبل بزرگ با شماره ی نت MIDI برابر ۳۶ است، D1=38 طبل کوچک است و ۴۲=۱♯F و ۴۴=۱♯G و ۴۶=۱♯A انواع مختلف سِنج پایی هستند. این موارد در شکل همراه با شماره ی نت MIDI متناظرْ برچسب گذاری شده اند.

آخرین ارسال‌ها

از روزهای گذشته…

موسیقی در عصر روشنگری

موسیقی در عصر روشنگری

کنسرت هایی که زیاد می شدند و سالن های اپرایی که رونق می گرفتند، در حقیقت برای زعامت سنتی کلیسا و دربار جایگزینی فراهم می کردند. در این زمینه موسیقیدانان ایتالیایی چون آنتونیو ویوالدی (۱۷۴۱-۱۶۷۸) و دومنیکو اسکارلاتی (۱۷۵۷-۱۶۸۵) گام های آغازین را برداشتند. محصولات عظیم ویوالدی در زمینه موسیقی و اپرای مقدس، شامل بیش از ۴۵۰ کنسرت بود. اسکارلاتی که فرزند آلساندرو اسکارلاتی (۱۷۲۵-۱۶۶۰) بنیانگذار مکتب اپرای ناپلیتن بود، بیش از ۵۰۰ سونات برای سازهای شستی دار نوشت.
مصاحبه ای با رنه فلمینگ (II)

مصاحبه ای با رنه فلمینگ (II)

خیلی دوست داشتم کارهای بیشتری از روسینی انجام دهم. قسمتهای کولبران (Colbran) واقعا برای من مناسب بودند، همانند روغن برای صدا، بسیار برای من مفید و در عین حال سخت هستند!
نگاهی به فعالیت ها و آثار مزدک خامدا

نگاهی به فعالیت ها و آثار مزدک خامدا

مزدک خامدا، نوازنده پیانو و آهنگساز ایرانی مقیم آمریکا، در سال ۱۳۵۱ در تهران متولد شد و فراگیری موسیقی را از یازده سالگی آغاز کرد. او همراه با خانواده در سال ۱۳۶۳ ایران را ترک گفت و در کالیفرنیا اقامت گزید.
ملوترون

ملوترون

Sampler دستگاهی است الکترونیکی که می تواند صداهای مختلف را ضبط کرده، ذخیره کند و سپس با توجه به نیاز آهنگساز آنها را در رنجهای مختلف فرکانسی پخش نماید. ملوترون سازی بود که در اوایل دهه ۶۰ ساخته شد و پایه گذار دستگاههای دیجیتال پیشرفته امروزی است که ما آنها را بنام Sampler می شناسیم.
به مناسبت ۷ مهر تولد حسین دهلوی (II)

به مناسبت ۷ مهر تولد حسین دهلوی (II)

در این میان نقطه قوت حنانه یکی در استفاده از هارمونی متفاوتی برای صدادهی موسیقی ایرانی بود که خود او به آن هارمونی زوج، اطلاق می کرد (که به احتمال قوی بی تاثیر از هارمونی امثال بلا بارتوک نبود) و دیگری پژوهشهای گسترده ای بود که درباره خاستگاه و ریشه های موسیقی ایرانی و چارچوب موسیقی دستگاهی فعلی آنها صورت میداد (که بخشهای کوچکی از آنها در کتاب گامهای گمشده آمده است)؛ امانوئل ملیک اصلانیان هم نخستین فردی بود که ساختار موسیقی مدرن و آتنال را وارد ساختار آهنگسازی ایرانی کرد که برای نخستین بار در ایران چنین آثاری اجرا می شد، گرچه بسیاری ساختار موسیقایی او را برای موسیقی ایرانی مناسب نمی دانند، ولی بهرحال تلاشهای او برای ایجاد حرکات نوینی در موسیقی ارکسترال ایران ستودنی است.
نگاهی به Rhapsody in blue

نگاهی به Rhapsody in blue

راپسودی آبی از مشهورترین کارهای George Gershwin می باشد که فقط طی پنج هفته در سال ۱۹۲۴ توسط این موسیقیدان بزرگ تهیه شده است. این کار زیبا به سفارش سرپرست یک گروه موسیقی – بنام پاول وایتمن (Paul Whiteman) در اواخر سال ۱۹۲۳ – برای اجرا در سالروز تولد آبراهام لینکلن ساخته شد.
مهرداد دلنوازی: آثار منتشر نشده زیادی دارم

مهرداد دلنوازی: آثار منتشر نشده زیادی دارم

در هنرستان ما ارکستری داشتیم که بنده آن را اداره کرده بودم و در واقع یک ارکستر دانشجویی بود، پس از فارغ التحصیل شدن از هنرستان موسیقی ملی، با همکلاسی های که داشته ایم مثل آقای سعید ثابت، آقای حسین بهروز نیا، آقای ضرغامی و دوستان دیگر، ما علاقه مند شده بودیم که فعالیت های خود را گسترده تر کنیم؛ به گوشمان رسید که در رادیو میدان ارگ، امتحانی می گیرند برای نوازندگی و جذب نوازندگان برای صدا و سیما. آنجا رفتیم و در آزمون شرکت کردیم و خدا را شکر کارمان مورد قبول واقع شد و ارکستر در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی که وابسته به صدا و سیما بود تشکیل شد. نام این گروه خالقی بود که غالبا دوستانی که آهنگ خودشان را می آوردند، سرپرستی آن را به عهده داشتند و فعالیت از سال ۵۸-۵۹ آنجا شروع شد.
اهمیت گام در موسیقی Jazz

اهمیت گام در موسیقی Jazz

فرض کنید که یک موسیقیدان جوان در اوایل قرن بیستم هستید و میخواهید پای به عرصه Jazz در موسیقی بگذارید. چگونه می توانید بداهه نوازی یاد بگیرید؟ قاعدتا” راهی جز کنسرت رفتن و یا به دنبال افرادی باتجربه گشتن ندارید تا شاید آنها یکی دو فن از انواع روشهای Improvise خود را به شما آموزش دهند.
سعیدی: مضراب هایی برای قانون طراحی کردم

سعیدی: مضراب هایی برای قانون طراحی کردم

بله می‌شود. من خیلی زدم. یعنی الآن خیلی اجرا کردم به این فکر نبودم که قطعات پیانو را بخواهم ضبط کنم با ساز قانون ولی می گویم الآن کاری که در حال انجام اش هستم با همه انگشتان، شبیه کار پیانو هست یعنی خود قطعه‌ی پیانویی نیست ولی ساخت خودم است و فرم پیانو است و کار خوبی فکر کنم در بیاید.
شجریان؛ پدیده‌ی اجتماعی (II)

شجریان؛ پدیده‌ی اجتماعی (II)

در تاریخ معاصر ما به‌ندرت پدیده‌ای موسیقایی می‌توان یافت که جریان‌های اجتماعی موجود تا این حد در کامور شدنش نقش داشته باشند و نیز به‌ندرت پدیده‌ای موسیقایی می‌توان جست که چنین هم‌نوای دگرگونی و در همان حال بازیگر آن شده باشد (۳).