آفرینندگی اعداد (III)

سه شنبه ۱۸ شهریور ۱۳۹۳

، توسط: سینا حسینی

از این نویسنده بخوانید:

• گاه های گمشده (XIII)
• گاه های گمشده (XII)
• گاه های گمشده (XI)
• گاه های گمشده (X)
• گاه های گمشده (IX)
• گاه های گمشده (VIII)
• گاه های گمشده (VI)
• گاه های گمشده (V)
• گاه های گمشده (IV)
• گاه های گمشده (III)
• گاه های گمشده (II)
• گاه های گمشده (I)
• هندسه ای مطنطن!
• آفرینندگی اعداد (III)
• آفرینندگی اعداد (II)
• آفرینندگی اعداد (I)

پاچ از لحاظ تاریخی به سیستم فواصل معرفی شده توسط بطلمیوس در قرن دوم میلادی اشاره می کند که در آن کسرهای حاوی اعداد اول تا ۱۱ مورد استفاده قرار گرفته است.

اما سیستم

دارای تعداد بسیار زیادی فاصله و درجه است که در ساخت یک قطعه موسیقایی به طور کامل قابل استفاده نخواهند بود. از این روی پاچ مجبور بود فواصل را اولویت بندی کند که مطالعات وی منجر به تدوین «دیاگرام عروس یک پا» (The One-Footed Bird) شد. برای تدوین این دیاگرام پاچ از اصول علم آکوستیک استفاده کرد. سنگ بنای وی در مطالعاتش این بیان از «گالیله» است که: «ملایمت فاصله دو نت موسیقایی وقتی قابل درک خواهد خواهد بود که فرکانس این دو نت بر روی هم ضرباتی منظم را به گوش برسانند. به عبارت دیگر فرکانس هر نت نسبت به یکدیگر باید تناسب پذیر باشد تا پرده گوش به طور نامتقارن و ناسازگار دچار لرزش نگردد.»

در دیاگرام عروس یک پا، فواصل سیستم

به چهار دسته تقسیم می شوند:
۱- نسبت های

(۲:۱، ۳:۲ و ۴:۳) به عنوان «فواصل قدرتمند» (Intervals of Power) شناخته می شوند. این فواصل امروزه در تئوری موسیقی فواصل درست (Perfect) نام دارند.

۲- کلیه فواصل بین ۳:۲ و ۴:۳ (چهارم و پنجم درست) به عنوان «فواصل معلق» (Intervals of Suspense) شناخته می شوند. امروزه در تئوری موسیقی، بین چهارم و پنجم درست فاصله ترایتون (Tritone) وجود دارد.

۳- فواصل بین ۷:۶ تا ۲۱:۱۶ و ۳۲:۲۱ تا ۱۲:۷ به عنوان «فواصل مهیج» (Emotional Intervals) شناخته می شوند. این فواصل در تئوری موسیقی به عنوان فواصل سوم و ششم شناخته می شوند.

۴- فواصل بین ۱:۱ تا ۸:۷ و ۷:۴ تا ۲:۱ به عنوان «فواصل عبور» (Intervals of Approach) شناخته می شوند که این فواصل همان فواصل دوم و هفتم در تئوری موسیقی می باشند.

پاچ قطعات متعددی برای سیستم فواصل خود نوشت و برای ممکن ساختن اجرای چنین قطعاتی، سازهایی با شمایلی عجیب و گاه با اسامی عجیب تر با قابلیت اجرای فواصل میکروتنال ساخت. اولین قطعات وی برای ویلن و ویولاهایی با امکان اجرای فواصل طبیعی (Just intonation) نوشته شد. پس از آن با اتصال گریف ویلنسل به ویولا سازی به نام «Adapted Viola»‌ ساخت.

وی پس از آشنایی با کثلین اشلیسینگر، موسیقی شناس بریتانیایی، بر روی نمایشنامه های یونان باستان و رساله ها و سازهای آن دوران مطالعاتی صورت داد. در این دوران با استفاده از تصاویر و نگاره های باقی مانده از یونان باستان ساز کیتارای یونانی را بازسازی کرد و پس از آن در سال ۱۹۴۲ با الهام از کیتارا سازی بزرگتر و با قابلیت های اجرایی بیشتر ساخت. هم چنین وی سازی به نام «کروملودئون» ساخت که در حقیقت یک ارگان با قابلیت اجرای فواصل سیستم

بود. به همین منوال با ساخت موسیقی، ابداع سازها و نوشتن مقالات به تکمیل نظریات خود پرداخت.

آثار وی ترکیبی از موسیقی، تئاتر، رقص، اجرا و گفتار است. در آثار وی تاثیرات فراوانی از نمایش های یونان باستان، آفریقا و خاور دور دیده می شود. وی بعد از سال ۱۹۵۲ و با تاسیس استودیوی خصوصی خود، کلیه آثارش را با لیبل Gate 5 به بازار عرضه کرد. وی معمولا برای ضبط این آثار سازها را به صورت جداگانه بر روی نوار ریل ضبط و سپس با هم ترکیب می کرد که در این کار معمولا خود به عنوان نوازنده حضور داشت.

هری پاچ سرانجام در ۳ سپتامبر ۱۹۷۴ بر اثر حمله قلبی درگذشت، اما در همین سال ویرایش دوم «کتاب آفرینش موسیقی» با الحاقاتی به چاپ رسید. کتابی که شاید ارزشمندترین یادگار او باشد.

منابع:

[۱] Partch, H. (1974) Genesis of a Music, 2nd edition, New York: Da Capo press.
[۲] Winter, M. An Overview of Harry Partch’s Construction of a 43-Tone Scale.
[۳] Blackburn, Ph. (2008) Harry Partch and the Philosopher’s tone. Hyperion, vol.III(1).
[۴] Ekman, P. The Intonation Systems of Harry Partch, B.A. Thesis, Iceland Academy of the Art: Music Department.

در این رابطه بخوانید

ارسال دیدگاه

تحقیقی درباره باربد؛ موسیقیدان دوره ساسانی (VII)

نخچیرگان به مجموع الحان سی گانه ی باربد شامل می شد. باربد آفریننده ترانه های نوروزی نیز به شمار می رود. از این ترانه ها می توان به فرخ روز، سروستان، ارغنون، لبینا اشاره کرد. آثار باربد را موسیقیدانان قرون بعدی چون شعبه، جنس، آوازه، و شاخه های مهم مقام ها توضیح و توصیف کرده اند، عبدالقادر مراغه ای در مقاصد الالحان ماهیت تاریخی و موسیقی لحن و آثار باربد را خاطرنشان نموده و آن را زمینه دوره اول تشکیل مقام ها شمرده است.

گزارشی از سخنرانی آروین صداقت کیش در سمینار «موسیقی و امر دراماتیک» (IV)

صداقت‌کیش ادامه داد: در امر دراماتیک اما این گونه نیست و درون و بیرون با هم یکی می‌شوند. اگر اجازه دهید مثالی در مورد امر هنری بزنم. کسانی که تئاتر بازی می‌کنند رابطه‌شان با متن نمایشی درونی است. یعنی نمی‌توانیم این رابطه را به درونی و بیرونی تقسیم کنیم و بگوییم این شخصیت واقعا وجود دارد و آن شخصیت فقط روی صحنه وجود دارد، همه‌شان وجود دارند. بنابراین این نظام باید با یکدیگر یکی و ادغام شده باشد. اگر به موضوع دادن پول به فروشنده به عنوان یک کنش برگردم، نمی‌توانیم بگوییم الان بیرون این نظام ارتباطی هستیم و نظام داخلی آن با نظام بیرونی‌اش متفاوت است. اگر کسی هم از بیرون به این رویداد نگاه کند فقط در حال نگاه کردن به یک کنش است و مانند موضوع داستان نیست که نتواند داخل آن شود، او هم می‌تواند وارد این کنش شود و مرزی ندارد.

آخرین ارسال‌ها

از روزهای گذشته…

تار مرد (II)

سرانجام، مقصود را برای دوستی که در سفارت روس کار میکرد، تشریح کرد و به توصیه او، تارش را برداشت و در سفارت روس، نزد دوستش مقیم شد. خودش می گوید:

دیبازر: می خواهم تجربه ام را انتقال دهم

می خواهم تجربه ام را انتقال دهم که احساس می کنم در بعضی موسیقیدان ها به خاطر عادت به نوع موسیقی آموزش دیده شان، آزاد‌اندیشی برایشان کار سختی می شود و تا آن آزاد‌اندیشی نباشد، شما نمی توانید ارزشهای انواع دیگر را ببینید. نمی دانم چرا فکر‌ می‌کنند که اگر نوع دیگری از موسیقی را بکوبید به ارزش خودتان اضافه می کنید. باورم این است که هیچ موسیقیدانی ادعای توانمندی در حوزه خودش را ندارد و با این باور می توان برای انواع موسیقی رسمیت و احترام قائل شد و هر کدام از ما مشغول به کار خودمان‌ باشیم.

چیدن موسیقی و مرگ شعر دهه هشتاد

تا آنجا که حافظه ام یاری می کند از شعرهای شاعران دهه ی هشتاد شعری را به خاطر ندارم که بتوان بر روی آن ملودی ساخت و یا موسیقی ای با وزن آن شعر خلق کرد و گاه هم آن را زمزمه نمود. چرا شعرِ دهه ی گذشته تا کنون این شرایط را برای موسیقیدانانِ ما فراهم نکرده است؟ و چرا علاقه مندان شعر و شاعری گاه ترجمه های شعر های دسته چندم غیر ایرانی را به جای ساختار مستحکم شعر کهن فارسی، الگوی خود قرار داده و یا قالب غیرِ متریکِ آن شعرها را تقلید می کنند؟

دوسکو گویکویچ از زبان خودش (I)

چیزی که درباره اجرا در لندن مرا جذب می کند این است که مردم آنجا آداب صحیح نحوه گوش سپردن به موسیقی جاز را می دانند. در بعضی از کشورها هنگامی که به روی سن می روید، حضار از اول تا آخر اجرا شما را می نگرند، احساس می کنید از خشم می خواهید دیواری را فرو آورید! اما زمانی که در کلوب می نوازید، می بینید که همه از موسیقی لذت می برند و هر کس اوقات خوش خود را به همراه موسیقی شما سپری می کند، این چیزی است که موسیقی باید باشد که هم نوازنده و هم شنونده با آن ارتباط برقرار کنند.

تاثیر ساختار جملات بر ادیت در ویولون (II)

در ادامه مطلب پیشین، برای روشن تر شدن موضوع با استفاده از نمونه هایی از آثار تصنیف شده این ساز به بررسی چگونگی تاثیر ساختار جملات بر ادیت در ویولن خواهم پرداخت. همزمان با سیر تکامل آرشه در طی تاریخ و بدست آمدن امکان ساخت آرشه هایی با توانمندی و قابلیت های بیشتر اجرایی، سیر تکامل و ابداع تکنیک های مختلف دست راست نیز در آثار آهنگسازان و نوازندگان نیز به چشم می خورد.

مروری بر کتاب «بنیان های آموزش موسیقی» اثر ادگار ویلمز (II)

تقلید صداها و مقایسه صداها، قضاوت کردن و طبقه بندی کردن صداها به وسیله تمامی امکانات صوتی و ابزارهای صوتی مانند سازهای مختلف اعم از ضربی و غیر ضربی، ضبط صوت و… می تواند صورت پذیرد. تهیه ساز توسط کودک در راستای حساس شدن به صدا و سپس استفاده از خلاقیت و ابتکار توسط خود او، حساس شدن گوش به رنگ صوت، شدت و ارتفاع صوت، اصوات بالا رونده و پایین رونده و شناخت زیر و بمی اصوات همه از فعالیت هایی است که گوش موسیقایی در کودک پرورش می یابد.

آموزش ساز، کاری دانشگاهی نیست (III)

من کسی بودم که به انتخاب دانشگاه، صلاحیت این را داشتم که مفاد تعیین کنم و دیگر کسی را لازم نداشت که تائید کند. چراکه مرجعی که صلاحیت موسیقی داشته باشد جز من در دانشگاه تهران چیز دیگری نبود که تائید کند. برنامه‌ریزی کردم که در طی چهار سال دروس مشخصی آموزش داده شود.

One of my turns

در بسیاری از بیوگرافی های نوشته شده راجع به راجر واترز (Roger Waters) آمده است، او مردی بوده که به اندازه صدها مرد دیگر در زندگی سختی و زجر کشیده است. از مرگ زود هنگام پدر و بی مهری های مادرش گرفته تا نمک نشناسی های همسر او.

ایدئولوژی موسیقی پست مدرن و سیاست‌های چپ (VI)

به نظر میرسد پاد زهر موزاک چیزی شبیه پانک باشد. به عنوان آغازی برای بحث درباره پانک و توسعه ملاخطات بالا در باره رابطه موسیقی و کالایی شدن، می خواهم ابتدا به یکی از آثار نقاشی بزرگ جکسون پولاک یعنی «ریتم پاییزی» (Autumn Rhythm) رجوع کنم، که یک نقاشی – شبیه کارهای معمول پولاک– است، و بخصوص مورد تحسین موسیقیدانهای جاز آزاد می‌باشد.

تأثیر موسیقی ایران در موسیقی عهد اسلامی (III)

صفوان جمحی از پدر خود نقل می‌کند: که چون معاویه ابن ابی سفیان کاخ خود را برپا کرد، بناها و هنرمندان ایرانی را به کار وادار کرد. آنها نیز قصر او را با گچ و آجر ساختند و هنگام کار نغمه پارسی و ایرانی ترنم می‌کردند. سعید ابن مسجح همه روزه برای آموختن نغمات ایرانی نزد ابن بنایان و کارگران رفته و لحن تازه‌ای‌می‌آموخت و هر آوازی را که می‌پسندید به عربی نقل کرده موافق آن شعر می‌سرود.