بولرو

بولرو قطعه ای ارکسترال در یک موومان ساخته موریس راول (Maurice Ravel) است که در سال ۱۹۲۸ در اصل برای باله تنظیم شده و بدون تردید مشهورترین اثر راول به شمار می رود.

قبل از بولرو راول باله های متعدد دیگری نیز ساخته است، اما جدا از قطعات مذکور که برای اجراهای رقص بر روی صحنه تنظیم شده بود، راول علاقه بسیاری به تصنیف و نگارش مجدد قطعات رقصی

داشت که از آنجمله می توان به قطعات موفقی چون Menuet درسال ۱۸۹۵ و Pavane در سال ۱۸۹۹ و یا قطعه کاملتری چون Tombeau de Couperin اشاره کرد.

بولرو تجسمی است از شیفتگی راول در بازنویسی و ساخت مجدد موومانهای موسیقی شامل رقص. این قطعه یکی از آخرین قطعاتی است که او پیش از بیماری – که وی را مجبور به بازنشستگی اش شد-

ساخته است. او بعد از بولرو تنها دو کنسرتوی پیانو و Don Quichotte à Dulcinée (سه قطعه موسیقی برای پیانو و صدای انسان بر اساس یک رمان اسپانیایی) را به رشته تحریر در آورد.

قسمتی از ابتدای قطعه بولرو

تاریخچه
منشاء ساخت این اثر به آیدا روبینشتاین (Ida Rubinstein)، از بالرین های مشهور آن زمان بر می گردد؛ روبینشتاین از راول درخواست نمود باله ای با حضور یک شخصیت اسپانیایی تنظیم نماید. در

ابتدا قرار بود راول قطعات پیانوی برگزیده شده ای از سوئیت پیانوی Iberia اثر آلبنیز (Isaac Albéniz) را برای ارکستر تنظیم کند، اما از آنجائیکه آلبنیز امتیاز و اجازه این کار را تنها به یکی از

شاگردانش – به نام Ferdinand Enrique Arbos – واگذار نموده بود، راول نتوانست برای انجام چنین کاری اجازه دریافت نماید. به هر حال راول مجبور شد در عوض چنین کاری، یک قطعه کاملا جدید

بر پایه فرم موسیقیایی و رقص اسپانیایی به نام بولرو به رشته تحریر درآورد.

زمانی که این اثر در تاریخ ۲۲ نوامبر سال ۱۹۲۸ برای اولین بار در سالن اپرای پاریس با همکاری استاد رقص باله برونیسلاوا نیژینسکا (Bronislava Nijinska) و طراح صحنه روس بنویس

(Benois) اجرا شد، موفقیت بسیاری را به همراه داشت.

هر چند تا کنون این باله عموما به عنوان یک قطعه ارکسترال نواخته شده و به ندرت در مقام باله بر روی صحنه رفته است، ولی کماکان مشهور باقی مانده است.

از قسمتهای میانی قطعه بولرو

بولرو فاقد موسیقی است!
ظاهرا راول به هیچ وجه انتظار چنین موفقیت و استقبال گسترده ای از قطعه ای که به قول خودش “فاقد موسیقی” بوده، نداشته است. در اولین اجرای باله زنی از حاضرین فریاد برآورد و راول را دیوانه

خطاب کرد، راول در پاسخ گفت :” چه عالی، شما این اثر را کاملا درک کرده اید.”

بولرو اولین بار در سال ۱۹۲۹ در پاریس توسط یک شرکت به نام دیوراند (Durand) منتشر شد. تنظیماتی که بر روی این قطعه انجام شده برای تک نوازی و دونوازی پیانو بوده است. راول نیز خود نسخه

ای از این اثر را برای دو پیانو بازنویسی نموده که در سال ۱۹۳۰ منتشر گشته است.

موسیقی
بولرو برای یک ارکستر بزرگ متشکل از دو فلوت، پیکولو، دو انگلیش هورن، یک کلارینت Eb، دو کلارینت باس، کلارینت Bb، دو باسون، کنترباس، چهار هورن، پیکولو ترمپت D، سه ترومپت، سه

ترومبون، شیپور، سه ساکسیفون، تیمپانی، دو طبل بزرگ، طبلهای کوچک، سنج، تام تام (tam-tam)، چنگ و سازهای زهی (همچون ویولن، ویولا و دوبل باس) نوشته شده است.

مدت زمان متوسط اجرای این قطعه پانزده دقیقه است، اما در برخی از اجراها تا هجده دقیقه نیز به طول انجامیده، قطعه اصلی که توسط شخص راول اجرا شد هفده دقیقه و شش ثانیه طول کشید.

قسمت انتهایی قطعه بولرو

این اثر ساختار بسیار ساده ای دارد، در کل قطعه یک ملودی و یک ملودی پشتیبان – یا countermelody – استفاده شده که بارها و بارها با تنظیمات مختلف، اما بدون تغییر کلی، تکرار شده است. قطعه در

آرامش با یک ملودی در دو ماژور که توسط فلوت در یک ریتم تکراری (ostinato) که توسط درامز نواخته می شود، آغاز می گردد. (شکل زیر)

کاربرد های متفاوت
ملودی بولرو نزد بسیاری از افراد شناخته شده است و در موقعیت های متفاوتی چون موسیقی فیلم، بازی های کامپیوتری و موسیقی عامیانه کاربرد داشته است. برای مثال در فیلم مشهور “ده” از این قطعه

استفاده شده است.

انیماتور صاحب نام ایتالیایی برونو بوزتو (Bruno Bozzetto) بخشی از بولرو را در فیلم Allegro non troppo که در سال ۱۹۷۷ ساخته شده، مورد استفاده قرار داده است.

گروه موسیقی راک The James Gang در سال ۱۹۷۰ در آهنگ The Bomber از آلبوم James Gang Rides Again خود بخشی از قطعه مذکور را به کار گرفته است. هرچند با اعتراض و

شکایت بنیاد راول که کلیه حقوق مربوط به آثار راول را کماکان در اختیار خود دارد، این گروه مجبور شد نسخه دیگری از آلبوم فوق را با حذف بخش مربوط به بولرو مجددا منتشر نماید.

این بنیاد از فرانک زاپا (Frank Zappa نوازنده گیتار و آهنگساز) نیز به دلیل استفاده از بولرو در اجرای زنده آلبوم The Best Band You Never Heard in Your Life شکایت به عمل آورد، و

زاپا به ناچار در نسخه اروپایی که از آلبومش انتشار داد، این قطعه را حذف نمود.

نمونه مشهور دیگر استفاده از بولرو توسط دین و تروویل (Torvill و Dean) زوج بالرین روی یخ است که در المپیک زمستانی سال ۱۹۸۴ با اجرای باله بر روی این موسیقی مدال طلای المپیک را

تصاحب کردند؛ بطوری که تا به امروز نیز هیچ زوج بالرین دیگری در این رشته نتوانسته امتیازی بدین کاملی از هیئت داوران دریافت نماید.