علیرضا میرعلی نقی
در اهمیت و میزان موفقیت های هنری روبیک گریگوریان، همین بس که بگوییم در کشوری که صاحبان بالاترین تخصص ها، به زحمت می توانند مقام هنری خود را در سلسله مراتب اداری حفظ کنند، رهبر یکی از معتبرترین ارکسترهای موجود در ایالت بوستون بود، آن هم در مدتی بیش از ۳۰ سال، همرا با تدریس، اجرا، تنظیم و نوشتن قطعات و نگارش مقالات تخصصی. همان طور که در ابتدای این مقاله نوشتیم ما از این بخش از زندگی او کمترین اطلاعات را داریم و امیدواریم در صورتی که این شرح حال ناچیز (که تنها درحکم تعظیمی به زندگی پرافتخار روبیک است) به دست اعضای خانواده یا همکاران دانشگاهی او رسید محبت کنند و اطلاعات خود را در اختیار فصلنامۀ پیمان بگذارند تا به کار انتشار کتابی که ویژۀ تجلیل از این موسیقیدان بزرگ است، کمک کند.
گریگوریان، در سال های ۱۹۵۱-۱۹۷۶، شاهد عظیم ترین اجراهای زمان خود بود و این فرصت جز با زیستن در کشوری چون آمریکا به دست نمی آمد. با این حال، روبیک گریگوریان، ایرانی و ارمنی باقی ماند. تم هایی را که در ایران گردآوری کرده بود، تنظیم کرد و قطعات بیشمار برای فرم های مختلف موسیقی نوشت. یکی از آن ها، «سوئیت ایرانی» است که یادگار اولین سفر او به ایران در سال ۱۳۵۵ بود. در این سال او به ایران برگشت و از طرف دوستان سابق که حالا مردان میانسالی بودند، به گرمی پذیرفته شد. البته نیش و کنایه هم کم نبود. بخصوص از طرف دوست مشفقی چون مرتضی حنانه:
«تازگی خبر شدم که ایشان به وطن برگشته اند و چه احترامی و چه کنسرتی! شاید واقعاً خوششان می آید از کسی که مهاجرت کرده باشد! من اصلاً تمایلی ندارم او را که یکی از دوستان دیرینه و همکاران همفکر من است، ببینم. چون همه ما می دانیم کسی که اینجا را می گذارد و می رود و از همه بدتر این که تابعیت آنجا را می پذیرد یعنی چه… خوب، او که ما را قابل نمی داند و وطنش هم آمریکاست چطور شد که دوباره بر می گردد؟… من نمی دانم چنین اشخاصی چه فکری در سر دارند که دوباره بر می گردند؟ آیا دیده اند که کسی در آنجا آن ها را به بازی نمی گیرد؟ یا فکر کرده اند دانششان در حدی است که مطرح نیستند؟ و یا چون با موسیقی ایرانی آشنا نیستند و خارجی ها نمی توانند تم های ایرانی را درک کنند به ایران برگشته اند؟ من که نمی دانم…».
بهتر است از این حرف ها هم بگذریم.
۱ نظر