اطرائی: در شاهنامه نام موسیقیدانان زن در کنار پادشاهان آمده

به خاطر دارم در سال ۱۳۸۴ و در یکی از کلاس های دانشکده عالی موسیقی معترض بودید به ارکستر بانوان و تفکیک جنسیتی در اجرای موسیقی و این را توهین به شخصیت زنان می دانستید و تعبیر طنزتان این بود که اجرای موسیقی با استخر متفاوت است که بشود تفکیک جنسیتی در آن لحاظ کرد آیا هنوز هم بر این باور هستید؟
بله، من هنوز هم براین باورم. اشاره من به جشنواره های موسیقی فجر بود و اجراهای دربسته ارکسترهای بانوان بود که بدون ضبط صوتی و تصویری و در محیطی در بسته و صرفا برای خانم ها اجرا می شد. علی رغم اینکه خودم چندین دوره در این جشنواره ها دبیر بوده ام همواره نسبت به این نگاه و عملکرد موضع مخالف و معترض داشته ام. اشکال دیگری که این کار می تواند داشته باشد سو استفاده برخی افراد در معرفی خود به عنوان هنرمند به محیط هایی خارج از آن درهای بسته است، بدون اینکه سنجه ای صحیح و هنری برای اثبات این مدعاها وجود داشته باشد.

در چند سال اخیر و پس از اجراهای ارکستر بانوان به سرپرستی استاد محمدرضا لطفی و استقبال مخاطبین از این شکل ارکسترها شاهد گسترش ارکسترهای بانوان در موسیقی ایران هستیم و جالب اینجاست که در بیشتر مواقع سرپرست این گروه ها یک مرد موسیقی دان می باشد! سوالاتی که  در این مورد به ذهنم می رسد این است که بیشتر فروخردگی های اجتماعی زنان را در این رویکرد موثر می دانید و یا اینکه این می تواند یک نیاز هنری و اجتماعی باشد و دیگر اینکه چرا زنان موسیقی دان علی رغم نگرش و نیز اعتباری که در حرفه و هنر خود دارند، این نقش قیم گونه را به یک آقا محول می کنند و شما چند رهبر ارکستر زن می توانید نام ببرید؟      

همیشه اینطور نیست. خیلی اوقات برعکس بوده است. اولین بار ارکستر بانوان در هنرستان موسیقی ملی به پیشنهاد استاد روح الله خالقی تشکیل شد. پس از آن ارکستر بانوان رادیو تلویزیون تاسیس شد و بعدها همین ارکستر فعالیت خود را در وزارت فرهنگ و هنر ادامه داد. این در حالی بود که انواع ارکسترهای موسیقی در شکل ها و چیدمان های متفاوت در ایران وجود داشت که یک نمونه از آن هم ارکستر بانوان بود. این پدیده جدیدی نیست که کسی مدعی ابتکار آن باشد.

در مورد اساتیدی چون آقایان لطفی می تواند اینگونه نباشد که ایشان تعدادی از بانوان را برای همکاری گرد آورده باشند. می تواند اینطور باشد که تعدای از هنرمندان زن پیشنهاد همکاری و سرپرستی را به این آقایان محول کرده باشند.                                                                                          

  در هرحال می بینیم که علی رغم تلاش هایی که به عنوان مثال جناب درخشانی در زمینه موسیقی بانوان انجام دادند باز هم رسانه ای کردن اجرای موسیقی توسط بانوان ایرانی با مشکل و مانع مواجه شد. باید به این مساله توجه نمود که محدود کردن ارکسترهای بانوان مانند هر شکل دیگری از موسیقی  علی رغم معطل کردن تعداد زیادی از نیروهای توانمند هنر موسیقی، مشکلات پایگی فراوانی در زمینه های فرهنگی، هنری و اجتماعی به وجود خواهد آورد.                                                               

آیا تفکیک جنسیتی در موسیقی را به عنوان شکلی از موسیقی می توان پذیرفت؟
هنرستان موسیقی یکی از مراکز اصلی تربیت موسیقی دان در ایران بوده است.

بوده یا هست؟   
 بوده و هنوز هم می شود گفت که هست هرچند خیلی کم تر. به هر شکل در گذشته و در تربیت شاگردان هنرستان های موسیقی برخلاف سال های اخیر بهترین موسیقی دانان ایران بودند تفکیک جنسیتی وجود نداشت و این خود از پایه بسیاری از مشکلات را مرتفع می کرد.

از طرفی با مرور تاریخ معاصر موسیقی ایران مشاهده می کنیم که تبلور نامی چون قمرالملوک وزیری نام اساتیدی چون ارسلان خان درگاهی و مرتضی خان نی داوود را تحت تاثیر قرار می داد. من جایی و در یکی از نوشته هایم درباره زنان موسیقیدان ایرانی به موسیقی دانان زن مذکور در شاهنامه اشاره نموده ام که درج نام شان در کنار نام پادشاهان و بزرگان نشان از بزرگی این زنان و ارزش زن در موسیقی و فرهنگ ایرانی دارد.