مقایسه‌ی روش‌های آموزش ساز عود در موسیقی ترکی (۶)

۳.۵ روش آموزش عودنوازی موتلو تورون

موتلو تورون هنگام تدریس در هنرستان این متد را تهیه کرده‌است. او گفته است روش خود را به ویژه با این نگاه نوشته است که مناطق صوتی متفاوت، به هنگام نواختن ساز به وضوح شنیده شوند. این متد اطلاعاتی درباره‌ی ساختار عود، کوک کردن، سیم انداختن، نگهداری و همچنین مجموعه‌ای از اتودهای مختلف را در سه فصل ارائه می‌کند. فصل اول شامل فنون مضراب زنی، فنون دست‌ باز، اتودهای پوزیسیون و اتود ستون (۷) اصلی است. در فصل دوم، ستون‌های جانبی و در فصل سوم، سبک‌ها، نُوانس، مدگردی و تقسیم عود ذکر شده است (Torun,1993).

۳.۶ روش آموزش عودنوازی اونور آکدوغو

اونور آکدوغو روش خود را در دو کتاب تألیف کرده‌است. او کتاب دوم را به یاد شریف محی‌الدین تارگان نوشت. کتاب اول شامل شش فصل و کتاب دوم افزون بر قطعاتی از او شامل یازده فصل است. در فصل اول کتاب نخست، پیشینه‌ای از عود و اطلاعاتی مقدماتی درباره‌ی آن ارائه شده‌است. فصل‌های دوم تا ششم این کتاب شامل تکنیک‌های مضراب، پوزیسیون‌ها، مقام‌ها و اتودهایی با یک ملودی مشابه است. در کتاب دوم، مقامات رایج نشان داده شده و پوزیسیون‌های متعدد با اعداد ۱، ۲، ۳ از یکدیگر تفکیک شده‌اند. همچنین استفاده از پوزیسیون‌های هفتم تا دوازدهم، به قصد رسیدن به ویرتوئوزیته، با اتودهای ویژه‌ای مطرح شده است (Akdogu,1992).

۳.۷ روش آموزش عودنوازی گلچین یحیی

یحیی در این کتاب آموزشی، جامعه‌ی گسترده‌ی موسیقی را مخاطب قرار داده و هدف او آموزش موسیقی بدون توجه به موسیقی ترکی‌ است. این متد از پنج فصل تشکیل شده‌است:

در فصل اول، اطلاعات کلی درباره‌ی عود، طرز نشستن، طریقه‌ی نگهداشتن ساز، مفهوم پوزیسیون و اتودهای اجرای دست باز ارائه شده‌است. در فصل دوم، معرفی پوزیسیون، ستون‌های اصلی، اطلاعاتی درباره‌ی مقام‌ها و اتودهای مربوط به پوزیسیون اول گنجانده شده‌است. فصل سوم شامل اتودهای پوزیسیون دوم، ستون‌های جانبی و استفاده از پوزیسیون اول و دوم به همراه هم است. در فصل چهارم، تکنیک‌های اجرایی متعدد و تزئین‌ها و نهایتاً در فصل پنجم به کارگیری فنون اجرایی روی برخی از آثار شناخته‌شده ارائه شده‌است. گلچین یحیی علاوه بر این متد، در کتاب دیگری نیز با نام «اتودهای عود» (Oud Etudes)، تمام تکنیک‌های منتشرشده‌ی عود را گردآوری کرده‌است (Yahya,2001).

۴. مقایسه‌ی متدهای آموزشی عود

از جنبه‌های متعددی می‌توان روش‌های یادشده را با هم مقایسه کرد. تمامی مؤلفانی که متدهای آموزشی‌شان در دسترس ماست، نوازندگان چیره‌دست عود هستند که در حوزه‌ی موسیقی ترکی، اعم از نظری و عملی، استادند. در مقایسه‌ی متدها باید نکاتی مانند سبک و سنت مؤلف، فنون استفاده از مضراب، پوزیسیون‌ها، نُوانس، ذوق و استعداد موسیقی، چالاکی و قابلیت اجرای تکنیک‌ها برای هنرجویان را در نظر گرفت.

پی نوشت

۷- ستون‌‌ها به بحث انگشت‌گذاری مربوطند و در حقیقت به عنوان پرده‌هایی فرضی روی دسته‌ی عود در نظر گرفته می‌شوند. در صفحه‌ی ۷۸ این کتاب آموزشی، «ستون» بدین شکل تعریف شده است: خطی فرضی، عمود بر سیم‌ها که پرده‌های مشابه را به هم وصل می‌کند… چیزی شبیه پرده‌‌های فلزی گیتار. به ستون‌هایی که نوت‌های طبیعی (بکار) را به هم وصل می‌کنند ستون‌های اصلی و به ستون‌هایی که نوت‌های آلتره را به هم وصل می‌کنند، ستون‌های فرعی اطلاق می‌شود. م.