گفتگوی هارمونیک
دانشگاه بوخوم در آلمان با همکاری دانشگاه آزاد برلین و فرهنگستان دانش اتریش یک همایش جهانی برای بررسی سرچشمه‌های موسیقایی و تئوریک از یونان باستان تا دوره عثمانی سازماندهی کرده است. در این همایش بخشی نیز به موسیقی ایران به عنوان یکی از همسایگان این دو فرهنگ و تاثیرات آن اختصاص داده شده است.
در سخنرانی‌های مربوط به موسیقی ایرانی که در روزهای ۱۱ و ۱۲ ژوئن ۲۰۲۱ به صورت آنلاین برگزار می‌شود، این پژوهشگران حضور خواهند داشت:
– ارسطو میهن دوست: بازتاب سیستم مدال بابِلی در نخستین نوشته‌های موسیقی ایرانی
– فرزاد حسین آبادی و شکوه‌السادات عربی‌هاشمی: پژوهش هارمونیک روی گام غیر ۱۷ پرده‌ای صفی الدین ارموی
– مازیار محمدی: «راست»: گام فراموش شده در موسیقی خاورمیانه
– محمد صادق انصاری: ارموی و دیدگاه مفسران آثارش درباره نقش نفس (روان) در دریافت اتفاق و تنافر
– نسترن معصوم پور: اشتراکات موسیقیایی میان ایران و یونان باستان
– سپیده خاکسار: مقام و دستگاه در تاریخ موسیقی ایران
– اندرو هیکس: تصور اجرای موسیقی ساسانیان در ادبیات پارسی در سده‌های میانه
از سده هشتم تا دهم میلادی متن‌های بسیاری در زمینه موسیقی از زبان یونانی به عربی ترجمه شد. نظریه پردازان عرب، تئوری‌های یونانی را برای تفسیر موسیقی خود به کار بستند و آنرا با سنن موسیقایی خود پیوند دادند. آنها همچنین تحت تاثیر موسیقی ایران و بیزانس قرار گرفتند و در دوره های بعد تئوری‌های آنها از سوی دانشمندان ایران و عثمانی مورد بررسی قرار گرفت.
به همین دلیل بحث در این زمینه به موضوع دامنه داری بدل شده است که حضور پژوهشگران با گرایش‌های گوناگون از منطقه را طلب می‌کند. یاسمین گوکپینار از دانشگاه بوخوم و استفان شوه از دانشگاه برلین کوشیده‌اند که با سازماندهی این همایش، پژوهشگران کشورهای منطقه را گردهم آوردند تا شباهت و تفاوت‌های این فرهنگ‌های موسیقایی را بررسی کنند. این همایش قرار بود در سال ۲۰۲۰ برگزار شود ولی بحران کرونا و تعطیلی بسیاری از مراکز دانشگاهی در آلمان آنرا به تاخیر انداخت.
بیشتر سخنرانی‌های بخش موسیقی ایرانی روی آثار صفی الدین اُرموی (۱) تمرکز دارند؛ موسیقی‌دان و نظریه پرداز ایرانی در سده سیزدهم میلادی که کتاب‌هایش جزو کهن‌ترین نوشته‌های موجود درباره موسیقی ایرانی هستند.
پی نوشت
۱- صفی‌الدین عبدالمؤمن بن ابی‌المفاخر یوسف بن فاخر اُرمَوی (۱۲۱۶ -۱۲۹۴) موسیقی‌دان، خوش‌نویس، ادیب و عروضدان و پیشتاز مکتب منتظمیه است. از صفی‌الدین دو رسالهٔ بسیار مهم بر جای مانده‌است: رسالهٔ الأدوار که بسیاری آن را آغازگر مکتب منتظمیه و یکی از شاخص‌ترین آثار در زمینهٔ تئوری موسیقی ایرانی-اسلامی می‌دانند، و رسالهٔ شرفیه که بالغ بر ۳۰ سال بعد نگاشته شده و علی‌رغم محتوای مفصل‌ترش، کمتر از الأدوار مورد توجه بوده‌است.
سلام, آیا امکان دیدن آنلاین این سمینارها وجود دارد؟