یک استثناء برای موسیقی ایران (۲)

در قطعه «بند باز» یک حالتی است که چهار صدایی تشکیل می شود؛ کلنل وزیری یک سری مضراب های خاص خودش را به تار اضافه کرد، همچنین دسته ساز را روی نقاره کشید و چند پرده به دسته تار اضافه کرد، وی استفاده از آکورد را به جای واخوان در تار رایج کرد و صدای مضرابش با مضراب قدما خیلی فرق می کرد. استفاده از ریز ممتد هم در تار نوازی اش مشاهده می گردد.

وی استفاده از تار باس که خود مبتکر آن بوده را در ارکستر رایج کرد که سه سیم ضخیم داشته و اولین بار خودش این ساز را به دست گرفته و در آثار خودش می نوازد. ساختن قطعات کوتاه، موسیقی کودکان، موسیقی تئاتر موزیکال از ابتکارات ایشان در موسیقی ایرانی است. در سال ۱۳۱۳ نگارش کتاب نظری موسیقی را به چاپ رساند و در همین سال از کلیه منصب های موسیقی کنار گذاشته شد. وی رساله آرمونی را برای اخذ مدرک دکترا به سمت استاد در دانشگاه تهران به نگارش درآورد که بعدها به عنوان استاد ممتار شناخته شد.

کلنل وزیری در سال ۱۳۱۶ دو جلد دستور تار و سه تار به چاپ رساند و بعدها کتاب های دو جلد دستور ویولن، کتاب کوچک مرال جنگل، سرودهای مدارس و سروده هایی از پندهای سعدی، ۳ جلد خواندنی های کودکان و دو جلد تاریخ عمومی هنرهای مصور، دو جلد زیباشناسی در هنر و طبیعت را به چاپ رساند.

در سال ۱۳۵۴ تمام مایملک شخصی خود را فروخت و بنیاد جوایز موسیقی ملی ایران را فرام کرد که هدف اش اصلاح سازهای ایرانی و گسترش آنها تا حد معیارهای جهانی بود. در سال ۱۳۵۷ فیلمی از ایشان با همکاری همایون شهنواز (نویسنده و کارگردان فیلم دلیران تنگستان) فوزیه مجد و محمدرضا لطفی از طرف رادیو تلویزیون وقت تهیه گردید.

وزیری در ۱۸ شهریور ماه ۱۳۵۸ درگذشت که فوت ایشان مقارن شد با درگذشت آیت الله طالقانی که جامعه ایرانی در آن روزها سوگوار این رادمرد بزرگ انقلابی بود. پیکر استاد وزیری را در آرامگاه خانوادگی در بهشت زهرای تهران به شماره ۱۰۵۳ به خاک سپردند، مراسم دفن در سکوت برگزار شد، تنها یک اطلاعیه از طرف خانواده اش در روز چهارشنبه ۱۳۵۸/۶/۲۱ در روزنامه اطلاعات صفحه ۱ بدین مضمون به چاپ رسید: خانواده های وزیری، حجازی، ملاح با اندوه فراوان درگذشت کلنل وزیری استاد ممتاز دانشگاه تهران را به آگاهی می رساند. هزینه ختم به نیازمندان داده خواهد شد. روحش شاد یادش گرامی باد.

منابع و ماخذ

کتاب وزیری نامه، سید علیرضا میرعلینقی

محضر شفاهی محمدرضا لطفی، دیماه ۱۳۶۲

فصلنامه خانه موسیقی (شماره ۲)