گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

تالیف علم و عمل؛ درباره ارشد تهماسبی (۱)

ارشد تهماسبی

بیش از هفت سال است که ارشد تهماسبی، در خلوت اتاق کار و تمرین خود، روی «فرهنگ گوشه ها» کار می کند. دقت نظر، صبوری و وسواس او، گاه مانع می شود که حاصل فکر و تحقیق او، زود به دست علاقه مندان برسد. خود او هم اصراری ندارد که هر سال یک جلد کتاب یا یک حلقه نوار و سی.دی به اجتماع عرضه کند و از کنسرت دادن هم توبه کار شده است. اگرچه هر یکی دو سال باز هم هوای کنسرت دادن را می کند و مشکلات توانفرسایش را به جان می خرد و دست آخر، خسته و درهم کوفته، گریزان از استقبال فراوان شنوندگان موسیقی گروه او، به خانه برمی گردد و روی ادامه تحقیقاتش کار می کند.

شخصیت چند وجهی ارشد تهماسبی از نوازندگی، تدریس و تألیف، همیشه با آثار او در اجتماع مطرح بوده و او از حضور دائم در کنسرت ها، جلسات، گردهمایی ها و محافلی که محل رفت و آمد همیشگی بسیاری از هنرمندان برای حفظ روابط و موقعیت هایشان است، گریزان بوده و هست.

روحیه فروتن و محجوب او به کنار، او معتقد است که این رفت و آمدها با نفس کار جدی منافات دارد و نمی گذارد کاری به انجام و سرانجام برسد. ارشد تهماسبی، در سن ۴۹ سالگی و با گذراندن مراحل مشکل تحصیل و تدریس و ایفای شایسته نقش استاد و پدر در محیط آموزشگاه و خانواده و تربیت ده ها شاگرد، کارنامه ای پربار و درخشان در انتشار آثار شنیداری و نوشتاری دارد. آثاری که هیچ کدام معمولی و پیش پا افتاده نیستند، بلکه مرجع هستند و مورد استفاده علاقه مندان به موسیقی دستگاه ایرانی.

در واقع، هنرجویان با آثار او بود که مجموعه کاملی از حیات موسیقایی درویش خان و رکن الدین خان و عارف قزوینی را شناختند، مجموعه ای کامل از «رِنگ» ها در اختیارشان قرار گرفت، با مفهوم «جواب آواز» به صورتی مدون و مرتب روبرو شدند و با وزن خوانی، از طریق موسیقی حروف و واژگان زبان فارسی سر و کار پیدا کردند. زمینه تألیفات ارشد تهماسبی، همه در موسیقی دستگاهی است، ولی موضوعات آن بسی متنوع است و حکایت از وسعت مشرب او دارد. تنوع موضوع در این تألیفات نشان می دهد که او با موسیقی از منظر تفنن سر و کار نداشته و به نیازهای عملی در کار موسیقی، توجه داشته است.

او نیک دریافته است که خواننده کتاب های این هنر، نمی خواهد با یک سلسله مسائل و موضوعات انتزاعی و با زبان غامض سر و کار داشته باشد. می خواهد موسیقی را در نظر بشناسد و در عمل به کار ببرد و مجموع دانش نظری و عملی او، سطح معرفت شناسی این هنر را در نظر او اعتلا دهد. از این جهت، آثار شنیداری و نوشتاری ارشد، تأثیری عمیق و پنهان و بدون جنجال در جامعه موسیقی ایران داشته است. این تألیفات و پژوهش ها را مشکل بتوان با عنوان و یا برچسب «دانشگاهی»، «خودجوش» و یا «حرفه ای» شاخت. آنها را می توان آثاری دانست که از بطن شناخت نیازهای نظری و عملی در ارتباط با موسیقی دستگاهی برآمده اند.

علیرضا میرعلینقی

علیرضا میرعلی نقی

علیرضا میرعلینقی متولد ۱۳۴۵ در تهران
روزنامه‌نگار، پژوهشگر موسیقی و منتقد هنری

۱ نظر

بیشتر بحث شده است