گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

چند گام در «مسیر باخ» (۲)

فرهاد پوپل در فستیوال بین المللی پیانوی کارلسکرنا ( Karlskrona International Piano Festival) عکس از: تد کارلبرگ (Ted Karlberg)

۳- هارمونی متفاوت ولی پیش رونده: شاید بتوان سه بخش کلی در این اثر شناسایی کرد که بخش اول: در آن بخش ابتدایی (از ابتدای قطعه تا میزان ۳۹) «بخش تیره»، بخش دوم: (از میزان ۴۰ تا میزان ۷۰) «بخش روشن» و بخش سوم: (از میزان ۷۱ تا پایان قطعه) «بخش خاکستری». در بخش ابتدایی که با فضای مدال ملهم از چهارگاه آغاز می شود آکوردهایی خاص و نا آشناتری نسبت به آکوردشناسی تیرس دیده می شود و طبیعتا وصل آکوردها مبهم تر و ضعیف تر هستند.

در بخش دوم که فضای مدال ماژور غالب است، آکوردها از نظر مدال نزدیک تر به هارمونی آکادمیک و وصل آکورد ها مشخص تر و پیش روی روشن تر است. در بخش سوم جدال دو تم ماژور و چهارگاه موجب بوجود آمدن افت و خیزها و آرایش هارمونی خاصی می شود که در نهایت به آکوردها ماژور و فضای روشن خاتمه می یابد. شاید بخش کودای این اثر را بتوان درخشان ترین قسمت این موسیقی از نظر هارمونی دانست، چراکه آهنگساز در ترکیبی خلاقانه سعی در حل آکوردهای دیسونانسِ خارج از فضای هارمونی آکادمیک در آکوردهای کنسونانس دارد.

۴- تکنیک های پیانویی: فرهاد پوپل که خود سابقه نوازندگی پیانو دارد در این اثر دقت ویژه ای بر روی تکنیک های پیانو و امکانات آن داشته است؛ این قطعه با وجود تمام دشواری های تکنیکی کاملا پیانیستیک و قابل اجرا برای پیانیست های حرفه ای و ویرتوز است.

تمام علامت های راهنمایی که روی نت اثر قرار گرفته، مسیر را برای نواختن این قطعه به صورتی که آهنگساز خواسته فراهم می کند. مثلا در پایان قطعه در بخشی آهنگساز خواسته دو مجموعه آکورد ساده و لونتانو (به معنای «دور دست») به صورتی اجرا شود که گویی دو صدای مجزا هستند. همچنین در بخش هایی که به تفکیک دست های پیانیست اشاره شده، تمام حالات به خوبی با امکانات اجرایی این ساز هماهنگ شده است.

۵- حرکت فرمال: این اثر با معرفی یک تم در چهارگاه آغاز می شود و از میزان ۲۰ بسط (development) این تم شروع شده و تا بخش دوم که آغاز ماژور و میزان ۴۰ است ادامه پیدا می کند. در بخش ماژور یک تم که باخ از آن استفاده کرده است می آید. در بخش سوم استحاله تم دوم را در تم اول با تغییرات آلتره تم اول می شنویم که بیانگر کودای این اثر است.

* از آنجایی که فرهاد پوپل این قطعه را برای کوتارو فوکوما نوازنده برجسته پیانوی ژاپنی نوشته است و از توانایی های او برای اجرای رنگ آمیزهای متنوع این قطعه باخبر بوده، این رنگ آمیزی ها برای پیانو نوشته شده است.
مجله هنر موسیقی

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد متولد ۱۳۶۰ تهران
نوازنده تار و سه تار، خواننده آواز اپراتیک و سردبیر مجله گفتگوی هارمونیک
لیسانس تار از کنسرواتوار تهران و فوق لیسانس اتنوموزیکولوژی از دانشکده فارابی دانشگاه هنر تهران

۱ نظر

بیشتر بحث شده است