بهروز مبصری
غلامرضا ورزنده (۱۳۰۵ – ۰۱ / ۱۱ / ۱۳۵۵ ش) یا غلامرضا مرشد ورزنده فرزند مانده علی، متولد کاشان است. ولی در اثر آشنایی با حسین قوامی به تهران آمد خود آموخته بود و با سنتور خاص خود و شرکت در محافل هنری از هر خرمنی خوشه ای چید. چهار عدد سنتور خاص خودش را ساخته بود، اندازه سازش بزرگتر از سنتورهای معمولی بود، در قسمت سیم های سفید ۱۱ خرک و در قسمت سیم های زرد ۹ خرک داشت؛ سیم های سفید را پنج تایی و سیم های زرد را سه تایی می انداخت؛ گاهی کلیه سیم ها را سفید می انداخت گاهی کلیه سیم ها را زرد.
مضراب های سنتورش از چوب انار بود و حالت قاشقی داشت و یکی از تکنیک های سنتور نوازی اش، حالت خفه کردن صدا با چسباندن مضراب روی سیم بود.
سردبیر مجله «فرهنگ زندگی»، مسعود فقیه نصیری، در مورد ورزنده می گوید: در اوایل دهه ۱۳۳۰ ش در انجمن ایران و امریکا
برنامه ای بود که اول علی اکبر خان شهنازی نواخت و بعد نوبت به غلامرضا ورزنده رسید. پس از معرفی، ورزنده مضراب سنتورش را برداشت و با تواضع در دست آقا علی اکبر خان شهنازی گذاشت و به رسم پهلوانان زورخانه زمین ادب بوسید و رخصت خواست. علی اکبر خان شهنازی با مهربانی و محبت بسیار او را نوازش کرد و به صحنه فرستاد. ادب و فروتنی ورزنده در حاضران بسیار تاثیر گذاشت.
از وی آثار بسیاری به ضبط رسیده و شیوه منحصر به فرد سنتور نوازی اش ستودنی است. وی در آخر دی ماه ۱۳۵۵ در یک مجلس مهمانی به داخل اتاق می رود که سنتورش را کوک کند که همانجا سکته و فوت می کند. پیکرش دو روزی در سردخانه می ماند تا اقوام و آشنایان از کاشان برسند و در روز اول بهمن ماه ۱۳۵۵ در بهشت زهرا قطعه ۸ به خاک سپرده می شود.
نورعلی برومند (۱۲۸۴ – ۲/ ۱۱ / ۱۳۵۵ ش) برآمده از مکتب درویش خان و از محضر تمامی استادان معتبر زمان خود بهره برده و مطالب مهم موسیقی را آموخت. این نوازنده ارزنده تار، سه تار، سنتور، تنبک و کارشناس آواز عامل انتقال میراث هنری گذشتگان
به جوانان مستعد بود که هرکدام اکنون در موسیقی صاحب کرسی تدریس هستند. از برومند نوارهای خصوصی متعددی در ساز و آواز موجود است که برخی از آنها از برنامه «گلچین هفته» از رادیو ایران پخش شده از جمله با اینکه ایشان نابینا بوده، سنتور نوازی وی توجه صاحب نظران را جلب کرده بود.
نورعلی برومند از مهم ترین حلقه های رابطه هنرمندان امروز و سنت هنری دیروز است و نقش آموزشی بسیار مهم در تداوم موسیقی ایران دارد. وی در آلمان دانشجوی رشته پزشکی بود که در ترم آخر به علت بیماری چشم نابینا می شود و سپس به ایران می آید و به کار موسیقی مشغول می شود.
ردیف میرزا عبدالله به روایت نورعلی برومند را در منزل کمالیان که دو سال طول کشید به ضبط می رساند که امروزه یک منبع مهم ردیف سازی است. مهدی کمالیان می گوید اگر این کار را نمی کردم این ردیف از بین می رفت. مبلغ هشتاد هزار تومان دستمزد برومند شد که از طریق مرکز حفظ و اشاعه به وی پرداخت شد. از شاگردان نورعلی برومند: محمد رضا لطفی، مجید یکانی، حسین علیزاده، داریوش طلایی، ناصر فرهنگ فر، نورالدین رضوی سروستانی، علی اکبر گلپایگانی و… هستند. وی در روز پنج شنبه ۲ بهمن ۱۳۵۵ ش فوت کرد و در قبرستان ظهیر الدوله تجریشی به خاک سپرده شد.
منابع مأخذ
کتاب خاطرات مهدی کمالیان نشر نی ۱۳۸۱
کتاب حسن مشحون جلد ۲ – تاریخ موسیقی ایرانی ۱۳۷۲
کتاب مردان نوین موسیقی – حبیب الله نصیری فر- جلد ۱
فصل نامه خانه موسیقی شماره ۱۴
مجله خانه موسیقی (شماره ۴۳)
۱ نظر