بهروز مبصری
دیماه سال ۱۳۵۵ را غم انگیزترین ماه موسیقی ایرانی در دوره معاصر دانسته اند، یعنی به فاصله تنها ۲۱ روز از روز ۹ دیماه تا ۲ بهمن ماه ۱۳۵۵ ش، چهار استاد برجسته موسیقی ایرانی روی در نقاب خاک کشیدند. تعلیم یافتگان دوره قاجاریه که نزد اساتید بزرگ دوران خود تلمذ کرده بودند و بار فرهنگی دوره قاجاریه را به دوره معاصر انتقال داده بودند، به یک باره و در یک فاصله کوتاه زمانی از میان ما رخت بر کشیدند.
سعید هرمزی در روز ۹ دی ماه ۱۳۵۵، سلیمان امیر قاسمی (خواننده) در روز ۲۱ دی ماه به فاصله ۱۱ روز، غلامرضا ورزنده در روز ۲۹ دیماه که در روز یکم بهمن ماه دفن می شود و نورعلی برومند ۲ بهمن ۱۳۵۵ ش.
سعید هرمزی (۱۲۷۶ – ۰۹ / ۱۰ / ۱۳۵۵ ش) فرزند حسین قلی در مصاحبه ای می گوید: اول تار می نواختم (نزد محمود نوربخش) بعد رفتم نزد درویش خان و یکسال هم نزد حاج علی اکبرخان شهنازی. شیوه سه تار نوازیش به شیوه قدما نزدیک است. با توجه
به انگشتان بلند و کشیده ای که داشت روی سیم سه تار به سمت پائین حرکتی را انجام می داد که از ابتکارات وی به شمار می رفت. مهدی کمالیان در خاطراتش می گوید ساز هرمزی انسان را به تفکر وا می داشت؛ ساز هرمزی سکوت می خواهد یک نوع درویش خان نرم است با همان ظرافت ساز می زد، هرمزی با فقر می ساخت و حاضر نبود هنرش را بفروشد.
۱۲ سال مریض بود، دوبار او را به بیمارستان بردم و جراحی شد، ضبط ردیف سه تار هرمزی در استدیوی شماره پنج رادیو انجام
شد، به وی مبلغ ۲۶ هزار تومان داده بودند که آورد منزل داد به من و گفت نیاز ندارم آن را به فقرا بدهید! اینقدر آدم وارسته ای
بود! از شاگردان شناخته شده وی؛ سید حسن حسینی، عبدالرضا اقبال، عطاء الله امیدوار، محمدرضا لطفی و تنی چند دیگر که در مرکز حفظ و اشاعه از محضر وی بهره مند شدند، هستند. وی در روز هشتم دیماه ۱۳۵۵ در حفظ و اشاعه مشغول تدریس بود که حالش به هم می خورد، او را به بیمارستان می برند و در آنجا فوت می کند. وی را در مقبره خانوادگی قندچی به شماره ۹۳۸ در بهشت زهرا به خاک می سپارند.
سلیمان امیر قاسمی (۱۲۶۳ – ۲۱ / ۱۰ / ۱۳۵۵ ش)، نام اصلی اش سلیمان امیر قاسم خانی است که به امیر قاسمی معروف است. حسن مشحون در جلد ۲ تاریخ موسیقی صفحه ۶۶۵ می نویسد امیرقاسمی شاگرد عیسی آقا باشی از خوانندگان
معروف است و از مصاحبت خوانندگانی چون علیخان نایب السطنه و نوازندگانی چون میرزا غلامرضای شیرازی بهره برده است، وی کارمند دانشگاه کشاورزی کرج بوده که پس از مدتی به وزارت دارایی می آید.
از شاگردان وی؛ آقای فرزانه، عطاء الله امیدوار، رئوف قنبری و تنی چند دیگر را می توان نام برد. از سلیمان امیر قاسمی صفحات گرامافون در سال ۱۳۰۶ بوسیله کمپانی هیز مستر ویس به ضبط رسیده است که در شور، سه گاه و ماهور با تار میرزا قوام خان مبشر خاقان از شاگردان میرزا حسینقلی و آواز دشتی و ترک با ویلن علی مبشر به ضبط رسانده است.
اکثر مطالب بیان شده در تاریخ موسیقی را جناب مشحون به نام ایشان مأخذ زده است. نوارهای خصوصی او بوسیله عطاء الله امیدوار به ضبط رسیده است و حدود دو ساعت می شود که بیشتر با سه تار سعید هرمزی، حسن مشحون، و گاهی سه تار برومند و ساز ویلن می باشد. کلاس درس وی در خیابان حافظ، سه راه ابوذر بوذرجمهر طبقه بالای داروخانه ادیب قرار داشت. وی در روز ۲۱ دیماه در سن ۹۲ سالگی درگذشت و در قطعه ۳ بهشت زهرا به خاک سپرده شد، متأسفانه سنگ مزار وی به سختی خوانده می شود.
۱ نظر