گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

نگاهی به شور در دو ردیف صبا و پایور (۱۰)

ابوالحسن صبا - فرامرز پایور

گوشه‌ی قرچه

با بررسی نمای ملودیک بخش معرّف این گوشه از دستگاه شور، در ردیف صبا با نمایی ثابت (استاتیک) و نمای کمان‌گونه در بیان این بخش مواجه می شویم. در دوره‌ی ابتدایی، معرّف گوشه‌ی قرچه دارای تنوّع نماهای ملودیک است و شاهد نمای کمان‌گونه، پایین رونده و ثابت در این بخش هستیم.

بخش مشترک دیگر گسترش معّرف است و دارای نمای ملودیک متفاوت میان این گوشه از دستگاه شور در دو ردیف مورد بحث می باشد. در ردیف صبا این گوشه تنها دارای نمای ثابت (استاتیک) در بخش گسترش معرّف است، امّا در دوره‌ی ابتدایی این بخش دارای تنوّع نماهای ثابت (استاتیک)، نمای صعودی و نمای نزولی می باشد.

گوشه‌ی رضوی

در بررسی گوشه‌ی رضوی از ردیف صبا که تنها دارای معرّف، تحریر تکمیلی و بخش پایانی است، در بیشتر موارد نمای کمانی وارونه وجود دارد و در مواردی نیز نمای ثابت (استاتیک) دیده می‌شود.

در دوره‌ی ابتدایی پایور، همچنان شاهد تنوّع نماهای ملودیک در بخش‌های مختلف هستیم. در بخش معرّف نمای نزولی (پایین رونده) و نمای ثابت (استاتیک) در بیشتر موارد به چشم می خورد، در یک مورد نیز نمای صعودی (بالارونده) و نمای کمان گونه وجود دارد.

در بخش گسترش معرّف در این گوشه از دستگاه شور در دوره‌ی ابتدایی شاهد نمای نزولی (پایین رونده) و نمای ثابت (استاتیک) هستیم.

در بخش پایانی گوشه‌ی رضوی در دوره‌ی ابتدایی تنوّع نماهای ثابت (استاتیک)، نزولی (پایین رونده) و کمان‌گونه وجود دارد.

گوشه‌ی حسینی

گوشه‌ی حسینی دارای بخش‌های مشترک از جمله: معرّف، گسترش معرّف و بخش پایانی میان دو ردیف صبا و دوره‌ی ابتدایی است (در ردیف صبا دارای بخش آغازین نیز هست).

اوّلین بخش مشترک میان دو ردیف معرّف است. این بخش از گوشه‌ی حسینی در ردیف صبا، دارای نمای ثابت (استاتیک) و نمای نزولی (پایین رونده) می باشد. در دوره‌ی ابتدایی نیز این بخش در بیشتر موارد دارای نماهای ثابت و نزولی و در یک مورد، نمای صعودی به چشم می‌خورد.

بخش گسترش معرّف این گوشه از ردیف صبا تنها دارای نمای ثابت (استاتیک) است. در دوره‌ی ابتدایی امّا تنوّع نماهای ثابت (استاتیک)، نمای نزولی و نمای کمان‌گونه دراین بخش ازگوشه‌ی حسینی وجود دارد.

آخرین بخش مشترک میان دو ردیف مورد نظر در گوشه‌ی حسینی، بخش پایانی است. در ردیف صبا این بخش نمای نزولی و ثابت دارد و در دوره‌ی ابتدایی علاوه بر نمای ثابت و نزولی، نمای کمان‌گونه نیز دیده می‌شود.

گوشه‌ی فرود

در فرود شور شاهد بخش‌های مشترک از جمله: معرّف، گسترش معرّف و همچنین بخش پایانی میان ردیف صبا و دوره‌ی ابتدایی هستیم.

در اوّلین بخش مشترک یعنی معرّف، در هر دو ردیف نمای ثابت و نمای نزولی وجود دارد. در بخش گسترش معرفّ نیز شاهد نمای ثابت (استاتیک) و نمای نزولی در این گوشه از دستگاه شور در هر دو ردیف مورد بحث هستیم.

در ردیف صبا، در بخش پایانی این گوشه از دستگاه شور نمای نزولی و صعودی به چشم می‌خورد. در دوره‌ی ابتدایی در این بخش علاوه بر نمای نزولی و صعودی، نمای ثابت نیز وجود دارد.

 

ناهید شجاعیان

ناهید شجاعیان

۱ نظر

بیشتر بحث شده است