علیرضا میرعلی نقی
سیدجواد بدیع زاده، خواننده، آهنگساز و ترانه سرای ایرانی (۱۲۸۱ـ ۱۳۵۸ ش). پدرش سیدمحمدرضا بدیع کاشی، ملقب به بدیع المتکلمین کاشی (۱۲۶۰-۱۳۴۰ ش) از واعظان نامی و مدرس موسیقی و ردیف آواز سنتی بود. مقدمات موسیقی را نزد پدر و دایی خود، سید یحیی (سعیدالواعظین) آموخت (نصیری فر، ج ۱، ص ۳۵۹). دوره ابتدایی را در مدرسه تدیّن و دوره متوسطه را در مدارس آلیانس و دارالفنون گذراند و سپس به منشی‌گری در تجارتخانه ها و ترجمه از زبان فرانسه پرداخت. در ۱۳۰۴ ش، به استخدام مجلس شورای ملی درآمد. در همان سال اولین دوره از صفحه های موسیقی خود را ضبط کرد و در ۱۳۱۹ ش، پس از قمرالملوک وزیری*، دومین خواننده رادیو شد (همان، ج ۱، ص ۳۶۰ـ۳۶۱).
آثار بدیع زاده در موسیقی ، به دو دوره تقسیم می شود:
۱) آثار شبه سنّتی. (۱۲۹۹-۱۳۰۴ ش) آثار این دوره او در رده هایی فروتر از قمرالملوک وزیری، ظلّی، ادیب خوانساری و تاج اصفهانی* قرار داشت و نشانگر گرایش وی به دگرگونی هایی در نحوه بیان موسیقی بود.
۲) آثار متمایل به گرته برداری از موسیقی آن روز اروپایی و آمیختن آن با دستمایه های موسیقی ایرانی. در این دوره، بدیع زاده گاه عیناً آهنگ های آن روز اروپایی را بدون ذکر مأخذ و با نهادن کلام فارسی روی آن به نام خود ثبت کرده است.
بدیع زاده پس از علینقی وزیری، دومین کسی است که گذشته از نواسازی و خوانندگی، متصدی مشاغل نسبتاً مهم در امور موسیقی کشور بوده است. او از جمله کسانی است که در تغییر و تحول موسیقی ایرانی نقش داشتند. مایه هایی که بدیع زاده تغییر داد، بعضاً بی سابقه بود و سلسله تصنیف های او را می توان نقطه آغاز نوع جدیدی از موسیقی همه پسند در ایران دانست. وی به برجسته تر کردن و ادای واضح کلام بیش از انطباق آن با موسیقی عنایت داشت (جهانبگلو، ص ۱۳۰).
منابع
(۱) منوچهر جهانبگلو، «پژوهشی در مکاتب آوازی ایران »، در یادنامه استاد محمود کریمی ، تهران ۱۳۶۴ ش؛
(۲) حبیب الله نصیری فر، مردان موسیقی سنتی و نوین ایران ، ج ۱، تهران ۱۳۶۹ ش.
۱ نظر