گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

درباره استاد هوشنگ ظریف، «یک عمر تعلیم تار» (۱)

هوشنگ ظریف (۱۳۱۷ – ۱۳۹۸)
اگر موسیقى پنجاه سال گذشته مان را در مقولاتى تفکیک شده بررسى کنیم، و اگر براى بررسى هرکدام از آنها (تک نوازى، بداهه سرایى خلاق، آهنگسازى، آموزش، ساختن ساز، تحقیق، مدیریت و…) شاخص هایى مجزا در نظر بگیریم، آنگاه مى توانیم ارزش ها و فضایل چهره هاى نامدار موسیقى مان را بهتر بشناسیم. در جامعه موسیقى ایران، کمتر کسى است که انحصاراً متعلق به یک حوزه و فقط متعلق به یک مقوله از موسیقى باشد. معمولاً یک موسیقیدان نامدار، در حوزه هاى مجاور هم فعالیت دارد ولى با یکى از آن مقولات، بیش از سایر آنها، موجب شهرت او مى شود.
هوشنگ ظریف، نوازنده تواناى «تار» و یکى از برجسته ترین هنرآموختگان هنرستان موسیقى ملى در دوره ریاست استاد روح الله خالقى، گذشته از اعتبارى که در تک نوازى و نیز در همنوازى با گروههاى معتبر موسیقى دارد، آموزگارى درجه اول و تأثیر گذار بوده است. نقش او در آموزش تکنیک هاى صحیح تارنوازى و تربیت هنرجویانش به حدى است که مى توان درباره آن یک مجموعه مقاله فراهم کرد. درحالى که شخصیت هنرى و مقام اخلاقى او در هنر، در هیچ زمانى، به طرز شایسته اى معرفى و شرح نشده است.
علت اصلى آن، فروتنى او و حجب و حیایى است که در هنرمندانى اصیل دیده مى شود، و نیز گریزان بدون ایشان از هر فضایى که رنگى از سطحى گرى و یا جنجال دارد. اما علت دیگرى هم هست، هوشنگ ظریف، به خاطر خصوصیات فطرى و محیط هاى آموزشى اصیلى که در سالهاى شکل گیرى شخصیت وى نقش حیاتى و تعیین کننده داشته اند، از این که خود را به هر قیمتى مطرح کند و مانند برخى ستارگان سینما و فوتبال، با انتخاب نوع زندگى غیرعادى، امثال جنجال آفرین و یا هنجارشکنى، بخواهد نوعى «مغناطیس شخصیتى» و یا «کاریزما» را براى خود ایجاد کند، گریزان و بیزار است.
این نوع شخصیت و زندگى پیش هنرمندان کمیاب است و علت آن، بیشتر به ریشه هاى تربیت خانوادگى برمى گردد. هوشنگ ظریف نه تنها در زندگى بلکه در تارنوازى نیز چنین عمل کرده است. نواختن او بى تکلف، سلیس، دقیق، مقید به آموزشهاى کلاسیک و داراى روحیه اى سالم و عقلانى است. فضاهاى نامتعارف، هنجارگریزى در ملودى ها و ریتم ها و تزئین ها و جمله بندى ها، آنچنان که در ساز عده اى دیگر هست، در ساز او شنیده نمى شود. تکنیک او نیز ظاهراً سهل و باطناً ممتنع است و از چنان استوارى و سلامتى برخوردار که تنها آنها که سالها با جدیت تارنواخته اند ارزش آن را درک مى کنند.
هوشنگ ظریف، از اولین هنرجویان هنرستان موسیقى ملى است که در سال ۱۳۲۸ به کوشش و پایدارى استاد روح الله خالقى تأسیس شد. استاد خالقى، هنرآموزان خردسال را گاه از شاگردان دبستانها انتخاب مى کرد و گاه، خانواده هاى با فرهنگى که مستقیم یا به واسطه با خانواده هاى خالقى و ملاح و معروفى و… آشنا بودند، فرزندشان را براى آموختن موسیقى به «هنرستان آقاى خالقى» مى آوردند. به محلى که در آن روزگار، تنها محیط آموزشى سالم و مطمئن و معتبر براى یادگیرى موسیقى ایران، شناخته مى شد.
علیرضا میرعلینقی

علیرضا میرعلی نقی

علیرضا میرعلینقی متولد ۱۳۴۵ در تهران
روزنامه‌نگار، پژوهشگر موسیقی و منتقد هنری

دیدگاه ها ۲

  • سجاد جان با درود.
    اصرار بر سیاست «انتشار یک مطلب در هر روز»، موجب خلاصه‌کردن غیرطبیعی مطالب شده و کیفیت محتوایی سایت لطمه می‌زند. بنظرم بازنگری کنید.
    سپاس و خسته نباشید.

    • درود بر شما
      کوتاه شدن نوشته ها مخصوصا در امروز روز که اکثر مخاطبین از طریق گوشی موبایل وارد سایت می شوند گریز ناپذیر است. تا جایی که ما اطلاع داریم توصیه می‌شود مقاله ها هر شماره بیشتر از ۳۵۰ کلمه نباشند ولی ما حدود ۵۰۰ کلمه را ملاک قرار داده ایم و تا ۷۰۰ کلمه را نیز در یک شماره منتشر می کنیم.

بیشتر بحث شده است