گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

درباره برنامه گلها و نقش داوود پیرنیا (۲)

داوود پیرنیا (۱۲۷۹–۱۳۵۰)

پیرنیا درمورد تأسیس برنامه گلها و علاقه اش به موسیقی می گوید: از اوان کودکی، علاقه بسیاری به گل بخصوص گل لاله داشتم به خاطر دارم، وقتی که دبیر ادبیات تکلیفی داد تا بر قطعه ای از روسو شاعر و نویسنده فرانسوی تفسیری بنویسم، وقتی برای چندمین بار آن قطعه را خواندم، از خانه همسایه آهنگی به گوشم رسید که از نظر مفهوم با قطعه روسو شباهت داشت، رابطه آن شعر و آهنگ به اندازه ای مشغولم کرد که به خانه همسایه رفتم و پس از عذرخواهی اسم آن آهنگ را پرسیدم. گفتند: تنهایی، که یکی از آثار غیرمشهور شوپن است.

باتوجه به اینکه ترانه ها و تصنیف هایی که درآن زمان از رادیو تولید و پخش می شد، اغلب اصیل و ناب نبودند، پیرنیا با کوشش فراوان توانست نظر مقامات سازمان برنامه و بودجه را به اهمیت موضوع جلب کند و با اختصاص اعتباری، اقدام به تشکیل ارکستری با شرکت نوازندگان، خوانندگان و آهنگسازان صاحب نام آن دوره کند که برنامه گلهای رنگارنگ در سال ۱۳۳۴ حاصل آن بود.

پیرنیا به اعتبار نام پدرش که مرد خوش نامی بود، در محافل و مجامع سیاسی و ادبی رفت و آمد داشت و با اکثر شخصیت های نامدار و نویسندگان و موسیقی دانان دوره خود دوست بود، به این خاطر توانست در این برنامه از بهترین نوازندگان، خوانندگان و آهنگسازان عصر خود استفاده کند و برنامه گلها با حضور هنرمندان بزرگی چون ابوالحسن صبا و غلامحسین بنان آغاز شد.

اوایل برنامه گلها بیشتر خواندن شعر و همراهی یک ساز بود که بعدها رفته رفته به آواز و موسیقی تبدیل شد یعنی با قطعه ای ضربی و بدون کلام آغاز می شد و بعد از آن قطعه ای به صورت ساز و آواز به اجرا درمی آمد و درپایان برنامه، قطعه ای ضربی به صورت تصنیف توسط خواننده، همراه با ارکستر اجرا می شد.

برنامه گلها از سال ۱۳۳۹ ش به علت گسترش برنامه های رادیو گسترش و تنوع یافت و بیشتر اوقات در دو قسمت اجرا و پخش می شد:
۱- گل های جاویدان که درآن یک یا دو ساز، به همراهی صدای خواننده، به اجرای برنامه می پرداختند و اشعار انتخابی آن اغلب از شاعران گذشته چون مولوی، سعدی و حافظ بود و تصنیف نداشت.

آغاز برنامه با این اشعار زیبای گلستان سعدی بود:
به چه کار آیدت ز گــــــــــل طبقی
از گلســـــــــــــــتان من ببر ورقی
گـــل همین پنج روز و شش باشد
این گلستان همیشه خوش باشد

زمان این برنامه در حدود ۴۵ دقیقه بود و پایان برنامه با این جمله ها بود:
این هم گلی بود جاویدان از گلزار بی همتای ادب فارسی، گلی که هرگز نمیرد

۲- گل های رنگارنگ که اشعار آن بیشتر از شاعران معاصری همچون رهی معیری، نواب صفا، شهریار، معینی کرمانشاهی  انتخاب می شد و تصنیف هایی هم در آن با ارکستر معروف گلها به رهبری روح الله خالقی اجرا می شد.
زمان برنامه در حدود ۳۰ دقیقه بود و اولین برنامه نیز با صدای خانم اشرف السادات مرتضایی (مرضیه)، ویولن علی تجویدی، تار شاپور رحیمی و ضرب عمیدی اجرا شد.

… و پایان برنامه با این دعا بود که:
همیشه شاد و همیشه خوش باشید.

از دیگر برنامه هایی که بعدها به برنامه گلها افزوده شد و به آن تنوع و گیرایی بخشید عبارتند از:

علیرضا میرعلینقی

علیرضا میرعلی نقی

علیرضا میرعلینقی متولد ۱۳۴۵ در تهران
روزنامه‌نگار، پژوهشگر موسیقی و منتقد هنری

۱ نظر

بیشتر بحث شده است