علیرضا میرعلی نقی
یعنی موسیقی پاپ نخبگان ایرانی که برخلاف دهه های قبل بیشتر برمحور ترانه سرا و آهنگسازی چرخید تا خواننده هایش چنان تأثیری داشت که موسیقیدان سنتی هم از نفوذ آن مبرا نبود. دراین مسابقه موجود هرچند اعلام نشده که برای کسب مقام «تعهد اجتماعی» جریان داشت، آثاری به کل متفاوت با دهه های قبل آفریده شد. آثاری که با نام های دیگری غیراز ویگن و منوچهر و روانبخش شناخته می شود.
بحث درباره ارزشیابی و ارزشگذاری این آثار و این که سازندگانشان تاچه حدی مصداق حقیقی ادعاهایشان بودند، دوراز حوصله این یادداشت است. تاهمین جا می توان گفت که بعد از هفتاد سال، جامعه ایران دارای موسیقی ای با سمت و سوی غیرذهنی، غیرتجریدی، بری از فضای عیش و التذاذ، آرمانخواه و دارای روحیه تحرک و تهاجم شده بود و برخلاف نظر عده ای ساده انگار، بیشتر بار آن به دوش موسیقی بود نه شعروکلام و خواننده. یعنی زبان موسیقایی بود که حرف اول را می زد.
۷ـ نیمه اول دهه ۱۳۵۰، تنها دوره آرمانخواهی اجتماعی موسیقی ها (سنتی / پاپ) درایران.
وقتی از موسیقی پاپ دهه ۱۳۵۰ حرف می زنیم، در واقع بیشتر از شش سال (یعنی کمی بیشتر از نیم دهه) نیست، و در همین شش سال متمرکز و فشرده است که جریانی شکل می گیرد. جریانی که هنوز هم تولید موسیقی پاپ داخل کشور و تولید لوس آنجلسی آن، تقلید سایه وار همان ملودیها، همان هارمونی ها و رنگ آمیزی ها و گاه همان مفاهیمی است که درترانه های آن دوره حضور داشت. هرجریانی که درتاریخ دوبار تکرار شود، لاجرم دوصورت خواهد داشت و تنها اولین وقوع آن است که جدی است، اصیل است و برآمده از سیر طبیعی تولد و مرگ عناصر آن است.
توجه و هدایت روشنفکران، آگاهی اجتماعی موسیقیدانها (یعنی موسیقی سازان، نه خوانندگان و نوازندگان )، رشد ادبیات معترض و مجموعه ای از علل و عوامل ریز ودرشت، آن آثار ماندگار را پدید آورد. ترانه هایی که درپرتو قریحه بابک بیات و واروژان و ایرج جنتی عطایی واردلان سرفراز و… خیلی های دیگر شکل گرفت و به خوانندگانی مثل داریوش و گوگوش، حیات و حیثیت تازه بخشید. به خوانندگانی که تا پیش از آن وحتی بعد از آن، نتوانسته بودند به چنین اوجی برسند.
در این دوره شش ساله (۱۳۵۷ـ ۱۳۵۱)، آهنگسازان اهمیت و جایگاه ویژه یافتند، قابلیت های خواننده های محبوب و پرفروش در اختیار آنها و ترانه سازانشان قرار گرفت و کیفیت اجرا و ساخت و حتی ضبط و صدابرداری از هرجهت نسبت به سالهای دهه ۱۳۴۰، بالا رفت. این دوره شش ساله علیرغم زمان کوتاهش، تأثیر و نفوذ پایداری داشت که بررسی عمیق آن، کار یک پروژه تحقیقی گسترده است. بویژه در بخش «اقتصاد هنر» که اولین بروز قوی آن درموسیقی پاپ همین سالهاست.
۱ نظر