گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

نوای شب زنده داری (۱)

جیم موریسون، ترانه سرا و خواننده گروه دورز می گوید: «روز شب را ویران می کند/ شب، شبانه روز را تقسیم (۱)». او در این شعر، روز را پایان شب می داند و شب را مهمتر از روز. هرچند تاثیر از طبیعت، پدیده ها و زندگی به عنوان منبع الهام تولید آثار هنری شب و روز نمی شناسد، با این وجود شب زمانی است که بیشتر آهنگ سازان، خود آگاه یا ناخود آگاه برای کار انتخاب می کنند. این دسته از آهنگ سازان مخلوقات شب اند. شب، ساعت کاری آنان است.

آهنگ های زیادی هستند که شب هنگام خلق شده اند. ایده های زیادی هستند که در اوج خستگی و در شب و در مکان های غیر معمول برای آهنگ سازی به خالق آن الهام شده. بسیاری از ملودی ها در عالم خواب زمان یا خلصه بین خواب و بیداری، برای اولین بار توسط آهنگ ساز آن شنیده شده. براستی شب چه جادویی و شب زنده دارن چه سِرّی دارند؟ چرا روز و ساعت هایی که شش و نیم میلیارد انسان دیگر مشغول کارند، برای عده کمی از انسان ها که خلاقیت عشق و حرفه شان است، آن چنان سودی ندارد؟

بررسی های مختلف نشان می دهد که شب زنده داران، مردمانی خلاقند. حتی برخی مطالعات حاکی از حقیقت جالبی است که در اوج خستگی، قدرت ذهنی و خلاقیت برخی از انسان ها بیشتر می شود. تحقیقاتی هم در نقض این مسئله وجود دارد. صرف نظر از این تحقیقات، شب برای آهنگ سازان زمانی است که عوامل برهم زننده تمرکز به حداقل خود می رسد. جهان رویا هم، سرزمینی است که آرزوها، ترس ها ، امید و تجربه های محقق نشده نهان و آشکار انسان ها در آن محقق می شوند.
جهانی بدون خط قرمز بدون محدودیت و بی زمان.

در میان نوازندگان و آهنگ سازان خواب مشترکی وجود دارد که آن ها در رویا، توانایی های خارق العاده ای در نواختن سازتخصصی خود و سازهای دیگری که نوازندگی آن را نمی دانند، پیدا می کنند. همچنین در موارد زیادی، آهنگ ساز بخش یا تمام یک ملودی را در خواب می شنود و می نوازد و اگر آن ملودی در حافظه ای بماند، آن را در جهان فیزیکی می نویسد و ضبط می کند. در ادامه با چند ترانه که مولود شب هستند یا ملودی و ایده اولیه آن در عالم خواب به خالق آن الهام شده همراه می شویم.

دیداری در خواب
«دیروز» نام ترانه ای است از گروه بیتلز که پال مک کارتنی در سال ۱۹۶۵ آن را سروده. مک کارتنی که شب در منزل یکی از دوستانش در لیورپول به خواب می رود، ملودی این آهنگ را در خواب می سازد و وقتی در نیمه های شب از خواب بیدار می شود، به سرعت سراغ پیانویی که در منزل دوستش بوده می رود و شروع به نواختن آهنگ می کند تا از یادش نرود. او ابتدا شک می کند که نکند این ملودی را قبلا شنیده باشد. برای این منظور چند روز آینده را به جستجو در این مورد می پردازد و نهایتا از اصالت ملودی خود مطمئن می شود و شعر آن را می سراید.

پی‌نوشت
۱- برگرفته از دو مصراع اول شعر آهنگ Break on through to the other side از گروه دورز که روز را مخرب شب می داند، برعکس تصور رایج در اکثر آثار دیگر که روز را بر شب ارجح می داند و شب را پایانی بر روز.

محمدعلی پورخصالیان

محمدعلی پورخصالیان

محمدعلی پورخصالیان
متولد ۱۳۵۷ تهران
نویسنده، مترجم، نوازندۀ پیانو، کیبورد و سینتی‌سایزر و طراح صدا

۱ نظر

بیشتر بحث شده است