گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

داستان سینتی‌سایزر: اودیسه الکترونیکی (۴)

این ساز نه تنها شبیه هیچ سازی نیست، بلکه شیوه نواختن آن هم منحصر به فرد است. ترمین سازی است که بدون لمس و با کنترل فاصله حرکات دست از آنتن آن، موسیقی تولید می‌کند. سازی که نمی‌توان به آن دست زد و صدایی دارد که در تخیل ما بی‌شباهت به صدای فرشتگان نیست.

صدا توسط دو نوسان ساز به وجود می‌آید که با هم به ارتعاش در می‌آیند. یکی از نوسان سازها در فرکانسی با طیفی بالاتر از حد شنوایی انسان عمل می‌کند و فرکانس‌های نوسان ساز دیگر با ورود دست به میدان مغناطیسی تغییر می‌کند.

زمانی که ترمین روشن می‌شود، یک میدان مغناطیسی اطراف ساز را فرا می‌گیرد و زمانی که دست نوازنده به این میدان وارد می‌شود، تغییراتی در فرکانس و حجم صدا ایجاد می‌شود. دو آنتن از بدنه ترمین خارج شده است.

آنتن عمودی کنترل کننده فرکانس صدا (pitch) و آنتن افقی کنترل کننده حجم و مقدار آن است. زمانی که دست نوازنده به سمت آنتن عمودی حرکت می‌کند، صدا بلندتر می‌شود و با نزدیک کردن دست به آنتن افقی، صدایی با حجم کم‌تر از آن شنیده می‌شود. از آنجایی که هیچ تماس فیزیکی بین ساز و نوازنده وجود ندارد، نواختن ترمین به مهارت بالا و گوش موسیقی عالی نیاز دارد.

در ۱۹۲۸ لئون ترمین به آمریکا رفت تا اختراع خود را معرفی کند. در آنجا استودیویی برای کار در اختیار او قرار دادند و ترمین نواختن سازش را به چند موسیقی‌دان آموزش داد تا بتوانند در معرفی ترمین به او کمک کنند. کلارا راکمور (Clara Rockmore) برجسته‌ترین شاگرد ترمین بود که هم به اجرای سولو و هم همراه با ارکستر سمفونیک می‌پرداخت.

ترمین علاقمندان بسیاری در آمریکا پیدا کرد و یکی از مهمانان دائمی او آلبرت اینشتین بود که بیش از هرچیز به مسائل تکنیکی پدیده ترمین علاقمند بود تا نواختن آن. کمپانی مشهور ضبط صفحه آر.سی.ای ویکتور (RCA Victor) دست به تولید ترمین زد و حتا ارکستری در کارنگی هال (Carnegie Hall) برنامه‌ای اجرا کردند که ساز آن تنها ترمین بود. اما از آنجایی که ترمین سازی بود که به سادگی تولید صدا می‌کرد و نواختن آن به همان اندازه مشکل بود، از طرف نوازندگان و موسیقی‌دانان برای استفاده در «موسیقی جدی» با استقبال مواجه نشد بلکه برعکس نظر خود لئون ترمین و کلارا راکمور، نوازنده افسانه‌ای و نابغه این ساز، در موسیقی دیگری با اقبال روبرو شد. این ساز در صنعت سینما برای تولید صداهای ترسناک در فیلم‌های ژانر وحشت به کرار استفاده شد.

ترمین به عنوان ساز با قابلیت‌های منحصر به فرد برای تولید موسیقیی عامه‌پسند، به دست فراموشی سپرده شد تا در سال ۱۹۶۷ و توسط برایان ویلسن، در شاهکار موسیقی گروه بیچ بویز (The beach Boys) به نام ارتعاش خوب (Good Vibrations) استفاده شد و بار دیگر توجه اهالی موسیقی را به این ساز شگفت انگیز جلب کرد.

محمدعلی پورخصالیان

محمدعلی پورخصالیان

محمدعلی پورخصالیان
متولد ۱۳۵۷ تهران
نویسنده، مترجم، نوازندۀ پیانو، کیبورد و سینتی‌سایزر و طراح صدا

۱ نظر

بیشتر بحث شده است