ابوالفضل زنده بودی
ایرانیان نگرش خاصی به زیبایی داشتند، در ایران باستان مراسم عبادتی و پرستشی آناهیتا برگزار می شد. آناهیتا الهه ی بارندگی است و زنی است زیبا با قامتی بلند که سوار بر ارابه ای چهار اسب (باد، باران، ابر و تگرگ) است. پرواضح است که ایرانیان الهه های دیگری نیز داشتند و بیانگر این مطلب است که حس زیبایی و زیباشناسی در ایران ریشه ای کهن دارد. هنر موسیقی نیز از بدو آفرینش های هنری ایرانیان بر طبق شواهد و مدارک به دست آمده همراه و همراز آنان بوده است. در یک تقسیم بندی کلی می توان تاریخ موسیقی ایران را به سه دوره تقسیم کرد:
موسیقی در عصر باستان
موسیقی در بعد از اسلام
موسیقی از صفویه تا کنون
موسیقی در عصر باستان
تاریخ هنر و تمدن ایران باستان در یک تقسیم بندی به شرح زیر است:
۱- پیشدادیان
۲- کیانیان
۳- مادها
۴- هخامنشیان
۵- سلوکیان
۶- اشکانیان (پارتها)
۷- ساسانیان
پیشدادیان
شواهد و مدارک مستند بسیاری در مورد دو دوره ی پیشدادیان و کیانیان در دست نیست، اما در بسیاری از منابع از این دو دوره به نام دوران اساطیری یاد می کنند، اعتقاد بسیاری براین است که فردوسی بزرگ در شاهنامه ی خود بخش عمده ای از تاریخ اساطیری را دستمایه ی خود قرار داده است.
فردوسی در سرودن شاهنامه از کتاب مقدس اوستا بسیار استفاده نموده است. مثلا از ظهور کیومرث تا پایان گرشاسب شاهد نقش پررنگ اوستا هستیم. همانطور که می دانیم در شاهنامه آمده است که فریدون سه پسر با نامهای سلم، تور و ایرج داشت. سلم و تور به ایرج حسادت می ورزیدند و سرانجام ایرج را به قتل رساندند.
فریدون در مرگ ایرج به سوگ نشست، پس از اینکه منوچهر فرزند ایرج متولد شد و بزرگ شد او را به قصد خونخواهی ایرج به سوی تور و سلم فرستاد.
منوچهر انتقام پدر را از تور و سلم گرفت و سرهای بریده ی آنان را برای فریدون فرستاد. نام سلم در اوستا سرم، تور: توچ، ایرج: ارچ، منوچهر: منوشچهر ذکر شده است.
کیانیان
بخش دیگری از تاریخ اسطوره ای ایران دوره ی کیانیان است که در شاهنامه ی فردوسی با ظهور کی قباد آغاز می شود. زیباترین داستانهای شاهنامه از قبیل رستم و سهراب، رستم و اسفندیار، داستان سیاوش، هفتخوان رستم و… به این دوره تعلق دارد. کی به معنای شاه است که از لفظ اوستایی کوی گرفته شده است که در فارسی به کی تبدیل شده است.
در دوران باستان ریگ ودا کهن ترین اثر ادبی آریایی ها بود که شامل سرود های مذهبی می شد. قدیمی ترین قسمتهای اوستا را گات ها می نامیدند و به کسانی که گات ها را می خواندند و زمزمه می کردند زمازمه می گفتند.
مادها
مادها گروهی از اقوام آریایی بودند که از قرن هفتم قبل از میلاد از شمال به فلات ایران مهاجرت کردند و در نواحی غرب (مادها)، جنوب (پارسها) و شمال شرقی (پارتها) سکنی گزیدند. نخستین پادشاه مادها دیااکو نام داشت و هنگام تاج گذاری او با نواختن کوس و شاخ های شیپوری به پایکوبی پرداختند و در زمانی که یکی از پادشاهان یا سرداران مادها در برابر آشوریها شکست خورد باز هم از موسیقی در جهت مراسم عزاداری استفاده کردند. این داستان حاکی از این مطلب است که در آن دوران نیز از موسیقی استفاده می شده است.
۱ نظر