سجاد پورقناد پنجشنبه ۴ تیر ماه ۱۳۹۴ به همت و تلاش بنیاد رودکی، طرح ارکستر سازهای ملی ایران با مدیریت هنری علی رهبری در تالار رودکی اجرایی شد. در این مراسم علی رهبری، طی سخنانی از بی مهری دولت های گذشته به سازهای ایرانی و ادامه دار نبودن طرح های آنها درباره تشکیل ارکستر سازهای ملی انتقاد کرد.
ارکستر سازهای ملی ایران، سابقه ای طولانی در تاریخ موسیقی ایران ندارد و اولین بار در سال ۱۳۴۵ توسط فرامرز پایور تشکیل شد که «گروه سازهای ملی وزارت فرهنگ و هنر» نام داشت. این ارکستر تحت حمایت مادی و معنوی وزارت فرهنگ و هنر سابق (وزارت فرهنگ و ارشاد فعلی) بود، دوازده سال پیش از انقلاب به فعالیت پرداخت و پس از آن نیز بدون حمایت دولت با عنوان ارکستر فرامرز پایور به فعالیت پرداخت.
پس از تشکیل این ارکستر و در کنار فعالیت آن، ارکستر های دیگری که تشکیل شده از سازهای ایرانی بودند توسط هنرمندان موسیقی ایرانی با گرایش های مختلف تاسیس شد. بعضی از این ارکسترها محصول گردهمایی شاگردان مرکز حفظ و اشاعه موسیقی بودند و بعضی نیز فارغ التحصیلان هنرستان ملی؛ گروه هایی که از مرکز حفظ و اشاعه سر برآورده بودند، به صورت یکصدایی و اونیسون به اجرای موسیقی های دوره قاجار می پرداختند و در کنار آن، گروه هایی با مدیریت و آهنگسازی فرامرز پایور، حسین دهلوی و شاگردان آنها مثل اسماعیل واثقی و اسماعیل تهرانی، به اجرای موسیقی چند صدایی با سازهای ایرانی می پرداختند.
پس از انقلاب، با خانه نشین شدن یا کوچ بعضی از استادان و شاگردان هنرستان ملی و سپس تعطیلی این هنرستان، روند فعالیت این نوع از موسیقی ایرانی دچار رکود شد، هرچند بعضی از شاگردان هنرستان مانند حسین علیزاده و مهرداد دلنوازی، کم و بیش با مضامینی که مربوط به گفتمان آن دوره بود، مشغول فعالیت بودند.
پس از گذشت حدود ۵ سال از وقوع انقلاب، کم کم موسیقی های چند صدایی با ارکستر ایرانی، توسط بعضی از شاگردان سابق مرکز حفظ و اشاعه موسیقی نیز رواج پیدا کرد که بعضی از آنها فارغ التحصیل دانشگاه هنرهای زیبا و تا حدی آشنا با قوانین چندصدایی موسیقی کلاسیک غربی بودند، ولی دانش اندک این افراد در زمینه تکنیک های چند صدایی موسیقی باعث شد، آثاری تولید شود که از نظر چندصدایی کیفیت نسل شاگردان هنرستان ملی را نداشته باشد.
این نوع (به اصطلاح) تنظیم موسیقی، تا کنون هم مورد استفاده بسیاری از هنرمندان نسل امروز موسیقی ایرانی قرار می گیرد؛ در این نوع چند صدایی، نمی توان به صورت منسجم، تکنیک های چندصدایی را شناسایی کرد و بافت های هارمونیک و کنترپوانتیک، به صورت اتفاقی و گذرا مورد استفاده قرار می گیرند.
در سالهای اخیر با حضور مجدد بعضی از هنرمندان و هنرآموختگان هنرستان موسیقی ملی در ایران، بارقه هایی از امیدواری برای تشکیل ارکستری با قدرت تکنیکی بالا و خلق آثاری با ساختار چندصدایی محکم و قدرتمند بوجود آمد ولی به دلیل نبود سازمان های حمایت کننده، همه آنها با شکست روبرو شدند.
پس از ورود علی رهبری به ایران و هدایت بخش هنری بنیاد رودکی، امید به تشکیل چنین ارکستری و حمایت مرکزی نیمه خصوصی از این گرایش قوت گرفت، چراکه رهبری نه تنها هنرآموخته این هنرستان بود، بلکه مدتی مدیریت هنرستان ملی را نیز به عهده داشته و قطعاتی نیز برای ارکستری از سازهای ایرانی که در آن زمان با همت استادش حسین دهلوی تشکیل شده بود، تصنیف کرده بود.
پنجشنبه ۴ تیر ماه ۱۳۹۴ امسال با گردهمایی گروهی از نوازندگان سازهای ایرانی و وعده رهبری هنرمند با سابقه و قدیمی مکتب وزیری، اسماعیل تهرانی، نهالی کاشته شد که در اولین قدم، امیدهای بسیاری را در دل اهالی موسیقی کلاسیک ایران (که پس از سالها هنوز تشنه آثار قدرتمند گروهی موسیقی ایرانی هستند)، زنده کرده است. امید است با همت و تلاش این ارکستر که میانگین سنی آن زیر ۳۰ سال است، خاطره روزهای طلایی موسیقی کلاسیک ایرانی دوباره جان بگیرد.
روزنامه فرهیختگان
مبارکمان
بسیار کار خوبیه امیدوارم ادامه پیدا کنه و آثار آهنگسازا اجرا بشه، چه جدید چه قدیمی
این خبر رو خوندم، بی شک جای خوشحالی داره..
ولی من از قسمت آخرش خیلی غمگین و نا امید شدم..
” میانگین سنی”… با این اوصاف، من هیچوقت نمیتونم به آرزوم برسم..
آفرین خبر خیلی خوبیه. امیدوارم کارهای آهنگسازای قدیمی و جدید اجرا بشه و همه بشنون.