گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

موسیقی و کپی رایت – قسمت اول

موسیقی وکپی رایت در ایران شاید یکی از مباحثی باشد که نه تنها قانونگذاران توجه کافی را به آن مبذول ننموده اند بلکه خود یکی از بانیان نقض حقوق آثار هنرمندان بشمار میرود. شاید جالب باشد بدانید یک قطعه موسیقی برای پخش در رسانه های عمومی اعم از رادیو و تلویزیون و اماکن عمومی مانند رستوران ها و هتل ها و یا حتی آسانسورها هر یک قانون مربوط به خود را دارا میباشد و تمام این قوانین در جهت حفظ حقوق مادی و معنوی صاحب اثر میباشد.

در این قسمت سعی میشود تا بصورت ساده نگاهی مختصر به قوانین کپی رایت در جهان بیندازیم. در مطالب آتی با نگاهی تاریخی به تحیلی این قوانین در خارج و داخل ایران خواهیم پرداخت.

سوالات عمومی :

چه کسی مسوول و ناظر بر رعایت قوانین کپی رایت یک قطعه موسیقی از یک نوازنده میباشد: شرکت ضبط اثر – آهنگساز – ناشر قطعه ؟

در حقیقیت بیش از یک مالک (حقیقی و حقوقی) در یک قطعه از موسیقی وجود دارد. در یک قطعه چندین عامل نقش دارد از جمله آهنگساز قطعه – نوازندگان – شاعر که بعنوان مثال هنرمندان شرکت کننده در یک قطعه (نوازنده یا خواننده) قانون مربوط به خود بعنوان اجرا کننده را دارا میباشد و شرکت یا تهیه کننده از حقوق و قوانین مخصوص به ضبط و انتشار استفده مینمایند. برای پخش یک آلبوم و حتی یک قطعه، اجازه تمامی این عوامل و رضایت آنها طبق قرارداد و رعایت موازین قانونی شرط انتشار آن اثر میباشد!

از کجا متوجه بشویم که مثلا یک قطعه موسیقی را دارای کپی رایت میباشد؟

کلیه آثار موسیقی و ضبط های موسیقی، از زمانی که بوجود آمده اند بمدت ۵۰ سال شامل کپی رایت میباشد (در برخی از کشورها این مدت ۱۲۰ سال میباشد) بعنوان مثال در اروپا نویسندگان و ناشرین موسیقی به مدت ۷۰ سال بعد از مرگ آهنگساز و یا نویسنده کپی رایت آن اثر را محفوظ میدارند (بصورت قانونی) و بعد از آن بصورت آزاد، اثر در اختیار عموم قرار میگیرد.

مثلا شما میخواهید اجرایی از قطعه ۱۸۱۲ Overture چایکوفسکی را ضبط و منتشر کنید، چون بیش از هفتاد سال از مرگ چایکوفسکی میگذرد، شما میتوانید بصورت رایگان این قطعه را بدون پرداخت هیچ مبلغی به وراث و یا ناشرین این آهنگساز منتشر کنید. اما از سوی دیگر کسی نمیتواند اثر شما را کپی کند و بفروش برساند، اینجایست که قانون کپی رایت به کمک شما می آید چرا که این اثر به نام شما ضبط شده است و حقوق و آثار مادی و معنوی آن در اختیار شما میباشد.

اما اگر بخواهید بعنوان مثال کنسرتو آرانخوئز از خواکین رودیگو را اجرا کنید، باید از ناشر وی اجازه این کار را بگیرید و مبلغی را بعنوان حق اجرای اثر پرداخت نمایید.

برای فهمیدن اینکه آیا اثری تحت کپی رایت میباشد، احتیاجی به این نیست که حتما دارای علامت و یا آرم مشخصی مانند :
© (P) 2003, Acme Records Ltd
باشد این حمایت بصورت اتوماتیک به اجرا در آورده میشود.

اما علامت خاصی برای این منظور وجود دارد:
© بصورت سنتی با نشان دادن علامت C در داخل دایره میتوان نشان داد که نت – قطعه – شعر و یا طرح جلد مورد نظر شامل قوانین کپی رایت میباشد. دومین نشان از کپی بصورت علامت P در داخل دایره میشود که مربوط قطعات ضبط شده میباشد.

استفاده از آثار دیگران:
قبل از استفاده از موسیقی و یا هر اثر هنری دیگر در کارتان مطمئن شوید تا اجازه استفاده از آنرا در کارتان را دارید یا خیر، مثلا در ساخت یک فیلم کوتاه استفاده از موسیقی و شعراز دیگران باید اجازه صاحب اثر مورد نظر را کسب نمایید.

اما چگونه و از کجا کسب اجازه نمایید؟

بهترین راه این است که شما انتشاراتی مورد نظر را پیدا کنید، آنها میتوانند شما را راهنمایی نمایید و به نوعی از نظر قانونی ملزم به همکاری با شما میباشند. در کشور امریکا (اگر هنرمند مورد نظر شما در آمریکا باشد ) شما میتوانید به این اتحادیه ها رجوع نمایید:

American Society of Composers
،
Authors and Publishers
،
BMI یا Broadcast Music, Inc
،
SESAC

وضعیت و حقوق اعضا در یک گروه:
در یک گروه موسیقی تمامی مسوولیت ها مشخص میشود و توصیه میشود موافقت نامه ای بین اعضا امضا شود تا مشخص شود، چه حقوقی را هر شخص متصرف میباشد. (مثلا تنظیم کننده – ترانه سرا – نوازنده و غیره) و یا در صورت خارج شدن یکی از اعضا ادامه فعالیت گروه به چه صورتی میباشد.

آیا قوانین کپی رایت شامل نام گروه میشود؟

جواب این سوال منفی است، نام ها تحت عنوان -عناوین تجاری – رده بندی میشوند که برای ثبت هر گروه و نامی باید به اداره ثبت نام های تجاری مراجعه نمود.

اجرای عمومی:

در زمینه اجرای قطعات موسیقی در یک کلوب شبانه و غیره در هر کشوری قانون خاصی وجود دارد که میتوان به کشورها و مراجع زیر اشاره نمود:

UK :the Performing Rights Society.
Australia : Australia Phonographic Performance Company of Australia Limited
یا
PPCA.
The American Society of Composers, Authors and Publishers and SESAC

در قسمت بعدی بیشتر به این موضوع میپردازیم.

۱ نظر

بیشتر بحث شده است