گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

مطالعه تطبیقی عود و گیتار (۲)

انواع عود:

عود فارسی، عود ترکی، عود عربی، عود اروپایی

عود فارسی:

دارای پنج سیم جفت است که با انگشت گذاری بر روی هر جفت سیم آن می توان صداهای زیادی تولید کرد مثل ماندولین
این ساز دارای دسته نسبتا” کوتاه است و بدین جهت وسعت آن چندان زیاد نیست.

عود ترکی:

عود ترکی در مقایسه با عود های فارسی، کاسه آن نسبتا” کوچک است و معمولا” دو سوراخ برای خروج صدا دارد که عود های فارسی سه تا چهار سوراخ دارند.

عود عربی:

عود عربی و فارسی در طرز مضراب زدن باهم متفاوت هستن، نوازندگان ایرانی به تقلید از تار مضراب های ریز زیاد می زنند تا بتوانند حالات صحیح موسیقی ایرانی را اجرا کنند ولی در موسیقی عربی ریز زدن فقط در موارد استثنا معمول است.

عود اروپایی:

عود اروپایی یا همان لوت در قرن ۱۱ میلادی از شرق به غرب برده شد و اولین بار در اسپانیا بنام “لائود ” مشهور گردید و در قرن ۱۲ میلادی در فرانسه “لوت” نامیده شد. در قرن ۱۴ میلادی شکل لوت در اروپا مانند نیم گلابس بود و پشت آن بین ۹ الی ۴۰ قسمت داشت که بهم متصل می شدند مثل ماندولین.

لوت در قرون ۱۶ و ۱۷ میلادی در اروپا مقام بزرگی را در بین سازها اشغال کرد و تنها سازی بود که آهنگسازان، آهنگ های خود را به وسیله آن مورد آزمایش قرار می دادند و قبل از اختراع ویلن و پیانو بسیار مورد علاقه موسیقیدانان بود و آهنگ های زیادی در فرم های مختلف برای آن نوشته شده است.

گیتار:


واژه guitar در زبان انگلیسی، gitarre در آلمانی و guitare در فرانسوی همگی مشتق شده از واژه guitarraدر زبان اسپانیایی هستند که آن خود از واژه قیثاره در زبان عربی اندلسی مشتق شده است. این واژه نیز خود مشتق شده از واژه لاتین cithara است که نسبت آن به واژه κιθάρα kithara در یونانی باستان می‌رسد. این واژه یونانی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از واژه پارسی کهن سیتار (سه‌ تار) آمده است.

این ساز از انواع سازهای زهی- زخمه ای است و دارای یک بدنه مسطح و یک دسته که تا یک سوم طول بدنه پیش آمده و یک سر که گوشی های کوک در اطراف آن جا گرفته اند تشکیل شده است. این ساز دارای شش سیم است که هر سیمی به یک گوشی بر روی سر دسته وصل می شود و توسط گوشی ها کوک می گردد.

در قرن ۱۴ میلادی گیتار از اسپانیا به سراسر اروپا راه پیدا کرد و در طول قرن ۱۷ میلادی از محبوبیت بسیاری برخوردار گشت.

بررسی تطبیقی:


تاریخ پیدایش و استفاده از بربت در ایران آن طور که آثار باستانی نشان می دهد به دوره بعد از سقوط بابل (۱۵۳۰ پ. م) می رسد و از آن به بعد در سرزمین های دیگر مانند ترکیه، سوریه، فلسطین، شبه جزیره عربستان، یونان و روم استفاده از این ساز رواج یافته است.
بربت در یونان، چین و توسط عبرانی ها در منطقه بابل و آشور نواخته می شده است. بنا بر روایات و آثار برجای مانده از قرن ۷ ق. م، بربت در میان ساکنان حوالی رود سند (هند و چین) جایگاه خاصی داشته است.

“برخی از مورخان اختراع بربت را به فیثاغورث و پاره ای به افلاطون نسبت داده اند. بسیاری از محققان موسیقی فارس و عرب بر این باورند که بربت از یونان به تمدن آنها وارد شده است و فیثاغورث بعد از اینکه هماهنگی صداهای موسیقایی را کشف کرد، بربت را ساخت. از سویی یونانیان بعد از تسلط بر مناطق شرقی به شدت تحت تاثیر فرهنگ شرقی قرار گرفتند و قبل از حمله اسکندر به شرق گونه ای بربت در تمدن های سومر و بابل وجود داشته است.”
(ناظم پور، ۱۳۹۲، ۳۹)

مریم غفاری

مریم غفاری

۱ نظر

بیشتر بحث شده است