گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

نگاهی به موسیقی رپ با رویکرد جامعه شناسی (۱)

مقدمه :

جامعه شناسان همواره به موسیقی به عنوان یکی از انتزاعی ترین هنرها در دوره های مختلف از تحول پژوهش جامعه شناختی نگاه های متفاوتی داشته اند. برای جامعه شناسان مطالعه کارکردهای موسیقی در جهت ایجاد هویت و تلاش برای داخل شدن در زندگی فرهنگی جامعه، موسیقی و سیاست مقاومت در برابر قدرت، مصرف موسیقی و بازتولید جایگاههای طبقاتی، الگوی توزیع اجتماعی مصرف موسیقی و مدیریت احساسات عمومی و… بسیار اهمیت داشته است.

نگاهی کوتاه به تاریخ فرهنگی موسیقی نشان می دهد که تنها در قرن بیستم است که با چنین گستردگی موسیقی وارد متن زندگی مردم جهان شده است. نه تنها در تاکسی ها، مترو ها و فروشگاه ها موسیقی به گوش می رسد، بلکه آلبوم های متعدد با سبک های گوناگون در منازل و در آرشیو نوجوانان و جوانان یافت می شود.

امروزه موسیقی کلاسیک در غرب و موسیقی سنتی و کلاسیک شرق با همه شکوه و عظمت خود با رقیب جوان و پر شر و شوری مواجه شدند، پدیده ای بنام موسیقی زیر زمینی که موسیقی رپ هم یکی از شاخه های آن است.

در سالهای اخیر آن چه توجه برخی از محققان علوم اجتماعی را به خود جلب کرده است، تنوع انواع موسیقی و ذائقه های مختلف در بین افراد و گروه های مختلف جامعه است.

امروزه جریان ها و تحولات بسیاری در زمینه موسیقی در ایران نیز رخ داده است. پیدایش و تولد سبک های جدید موسیقی که هر کدام برآمده از فرهنگ و طبقه خاص با مطالبات سیاسی و اجتماعی خاص هستند. شاید چون جامعه ایران در حال گذاراز سنت به مدرنیته است به ناچار باید پذیرای تحولاتی باشد. موسیقی زیرزمینی و رپ یکی از جریان های مهم جامعه کنونی ماست که به عنوان یک پدیده تاثیرگذار در هر عرصه ای از جامعه است.

“پیر بوردیو” در کتابش به تجزیه و تحلیل ذائقه های موسیقی در بین لایه های طبقات مختلف اجتماعی پرداخته است. او معتقد است جوامعی که سرمایه فرهنگی بیشتری دارند، به هنر و فعالیت های هنری جدی تر و بیشتر علاقمند هستند، و آنهایی که سرمایه فرهنگی کمتری دارند، به هنرهای عامیانه و قابل فهم برای عامه مردم تاکید دارند.

خاستگاه موسیقی رپ

موسیقی رپ در سال ۱۹۶۰ از میان موسیقی سیاه پوستان فقیر آمریکایی متولد شد. رپ در واقع یک نوع موسیقی اعتراض‌آمیز خیابانی است. رپ نوعی سلاح مبارزه جوانان سیاه با تبعیض‌های نژادی رایج در آن زمان بود و به همین دلیل بود که به خاطر بیان مشکلات زندگی در گِتوها (جایی برای زندگی مردمی که جزو اقلیت یک شهر به حساب می‌آیند) به موسیقی گتو نیز شهرت دارد.

به بیانی دیگر می توان گفت که دلیل اصلی پیدایش سبک موسیقی رپ در محله های فقیر و سیاه نشین نیویورک در حقیقت تلاش سیاه پوستان جان به لب رسیده از تفکر تبعیض نژادی جاری در رفتار سفیدپوستان آمریکا با آنها بود که برای واکنش به این شیوه تحقیرآمیز رفتاری سعی کردند با موسیقی رپ اعتراضات عدالت طلبانه سیاهان، علیه نژادپرستی سیستماتیک جامعه سفیدپوست آمریکایی را بازگو کنند.

سیاهپوستان بنیان‌گذار رپ در آن زمان بدلیل نداشتن استطاعت مالی کافی و عدم وجود امکانات لازم، قادر به ضبط آهنگ‌های خود در استودیو نبودند و به ناچار هنر خود را در خیابان عرضه می‌داشتند و به جای استفاده از ساز، برای گرفتن ریتم دست می زدند.

مریم غفاری

مریم غفاری

۱ نظر

بیشتر بحث شده است