محبوبه خلوتی
کلارا راکمور (نام خانوادگی پدری او، رایزنبرگ بود) نوازنده چیره دست ترمین (theremin) بود که در روز نهم ماه مارچ سال ۱۹۱۱ در ویلنیوس، لیتوانی کنونی، به دنیا آمد. کلارا راکمور (Clara Rockmore) اگر زنده بود می بایست امروز ۱۰۵ ساله شود.
کلارا راکمور نابغه ویلن بود و از چهار سالگی به کنسرواتوار سنت پترزبورگ راه یافت. کلارا کم سن ترین هنرجویی است که تا کنون به این مؤسسه آموزشی راه یافته است.
زمانی که خانواده کلارا تصمیم گرفت که از دولت انقلابی شوروی فرار کند، آرامش از زندگی او رخت بربست. خانواده او با یک کالسکه اقدام به فرار کردند و به گفته خواهر کلارا، یعنی نادیا رایزنبرگ، این سفر بسیار طولانی و دشوار بود. آنها مجبور بودند که از مرزهای زیادی به صورت غیر قانونی عبور کنند و هیچ گاه مطمئن نبودند که می توانند به کشوری راه پیدا کنند که از آنجا برای اخذ ویزای آمریکا اقدام کنند یا خیر.
خانواده رایزنبرگ بالاخره در سال ۱۹۲۱ به آمریکا رسید. کلارا در نیویورک موسیقی را با آئور ادامه داد و کمی پیش از نخستین کنسرتش که قرار بود کنسرتو بتهون را با ارکستر کورتیس (Curtis Orchestra) اجرا کند متوجه ابتلا به بیماری آرتروز دست شد و مجبور شد نوازندگی ویلن را کنار بگذارد. البته این مشکل باعث نشد که کلارا رویای موزیسین شدن را فراموش کند. او در واقع با ساز ترمین آشنا شد و به بهترین نوازنده آن تبدیل گشت.
خوشبختانه او با لئون ترمین (Leon Theremin که صورت آمریکایی Lev Termen است)، مخترع نخستین ساز الکترونیکی، آشنا شده بود که مسیر زندگی او را تغییر داد.
تصویری از کلارا راکمور در کنار استوکوفسکی رهبر مشهور ارکستر
ترمین نخستین ساز الکترونیکی دنیا است و نخستین سازی است که می توان بدون لمس کردن آن را نواخت. ساز ترمین الهام بخش موزیسین ها و گروه های موسیقی مانند رولینگ استونز، لد زپلین و بیچ بویز بود. در واقع ساخت این ساز به اختراع نخستین سینتی سایزر انجامید.
به قسمتی از اجرای درخشان کلارا راکمور از والس «سانتی مانتال» چایکوفسکی توجه کنید.
کلارا درمورد این ساز گفته بود که «بخش زیبایی شناسانه این ساز واقعا برایم شگفت انگیز بود، زیبایی بصری و ایده نواختن در هوا برایم جالب بود. من همچنین صدای این ساز را دوست داشتم. نواختن ترمین را امتحان کردم و ظاهراً تواناییم را در نواختن آن نشان دادم. کمی بعد لئون مدل آر سی ای ترمین را به من هدیه داد.» بدین ترتیب بود که ترمین ساز اول کلارا شد و کلارا به نوازنده برجسته آن تبدیل شد. به عنوان ترمینیست (نامی که به نوازندگان ساز ترمین اطلاق می گردد) چیره دست و پیشگام، توانست حتی بر طراحی سری های بعدی این ساز نیز تأثیر بگذارد. او توانست در دهه بیست قرن بیستم به دوستش لئون ترمین کمک کند تا ویژگی های دیگری را به این ساز اضافه کند که از جمله آنها می توان به «انگش گذاری هوایی» (aerial fingering) برای تغییر دادن نت ها نام برد.
کلارا راکمور در روز دهم ماه می ۱۹۹۸ در سن ۸۷ سالگی در نیویورک درگذشت.
با وجود اینکه لئون چندین بار از کلارا خواستگاری کرد اما کلارا پیشنهاد ازدواج او را نپذیرفت و با رابرت راکمور که وکیل بود ازدواج کرد.
کلارا راکمور در روز دهم ماه می ۱۹۹۸ در سن ۸۷ سالگی در نیویورک درگذشت.
وب سایت گوگل روز نهم مارچ ۲۰۱۶ یعنی امروز، لوگوی خود را به لوگویی، که به مناسبت صدمین سال تولد کلارا راکمور طراحی کرده است، تغییر داد.
پی نوشت
۱ نظر