گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

در این قسمت به تشریح ساختاری ویولون می پردازیم. آنچه را از ویولون می بینیم مجموعه ای است که بطور مشخص از چهار قسمت اصلی ساختمانی ساخته شده. این قسمتها در رابطه مستقیم و حیاتی هستند که به ایجاد سازی به نام ویولون می انجامند؛ این بخشها مشخصا ۱- صفحه زیر ۲- صفحه رو ۳- دیواره ها (کلاف) ۴- دسته می باشند.

مواد بکار رفته در ویولون، از جنس چوب و مشخصا از دو نوع چوب که یکی افرا، از این ۴ قسمت، ۳ بخش آن از چوب افرا ساخته میشود که صفحه زیر- دسته و کلاف می باشند و تنها صفحه رو است که از چوب کاج ساخته می شود.

در مورد صفحه پشت، در طول تاریخ، سازندگانی بوده اند که از چوبهای دیگری بهره برده اند اما لزوما این کار به جهت کاربرد تکنیکی و علمی نبوده و در بخشهایی جنبه آزمایش و بررسی تفاوتها و در برخی نیز به علت کمبودهایی در نوع چوب افرا بکار میرفته است. اما آنچه را در مورد دنیای ویولون بر اساس عملکرد اساتید بزرگی چون خانواده آماتی، استرادیواریوس و گوارنری در دسترس می باشد، صفحه زیر ویولن از چوب درخت افرا با برشهای مختلف ساخته می شده است.

منظور از برشهای مختلف را باید به صورت اجمالی به دو نوع یعنی صفحه پشت دوتکه و یک تکه اشاره نمود.
دو ویژگی اصلی که معمولا در نگاه اول بصورت ضمنی می توان به آن اشاره کرد، خطوط عمودی و موجهای عرضی (فرها) چوب افراست، که برای صفحه زیر، کلافها و دسته بکار میرود.

خطوط عمودی همان حلقه های سالیانه رشد، در راستای طولی تنه درخت می باشد که بر اثر برش و نوع کاربرد آن، بطور مثال در صفحه زیر عمودی دیده می شود. بطور معمول در هر سانتی متر ۵ یا ۶ رگه میبینیم که در کنار یکدیگر قرار گرفته اند؛ این تعداد معقول و قابل استنادی است که می توان به آن اشاره نمود.

فشردگی و عدم فشردگی رگه ها با در نظر گرفتن سایر پارامترهای معقول دیگر می تواند بیانگر چگال بودن و یا سستی آن باشد. به نوعی دیگر می توان گفت، نوع تراکم بافتها نشان دهنده جرم حجمی چوب بوده که نهایتا تاثیری مستقیم در تکنیکهای ساخت صفحات می گذارد.

موجهای عرضی که اصطلاحا آنرا “فر” می نامند، یکی دیگر از معیارهایی است که معمولا مورد توجه علاقمندان به ویولون قرار میگیرد. این عامل زیبا روی چوب افرا که در برخی دیگر از چوبها قرار دارد، به شکل توده های تیره رنگی است که به لحاظ نژادی و اقلیمی در یک درخت به وجود می آید؛ بعضی از این فرها و یا موجها با ضخامتهای زیاد و بعضی دیگر نازکتر و یا تعدادی بیشتر هستند که می تواند موقعیتی بسیار عمیق و بارز و معین داشته باشد و همچنین می تواند سطحی و تا حدی خفیف نمایان شود.

در محدوده موجها و یا فرها، چوب دارای سختی بیشتری می باشد که حتما باید شخص سازگر با دقت و مهارت خود جهت تراشها و مقدار باری که می خواهد بردارد را کنترل نماید، تا موجب شکستگی و ضایعه چوبی نشود، البته وجود عاملی با این عنوان در روی صفحات افرا می تواند برای یک ویولون خوب الزامی نبوده و عاملی جدی در ارتقاء کیفیت ویولون نباشد، بطوریکه ویولونهای بسیار خوبی هستند که فاقد فر و یا فر خیلی برجسته می باشند.

اما به لحاظ کیفیت تکنیکی و صوتی بسیار ارزنده و قابل احترامند ولی معمولا سعی می شود برای رسیدن به ایده آل، پارامترهای بیشتری در نظر گفته شود تا طیف وسیع تری از علاقه مندان را جذب خود کند. هرچند که یک ویلن باید دارای شخصیتی مستقل و جاودانه باشد، بدون آنکه در آن پلیدی ها و کج روی ها اعمال شوند.

رضا ضیائی

رضا ضیائی

متولد ۱۳۵۴
سازنده خانواده ویولن

Maestro liutaio (master violinmaker) Approved by professional master violinmaker in Italy-Cremona Making: violin, viola, cello & bass

دیدگاه ها ۱۳

  • سلام
    خیلی خوب بود لطفاتوی این زمینه و همچنین آکوستیک سایر سازها مثل گیتار تارو…هم مطالبی بذارین ظاهرا دکتر برکشلی در باب تار محاسباتی را انجام داده بودن و به نتایج جالبی رسیدن

  • SALAM. سلام میشه در مورد کوک کردن ویلون نوت هار کامل از ابتدائی الی انتهای ویلون و سایر معلومات را برای بچه های نو کار برام بفرستید بسیار ممنون میشوم با احترام محمد علی احمدی از افغانستان شهر هرات باستان

  • باسلام اگردرموردویژگی یک سازخوب و تاثیر ان در نوازندگی مطالبی ارائه شود بسیار عالی است.خواهشمندم اگر در مورد تهیه چوب ویولون در ایران ‌(چوب حرفهای)اطلاعاتی دارید این بنده حقیر را در جریان بذارید.

  • سلام
    تشکر از زحمات شما
    من از افغانستان هستم و چون اینجا استاد ویالون وجود ندارد تا درست تدریس کند آیا میتوانم چگونه و از کجا ویالون را شروع کرده یاد بگیرم.
    امیدوارم که برایم نوت کامل از ابتدا تا انتهای ویالون را ایمایل کنید تا در خانه پیش خودم بتوانم تمرین کنم و یاد بگیرم.

    تشکر
    جهانی سپاس
    خداحافظ

  • سلام دوست عزیز /
    با آرزوی سلامتی شما
    ازتون در خواستی دارم .
    من میخوام ویلن بسازم اما از ساختمان اون اطلاع بسیار کمی دار که توی کمتر از نصف کار کمکم میکنه و برای هم میخواستم فیلمی از ساختمان اون داشته باشم که خوب واسم توضیح بده .
    البته نقشه از ساختمان ویلن برام خیلی خوبه و بسیار بهم کمک میکنه /
    من در گرگانم و محدودیت بسیاری دارم / خیلی وقته میخوام بسازم اما اطلاع کافی از ساختمان این ساز ندارم / شمارمم مینویسم چون خوش حال میشم بامن تماس بگیرین /

  • باسلام . در مورد چوب افرای فردار بیشتر توضیح دهید. آیا بین برش افقی با عمودی چوب افرا تفاوتی وجود دارد؟مثلا افقی برش دهیم فرداریا پولک دار میشه و عمودی برش دهیم موج قوس دار نمایان میشود که بکار صفحه زیر ویولن نمیاد؟لطف از یه چوب شناس خبره نظربخواهید نه حرفهای کپی برداری شده . متشکر اکبری ساری

بیشتر بحث شده است