گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

رسول صادقی: مشکلات نی هفت بند، مثنوی هزار من کاغذ است

نی در نوع خود یک ساز تکامل یافته ای است و فواصل و گره ها و سوراخها و… در این ساز، در بهترین حالت ممکن قرار دارند، منتهی دلیل لزوم این تکمیل نقص نی نیست بلکه محدودیت تعداد انگشتان دست و طول انگشتها و ترتیب آنها برای گرفتن تمام سوراخ های لازم است، تلاش چهار ساله من هم دقیقا در همین راستا بوده یعنی گرفتن سوراخهای اضافی و لازم که انگشتان ما از گرفتن آن عاجز است و این همان تعریف کلید است!

ما برای گرفتن گرفتن سوراخ نغمه سی بکار در بالای سوراخ لا، انگشتی نداریم، در حالی که این نت در نی وجود دارد! دو سه تا انگشت بیکار هم در پایین داریم؛ چرا از آنها استفاده نکنیم؟ برای مثال عرض می کنم، در صدای بم نی، تصور اینکه در همایون سل از لاکرن به سی بکار حرکت کنیم و از سی به دو و تکنیکی هم در این بین ارائه بدهیم، تقریبا محال است و تا به حال شاهدش نبوده ایم، اجرای شاید بیشتر از نصف ردیف موسیقی در ساز نی بدون پرش اکتاو میسر نیست، خوب این ایراد نیست؟ نیاز پاساژهای بین صدای اول و دوم کاملا احساس می شود؛ درآمد بیشتر دستگاهها را از صدای غیث شروع می کنیم، اینکار مثل این است که خواننده ای در ابتدای آواز انتهای آواز را در اوج اجرا کند و… خیلی مثال می شود زد که مثنوی هزار من کاغذ است…

دغدغه نی کلیددار هم جدید نیست، بیش از ۴۰ سال پیش دکتر حسین عمومی روی آن کار کرده و از خیلی وقت پیش حرکتهایی کرده اند و حرفهایی زده اند و کارهایی شده تا اینکه کسانی پیدا می شوند و این حرفها را جامه عمل می پوشانند و جلو می برند، بنابراین این حرکت بنده از طرف من نیست، بلکه نیاز جامعه امروزی نی است و من فقط یک نفرم، دیگران هم همینطور و فقط میتوانند بجای خودشان تصمیم بگیرند نه همه دیگران!

استقبال استادان از سازهای شما چگونه بوده؟ آیا بیشتر نسل قدیم تغییرات را می پذیرند یا نسل جدید؟

نسل قدیم بخاطر درک عمیق تری که نسبت به پیکره موسیقی ایرانی دارند و همچنین آشنایی بیشتر با ساختمان نی، طبیعتا با محدودیت های ساز نی در گروه ها نواختن منطقی جملات ردیف در رجیسترهای مختلف بیشتر آشنا هستند. نسل جدید دیدگاههای جدیدتری دارند. می توان گفت وجود مخالف و موافق لازمه هر تغییر و ابداعی محسوب می شود، منتها موافقین بیشتر بودند و به نظرم برای هر دو نسل با خواسته های مختلف ارضا کننده است و حتی می تواند کاربرد آنرا در عرصه های بین المللی هم بیشتر کند.

چقدر به حفظ ظاهر قدیمی نی تاکید داشته اید؟

به دلیل اینکه موسیقی هنری است مبتنی بر اصوات و نغمات، مطمئنا این صدا هست که بیشتر حائز اهمیت است نه تصویر و ظاهر. نه این که ظاهر نی اهمیت نداشته باشد اما منطقی نیست که اجرای صحیح و منطقی گوشه ها و ردیف در زیر و بم را فدای ظاهر نی کرد. گرچه در حد توان در حفظ ظاهر سنتی ساز نیز کوشا بوده ایم. منتها اصالت با نغمات و فواصل است که اساس موسیقی را تشکیل می دهد.

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد متولد ۱۳۶۰ تهران
نوازنده تار و سه تار، خواننده آواز اپراتیک و سردبیر مجله گفتگوی هارمونیک
لیسانس تار از کنسرواتوار تهران و فوق لیسانس اتنوموزیکولوژی از دانشکده فارابی دانشگاه هنر تهران

۱ نظر

  • با سلام . ببخشید من انیر حسین از اردبیل هستم در در آوردن صدای بم در نی اشکال دارم ، یعنی هوا نشط میکنه و صدای کامل در نمیاد لطفا خواهشا اگر کسی ره حلی برای این مشکل من داره جواب بده خواهش میکنم

بیشتر بحث شده است