علوانی فقط یک آواز نیست (۲)

یکی از فرهنگ های مردمان عرب در کل کشورهای عربی قبیله ایی بودن نوع زندگی آنهاست که هر قبیله به دلیل نوع موقعیت خاص خود نسبت به دیکر قبیله دیگر از تفاوتهایی مانند: لهجه، القاب، نوع رنگ لباس و مهمتر از همه نوع آواز خواندن آنها می باشد که به این نوع آوازهای محلی با فرم ساده «طور» گفته می شود. (۳)

اسامی اطوار معمولاً از اسم قبیله، اسم خواننده، شهر و منطقه آن طور، از جامعه که آن را مورد استفاده می دهند قرار گرفته می شود:

* اطواری که اسم آنها به شهر یا منطقه خاص نسبت داده شده است:

۱- طور الحیاوی: نسبت به شهر “الحی” و مشهورترین خواننده آن: (عباس فلیفل الحیاوی)

۲- طور الشطراوی: نسبت به شهر ”الشطره” و مشهورترین خواننده آن: (کاظم الشطری)

۳- طور المجراوی: نسبت به شهر”المجره” مشهورترین خواننده آن: (ناصرحکیم)

۴- طور الصنداکی: نسبت به شهر ”المصندک” مشهورترین خواننده آن: (شخیرسلطان)

۵- طور الحویزاوی: نسبت به شهر ”الحویزه” مشهورترین خواننده آن: (عبدالامیر الطویرجاوی)

۶- طور البحرانی: نسبت به کشور ”البحرین” مشهورترین خواننده آن: (شمس الدین سیدحسن)

* اطواری که اسم آن نسبت به قبیله خاصی می باشد:

۱- طور المحمداوی: نسبت به قبیله “البوحمد” و مشهورترین خواننده آن: (السید فالح)

۲- طور القزوینی: نسبت به قبیله “الساده آل قزوینی” و مشهورترین خواننده آن: (ابوالمعزم هدی القزوینی)

۳- طور الطریحی: نسبت به قبیله “آلال طریحی” و مشهورترین خواننده آن: (جعفرحسین الطریحی)

۴- طور الغافلی نسبت به قبیله “آل غافل” مشهورترین خواننده آن (علیوی الغافل)

۵- طور السویطی نسبت به قبیله “السویطات” مشهورترین خواننده آن (محمد السویطی)

۶- طور الحلیوی: نسبت به قبیله “الحلیو الغجریه” مشهورترین خواننده آن (مجباس الغجری)

۷- طور العراکی: نسبت به قبیله “العراکات” مشهورترین خواننده آن (حسن العراکی)

۸- طور عموری: نسبت به قبیله”عموری” مشهورترین خواننده آن: (قبیله عموری)

* اطواری که اسم آنها نسبت به خواننده آن طور می باشد:

۱- طور الجادری: نسبت به “الملا جادر” و مشهورترین خواننده آن: (الملا جادر)

۲- طور الزایرری: نسبت به “الحاج الزایر” مشهورترین خواننده آن (الحاج الزایر)

۳- طور الطویر جاوی: نسبت به “عبدالامیر الطویر جاوی” مشهورترین خواننده آن (عبدالامیر الطویر جاوی)

۴- طور المشموم: نسبت به “محمد المشموم” مشهورترین خواننده آن (محمد المشموم)

۵- طور العیاش: نسبت به “محمد العیاش” مشهورترین خواننده آن (عبدالامیر الطویر جاوی)

۶-طور الجبهانی: نسبت به “جبهان علی” مشهورترین خواننده آن (جبهان علی)

۷- طور المحبوب: نسبت به “محبوب العبد” مشهورترین خواننده آن (داخل حسن)

۸- طور العنیسی نسبت به “ملاعنیس” مشهورترین خواننده آن (حضیری ابوعزیز)

۹- طور علوانی: نسبت به “علوان الشویع” و مشهورترین خواننده آن: (علوان الشویع)

۱۰- طور العیاش: نسبت به “محمد العیاش” مشهورترین خواننده آن (عبدالامیر الطویر جاوی)

*اطواری که اسم آنها از طائفه آنها گرفته شده است:

۱-طورالصبی: نسبت به “الطائفهالصابئه” و مشهورترین خواننده آن: (حسن داود) (۴)

البته “طور” در خود کلمه در بین مردم خوزستان به معنی “حالت” و “سبک” می باشد. معروف ترین اطوار در بین عرب های خوزستان شامل: علوانی، ابنیه، دورگی (مخصوص اهالی شهر شادگان به آن دورقی هم گفت می شود) (۵)- عموری و محمداوی است. (۶)

از طور عموری تاطور علوانی:

در زمان پهلوی دوم (محمد رضا شاه) با به سر کار آمدن افراد نالایق و ضد فرهنگ و مذهب ایران شروع به نابودی تدریجی فرهنگ اقوام مختلف شدند.

بطوری که نسل حاضر در آن زمان هیچ تمایلی به حفظ رسومات پیشینیان خود نداشتن و به دنبال فرهنگ و آداب رسوم غربی کشیده می شدند. حال در چنین موقعیت اجتماعی که هیچ گونه وسایل حفظ آثار فرهنگی از جلمه شعر، موسیقی، داستانها، آداب و رسوم مربوط به مردمان عرب خوزستان بصورتی که قابل دسترس مردم عام باشد نبوده است.

پی نوشت

۳- روزنامه ایران، شماره ۵۳۴۱ به تاریخ ۲۷/۱/۹۲، صفحه ۱۹ (موسیقی)

۴- کتاب:«اطوار الغناء الریفی العراقی» مجله الحیاه الموسیقیه- ج ۴۱ – ص۸

۵- شادِگان نام شهری است در استان خوزستان ایران. در شادگان و پیرامون آن نخلستان‌های گسترده‌ای وجود دارد. این شهر در زمینه شعر عربی در خوزستان مشهور است. ۹۸درصد مردم شهرستان شادگان عرب و از تیره و طوایف بنی کعب، بنی تمیم، بنی مالک، باوی، مطور می‌باشند.

۶- کتاب:«موسیقی قوم عرب» نوشته بهمن کاظمی – ص ۷۲