گفتگوی هارمونیک
زوموزیکولوژی (Zoomusicology) یکی از شاخه های موزیکولوژی و جانورشاسی میباشد. این شاخه به بررسی موسیقی در میان حیوانات می پردازد که میتوان به دو عنوان تبدیل شود : ۱- تاثیر موسیقی بر حیوانات ۲- صوت و نقش آن در ارتباط ما بین همنوعانشان.
زوموزیکولوژی را باید از اتنوموزیکولوژی (ethnomusicology) متمایز نمود چرا که اتنوموزیکولوژی مطالعه در مورد موسیقی در انسانها میباشد.
تاریخچه
شاید باعث تعجب باشد که بدانیم اولین مطالعات و بررسی جدی در قرن ۱۱ و در رساله ای با عنوان Treatise on the Influence of Melodies on the Souls of Animals از Ibn al-Haytham’s منتشر شد!
“Ibn al-Haytham’s”
در این کتاب با بررسی و آزمایشات مختلف نخستین نتایج خود را منتشر نمود. وی اثبات نمود که با بالا بردن سرعت در موسیقی و یا بالعکس کاهش سرعت ضربان، قلب شتر دچار نوسان می شود. او در مطالعات دیگر نشان داد که چگونه موسیقی بر رفتار جانواران مختلفی چون اسبها و پرندگان و حتی خزندگان نیز تاثیر میگذارد (هر چند امروز ثابت شده است موسیقی تاثیر بسزایی بر گیاهان نیز دارد)
در قرن ۱۹ در بسیاری از تخقیقات علمی در غرب این نکته را تاکید مینمودند که موسیقی تنها خاص و منحصر به انسان میباشد اما تجربه و نتایج حاثل شده برخلاف باورهای یکی از متخصصان – دکتر – بیان میدارد که موضوع اصلی زوموزیکولوژی به عنوان یک علم بررسی صدا و اصوات در ارتباط میان حیوانات میباشد.
کتابهای بسیاری در این زمینه منتشر شده است که میتوان به برخی از مهمترین آنها اشاره کرد:
“Musique, mythe, nature, ou les Dauphins d’Arion 1983”
به نویسندگی “François-Bernard Mâche”
”
Langage, musique, poésie 1972″ به نویسندگی “Nicolas Ruwet”.
حتی در این میان برخی به مسائلی فراتر از بررسی و تاثیر صوت و شیوه ارتباط جانوران از طریق صوت پرداخته اند، آنها بدنبال کشف شیوه های برای ارتباط با جانوران میباشند. در کتاب نیکولاس رو وت، وی با آنالیز صدا و آواز پرندگان و تکرارها و نقاط اوج و فرود نکاتی را در جهت برقراری ارتباط میان انسان و پرنده ارائه نموده است.
از سوی دیگر بسیاری از آهنگسازان هستند که علاقه خود را به ساخت آثار ارکسترال با صدای جانوران بیان میدارند. به عنوان مثال “Shinji Kanki” قطعه ای با عنوان “موسیقی برای دولفین ها” ساخته است که بر اساس ارتباط و محاوره میان دولفین ها بر اساس اصوات خویش میباشند و این موسیقی از طریق بلندگوهای بسیار قوی و در زیر آب پخش میشوند که واکنش دلفین ها به این موسیقی نیز جالب میباشد.
از آهنگسازانی که از صدای حیوانات در آثار خود استفاده نموده اند میتوان به:
Jean-Philippe Rameau’s The Hen 1728
Camille Saint-Saëns’s Carnival of the Animals 1886
Olivier Messiaen’s Catalogue of the Birds 1956-58
Pauline Oliveros’s El Relicario de los Animales 1977
George Crumb’s Vox Balaenae (Voice of the Whale) 1971
Gabriel Pareyon’s Invention over the song of the Vireo atriccapillus 1999
در هر حال شاید این نکته مورد توجه باشد که موسیقی تنها هنر نیست بلکه میتوان همانند یک شاخه علمی به آن توجه داشت.
۱ نظر