گفتگوی هارمونیک
محمود بامداد درباره این کتاب می نویسد:
از دوره‌ای که شنوندۀ موسیقی ایرانی شدم، همیشه بخش تک‌نوازی و علی‌الخصوص بداهه‌نوازی آن برایم جذابیت بیشتری داشته و جایگاه خلق آهنگ و بداهه‌نوازی را برفراز قلۀ این کوهِ استوار می‌دانم. ماندگاری این نغمات در طول قرن‌ها حکایت از عظمت و شکوه آن دارد و انگشت‌شمار‌بودن کسانی‌که راه دشوار و به‌ظاهر آسان آن‌را پیموده‌اند دلالت بر بکربودن این قله و زلالی چشمۀ زایندۀ آن دارد.
بداهه‌نوازی جدای از اکتسابات و امکانات بیرونیْ آمادگیِ درونی می‌طلبد؛ گوش و هوشی تیز برای دریافت اشارات ملودی و ریتم و درکی عمیق از مطالب ردیف، ملودی‌ها، جمله‌بندی‌ها و تشخیصِ حالت ملودی و پرورش آن و همچنین انتقال سریع تمامی این نکات روی ساز. اصل قضیه اما روح و جسمی به‌وحدت‌رسیده و آزاده، خیالی آسوده و ضمیری خبردار که به گفتۀ حافظ:
ای بی‌خبـر بکـوش که صـاحب‌خبـر شوی
تـــا راهــــــــرو نبـــــــاشی کـــی راهبـــــــر شوی؟
به عقیدۀ نگارنده، هرگاه زیبایی ثبت شود، نفس زیبایی آسیب می‌بیند و رو به فراموشی و زوال می‌رود و حالتی مجازی پیدا می‌کند، زیرا افراد خود را بی‌نیاز از درک حقیقی آن می‌دانند و به‌ظاهرِ آن بسنده می‌کنند و در صورت تداومْ قوۀ احساس‌شان تحلیل می‌رود.
در شرایط فعلیِ موسیقی ایرانی- که بسیاری از قطعات کنونی کمتر تعلقی به شیوۀ ملودی‌پردازی ایرانی دارند – صرفاً با اجرای قطعه‌ای با یک ساز ایرانی نمی‌توان گفت موسیقی ایرانی اجرا می‌شود؛ لذا در این شرایط برای آشنایی بیشتر کسانی‌که با این نوع نوازندگی و آهنگسازی و استادان آن آشناییِ کمی دارند نواختن از روی نت‌نگاشتۀ این قطعات بسیار مفید و راهنما و راهگشاست.
کتاب حاضر حاوی ده قطعه ضربی برگزیده از استادان زبدۀ موسیقی ایرانی است که عمدتاً به‌صورت تک‌نوازی و بداهه‌نوازی اجرا شده‌اند و برای نخستین‌بار توسط این نگارنده به نت درآمده‌اند. این قطعات از نوازندگان سازهایی به غیر از سنتور اقتباس شده و به‌جز سه قطعه باقی به‌صورت تک‌نوازی اجرا شده‌اند.
در ادامه، توضیحاتی دربارۀ نحوۀ نت‌نگاری و تنظیم قطعات کتاب حاضر به نظر خوانندگان گرامی می‌رسد:
۱- شیوه و علائم نت‌نویسی کتاب حاضر بر پایۀ مِتُدِ استادان ابوالحسن صبا و فرامرز پایور است.
۲- در آوانگاری و تنظیم قطعاتْ بیانِ اصلِ ملودی همواره مدّنظرم بوده، مگر در مواردی که تشخیص دادم به اصل و حالت ملودی خدشه‌ای وارد نمی‌شود.
۳- در بعضی قطعات (مانند اجرای ارسلان درگاهی) که به‌صورت کاملاً بداهه اجرا شده و گویا ملودی برای خود نوازنده هم تازگی دارد سعی کردم از درج سکوت‌های طولانی صرفنظر کنم و پایه‌هایی را که بین جملات اجرا می‌شود و اندکی با هم فرق دارند همسان کنم تا برای ثبت و اجرا مناسب‌تر باشد ولی در اصلِ ملودی همچنان پایبندِ اجرای نوازنده بوده‌ام.
۴- در تکرار برخی جملاتْ ملودی را به طرزی متفاوت نوشته‌ام تا دو نوع شیوۀ اجرا از یک ملودی را نشان داده باشم.
۵- در تنظیم این قطعات به دلیل استفادۀ کمتر از نت رِکُرُن پشت‌خرک هفتم را کُرُن کوک کردم تا برای اجرا امکانات سیم زرد را از دست ندهم.
***
کتاب «دُرآهنگ: ده قطعه از آثار استادان ویلن، تار، سه تار، نی و قانون برای سنتور» را هم اکنون می توانید از موسیقی عارف (تلفن: ۳۳۹۷۶۴۳۰ و ۳۳۹۷۶۴۳۱)، پخش عرفان (تلفن: ۷۷۶۳۸۹۲۲)، کتاب آبان (تلفن: ۶۶۹۵۵۰۱۲)، پخش ساز و سخن (تلفن: ۸۸۵۱۲۴۹۳ و ۸۸۵۱۲۴۹۴)، فروشگاه پارت (تلفن: ۶۶۴۰۵۶۲۷) و فروشگاه نای و نی (تلفن: ۶۶۴۹۳۲۷۸ و ۶۶۴۹۳۲۷۹) تهیه کنید.
۱ نظر