درباره کتاب «دُرآهنگ»

کتاب «دُرآهنگ» مجموعه ده آهنگ از آثار استادان ویولون، تار، سه‌تار، نی و قانون است که برای سنتور تنظیم شده است. این کتاب به همراه یک لوح فشرده توسط انتشارات خنیاگر به مدیریت شهاب منا، در سال جاری به بازار موسیقی عرضه شده است. نویسنده این کتاب محمود بامداد از شاگردان آموزش میلاد کیائی است.

محمود بامداد درباره این کتاب می نویسد:
از دوره‌ای که شنوندۀ موسیقی ایرانی شدم، همیشه بخش تک‌نوازی و علی‌الخصوص بداهه‌نوازی آن برایم جذابیت بیشتری داشته و جایگاه خلق آهنگ و بداهه‌نوازی را برفراز قلۀ این کوهِ استوار می‌دانم. ماندگاری این نغمات در طول قرن‌ها حکایت از عظمت و شکوه آن دارد و انگشت‌شمار‌بودن کسانی‌که راه دشوار و به‌ظاهر آسان آن‌را پیموده‌اند دلالت بر بکربودن این قله و زلالی چشمۀ زایندۀ آن دارد.

بداهه‌نوازی جدای از اکتسابات و امکانات بیرونیْ آمادگیِ درونی می‌طلبد؛ گوش و هوشی تیز برای دریافت اشارات ملودی و ریتم و درکی عمیق از مطالب ردیف، ملودی‌ها، جمله‌بندی‌ها و تشخیصِ حالت ملودی و پرورش آن و همچنین انتقال سریع تمامی این نکات روی ساز. اصل قضیه اما روح و جسمی به‌وحدت‌رسیده و آزاده، خیالی آسوده و ضمیری خبردار که به گفتۀ حافظ:
ای بی‌خبـر بکـوش که صـاحب‌خبـر شوی
تـــا راهــــــــرو نبـــــــاشی کـــی راهبـــــــر شوی؟

به عقیدۀ نگارنده، هرگاه زیبایی ثبت شود، نفس زیبایی آسیب می‌بیند و رو به فراموشی و زوال می‌رود و حالتی مجازی پیدا می‌کند، زیرا افراد خود را بی‌نیاز از درک حقیقی آن می‌دانند و به‌ظاهرِ آن بسنده می‌کنند و در صورت تداومْ قوۀ احساس‌شان تحلیل می‌رود.

در شرایط فعلیِ موسیقی ایرانی- که بسیاری از قطعات کنونی کمتر تعلقی به شیوۀ ملودی‌پردازی ایرانی دارند – صرفاً با اجرای قطعه‌ای با یک ساز ایرانی نمی‌توان گفت موسیقی ایرانی اجرا می‌شود؛ لذا در این شرایط برای آشنایی بیشتر کسانی‌که با این نوع نوازندگی و آهنگسازی و استادان آن آشناییِ کمی دارند نواختن از روی نت‌نگاشتۀ این قطعات بسیار مفید و راهنما و راهگشاست.

کتاب حاضر حاوی ده قطعه ضربی برگزیده از استادان زبدۀ موسیقی ایرانی است که عمدتاً به‌صورت تک‌نوازی و بداهه‌نوازی اجرا شده‌اند و برای نخستین‌بار توسط این نگارنده به نت درآمده‌اند. این قطعات از نوازندگان سازهایی به غیر از سنتور اقتباس شده و به‌جز سه قطعه باقی به‌صورت تک‌نوازی اجرا شده‌اند.

در ادامه، توضیحاتی دربارۀ نحوۀ نت‌نگاری و تنظیم قطعات کتاب حاضر به نظر خوانندگان گرامی می‌رسد:
۱- شیوه و علائم نت‌نویسی کتاب حاضر بر پایۀ مِتُدِ استادان ابوالحسن صبا و فرامرز پایور است.
۲- در آوانگاری و تنظیم قطعاتْ بیانِ اصلِ ملودی همواره مدّنظرم بوده، مگر در مواردی که تشخیص دادم به اصل و حالت ملودی خدشه‌ای وارد نمی‌شود.
۳- در بعضی قطعات (مانند اجرای ارسلان درگاهی) که به‌صورت کاملاً بداهه اجرا شده و گویا ملودی برای خود نوازنده هم تازگی دارد سعی کردم از درج سکوت‌های طولانی صرفنظر کنم و پایه‌هایی را که بین جملات اجرا می‌شود و اندکی با هم فرق دارند همسان کنم تا برای ثبت و اجرا مناسب‌تر باشد ولی در اصلِ ملودی همچنان پایبندِ اجرای نوازنده بوده‌ام.
۴- در تکرار برخی جملاتْ ملودی را به طرزی متفاوت نوشته‌ام تا دو نوع شیوۀ اجرا از یک ملودی را نشان داده باشم.
۵- در تنظیم این قطعات به دلیل استفادۀ کمتر از نت رِکُرُن پشت‌خرک هفتم را کُرُن کوک کردم تا برای اجرا امکانات سیم زرد را از دست ندهم.
***
کتاب «دُرآهنگ: ده قطعه از آثار استادان ویلن، تار، سه تار، نی و قانون برای سنتور» را هم اکنون می توانید از موسیقی عارف (تلفن: ۳۳۹۷۶۴۳۰ و ۳۳۹۷۶۴۳۱)، پخش عرفان (تلفن: ۷۷۶۳۸۹۲۲)، کتاب آبان (تلفن: ۶۶۹۵۵۰۱۲)، پخش ساز و سخن (تلفن: ۸۸۵۱۲۴۹۳ و ۸۸۵۱۲۴۹۴)، فروشگاه پارت (تلفن: ۶۶۴۰۵۶۲۷) و فروشگاه نای و نی (تلفن: ۶۶۴۹۳۲۷۸ و ۶۶۴۹۳۲۷۹) تهیه کنید.