استوکوفسکی رهبر بدون باگت

لپولد استوکوفسکی (Leopold Stokowski) یکی از مشهورترین رهبران ارکستر جهان است که شیوه رهبری خاص وی که رهبری ارکستر بدون چوب رهبری – باگت – میباشد نیز شخصیت متمایزی نسبت به همتایانش ایجاد نموده است. رهبری برخی از برترین ارکسترهای جهان و اجرا در صحنه های مختلف بین المللی از جمله هنرنمایی های او میباشد.

استوکوفسکی در آوریل سال ۱۸۸۲ از پدری لهستانی و با اصالت انگیسی و مادری ایرلندی بدنیا آمد.

در سال ۱۸۹۶ وی وارد Royal College of Musicلندن شد که در آن زمان تنها حدود ۱۳ سال سن داشت و بعنوان یکی از جوانترین شاگردان مدرسه مورد پذیرش قرار گرفت.

در طی دوران تحصیل فعالیت های متعددی را در زمینه های مختلف تجربه نمود اما شروع فعالیت های حرفه ای وی را باید از سال ۱۹۰۵ دانست زمانی در نیویورک آمریکا بعنوان نوازنده ارگ و رهبر گروه کر کلیسای Bartholomew مشغول به کار شد.

اما در آن کسوت وی نمیتواسنت جایگاه مورد قبولی را برای خود پیدا کند چرا که در واقع مخاطب حرفه ای را در مقابل خود نمیدید. وی بعد از مدتی دست از کار کشید و تصمیم گرفت بصورت حرفه ای رهبری ارکستر را دنبال نماید. به پاریس رفت و در آنجا آموزشهای مختلفی را در این زمینه دید تا اینکه متوجه شد، ارکستر سمفونیک شهیر سینسیناتی آمریکا به دنبال یک رهبر میباشد. پس از نامه نگاری های متعدد موفق شد برای مصاحبه، رضایت ریاست ارکستر را جلب نماید و در نهایت پس از آن توانست به عنوان رهبر ارکستر سمفونیک سینسیناتی مشغول به کار شود.

قسمتی از روایت استوکوسکی را از قطعه باخ ببینید

با رهبری این ارکستر وی توانست خود را به سرعت به یک چهره مردمی تبدیل نماید. ایده اجرای کنسرتهای عامه پسند و همچنین اجرای آثار جدید از آهنگسازان آن زمان همچون ادوارد الگار که سمفونی شماره دوم خودش را به این ارکستر تقدیم نموده بود، باعث شهرت استوکوفسکی شد.
پس از مدتی با توجه به اعتبار خوبی که کسب کرده بود رهبری ارکستر سمفونی فیلادلفیا را به وی سپردند. در اکتبر سال ۱۹۱۲ اولین رهبری رسمی خود را با این ارکستر بر روی صحنه برد.

اما یکی از نکاتی که در رهبری استوکوفسکی باعث شده بود بیشتر از سایرین به وی توجه شود شیوه رهبری اش بود. شاید بشود او را جدا از رهبر ارکستر بازیگر خوبی نیز دانست! پرتاب کردن صفحات نت بر روی زمین و رهبری ارکستر بدون توجه به نت که نشان میداد وی محتاج به دیدن این صفحات نیست. حتی در زمان اجرا نیز گاهی با استفاده از نور و تاریک کردن سالن تنها میشد سایه ای از سر و دستان وی را مشاهده نمود که ارکستری را رهبری مینماید! این قبیل کارها که تا به حال صورت نگرفته بود جدا از مخالف از سوی عده ای طرفداران خاص خودش را داشت؛ شاید استقبال عموم مردم از اجراهایش این بود که صحنه اجرا را به محلی هیجان انگیز و حرکاتی غیر قابل پیش بینی تبدیل مینمود.

در طی سالهای ۱۹۲۹ رهبری بدون چوب به نشانی تجاری برایش تبدیل شده بود.

اما در حقیقت این تنها ظاهری از یک رهبر ارکستر را نشان میداد.

در بعد حرفه ای جدا از رهبری قدرتمندانه و استادانه در زمینه بهره گیری حداکثر از صدا در ارکستر و همچنین توجه بیش از پیش به اکوستیک سالن و در نتیجه چیدمان ارکستر نوآوری و تحول اساسی را در دنیای موسیقی بوجود آورد. ایده نشستن نوازندگن ویولون یک و دو در کنار یکدیگر و در قسمت سمت چپ و همچنین قرار گیری نوازندگان ویولنسل و violas و در قسمت راست یکی از کارهایی بود که وی در جهت رشد کیفی ارکستر انجام داد.
یکی دیگر از کارهایی که بسیاری را در حیرت قرار داد، تغییراتی بود که در ارکستراسیون قطعات آهنگسازان بزرگی چون بتهوون، باخ، چایکوفسکی، برامس و غیره انجام میداد. بعنوان مثال در قطعه Romeo and Juliet Fantasy Overtureاز چایکوفسکی وی اصلاحاتی را در پایان قطعه به وجود آورد که باعث شد قطعه پایانی سریع داشته باشد.

این قبیل تغییرات را در حالی انجام میداد که سعی میداشت تا به اصل کار لطمه ای وارد نسازد بلکه در جهت تفکرات این آهنگسازان این اصلاحیه ها را اعمال مینمود در هر حال این قبیل تفکرات به مذاق عده ای از موزیسین ها و منتقدین آن زمان خوش نمی آمد؛ این آزادی بیش از حد در اجرا و حتی دخل و تصرف در نت نوشته آهنگساز، برای آنان غیر قابل بخشش بود، هر چند بسیاری نیز موافق بودند و به نوعی حمایت خویش را از این امر اعلام میداشتند.

در هر حال باید وی را یکی از تاثیر گذارترین رهبران ارکستر در قرن بیستم دانست که تحولاتی شگرف را در زمینه رهبری بوجود آورد.
از وی آثار ضبط شده متعددی بجای مانده است که از سوی کمپانی های معتبری چون RCA Victor, Columbia, Capitol, Everest, United Artists, و Deccaمنتشر شده است.

en.wikipedia.org