پژمان اکبرزاده
بیست و ششم آذر ماه امسال، سالروز درگذشت سعدی حسنی (۱۳۶۵-۱۳۰۲) پژوهشگر موسیقی و از چهره های موثر برای شناساندن موسیقی هنری غرب به ایرانیان است. وی حدود نیم قرن پیش، در زمانی که هیچ کتابی در زمینه شناخت موسیقی هنری غرب (برای عموم) در ایران وجود نداشت و صفحه های موسیقی کلاسیک نیز کمتر در دسترس بود سال ها از طریق رادیو تهران به تفسیر آثار آهنگسازان بزرگ جهان و ارائه نمونه هایی از آثار آنان (با صفحه) می پرداخت. در همان دوران دست به کار تالیف کتاب های «تاریخ موسیقی» (از رمانتیسم تا دوره معاصر) و «تفسیر موسیقی» شد که هر دو در نخستین سال های دهه ۱۳۳۰ خورشیدی به وسیله بنگاه مطبوعاتی صفی علیشاه در تهران به چاپ رسیدند.
سعدی حسنی در پیشگفتار کتاب «تفسیر موسیقی» چنین نوشت: «یقین است در زمانی که هر مطلب نویی بعد از سه چهار سال کهنه می شود به زودی کتاب های مهم تری در این زمینه انتشار خواهد یافت و کتاب «تفسیر موسیقی» در کنج کتابخانه از نظر پنهان خواهد شد…» ولی با این همه این کتاب تا چند دهه پس از انتشار، همچنان از مهم ترین نوشته ها و مراجع موجود درباره موسیقی هنری غرب به زبان پارسی به شمار می رفت و از سوی علاقه مندان و پژوهشگران به کار برده می شد.سعدی حسنی از سال ۱۳۲۹ با دوره دوم مجله موسیقی که با نام «نامه موسیقی» انتشار می یافت و انجمن هنری جوانان همکاری نزدیک داشت و در سال ۱۳۳۳ برای ادامه تحصیل در رشته حقوق راهی اتریش شد.
در وین در رشته حقوق سیاسی دکترا گرفت و به موازات آن در چندین دوره به تحصیل موسیقی پرداخت. در ۱۳۴۶ با بنیان گرفتن تالار رودکی در تهران وی به عنوان نخستین مدیر عامل این مرکز هنری برگزیده شد.
او ضمن اداره تالار، متن اپرای دلاور سهند (ساخته احمد پژمان) را همراه با منوچهر شیبانی به رشته تحریر درآورد. اپرای آتوسا (اثر توماس کریستین داوید) نیز براساس نمایشنامه ای از وی آفریده شد.سعدی حسنی در سال ۱۳۵۱ انجمن ژونس موزیکال ایران (جوانان دوستدار موسیقی) را تشکیل داد. این انجمن با همکاری بسیاری از نوازندگان، کنسرت های موسیقی کلاسیک ایران و غرب را در شهرهای مختلف برگزار کرد که از این راه بسیاری از جوانان شهرستانی که به نسبت ساکنان تهران به چنین برنامه هایی کمتر دسترسی داشتند با موسیقی جدی و دیگر هنرهای نمایشی از نزدیک آشنا شدند.
سعدی حسنی همچنین از سال ۱۳۵۲ چهارمین دوره مجله موسیقی را با نام «نشریه انجمن ژونس موزیکال ایران» با مدیریت خود منتشر ساخت. سعدی حسنی چندی پس از انقلاب راهی آلمان شد و در نهایت پس از یک بیماری طولانی در ۲۶ آذر ۱۳۶۵ در هامبورگ چشم از دنیا فرو بست. از آثار وی به جز کتاب هایی که از آنها نام برده شد باید از کتاب «هفت نغمه چنگ» (چاپ ۱۳۳۳) و مقاله هایی در مجله موزیک ایران، مجله موسیقی و مجله سخن نام برد. یادش گرامی.
منابع
– آریان پور، امیر اشرف، «سعدی حسنی»، مجله کلک، شماره ،۲۱ آذر ۱۳۷۰.
– اکبرزاده، پژمان، «موسیقیدانان ایرانی» (جلد ۳)، نشر روشنک/ انجمن میراث ایران، تهران، ۱۳۸۴.
– شکرایی، ناصر، «به یاد سعدی حسنی»، مجله کلک، شماره ۲۱ ، آذر ۱۳۷۰.
(با سپاس از گیتی خسروی، خواننده آواز اپراتیک، برای ارسال عکس شادروان سعدی حسنی)
منبع
روزنامه شرق
۱ نظر