سجاد محرابی
به همین دلیل در گروه نوازی سعی می شود که خط نی طوری تنظیم شود که نوازنده از اجرای جملاتی که این نت در آنها نقش مهمی دارد یا معاف باشد یا اینکه با انتقال در هنگام بالا در محدوده ی صدای غیث بنوازد. نتیجه ی امر بصورت اتفاقی گاه به زیبایی قطعه منجر می شود اما در اکثر موارد در اجرای طبیعی گروه تاثیر منفی خواهد گذاشت. روشن است که این کمبود موجب انزوای نی به عنوان تنها ساز بادی ارکستر سازهای ملی ایرانی خواهد بود و رفع آن تاثیر مستقیم در پویایی نقش نی در گروهنوازی دارد.)
جناب محرابی در مورد طرح‌های دیگر صحبت کنیم، چه طرح‌های دیگری پیشنهاد شده و مورد توجه قرار گرفته؟
من در حدود سال ۱۳۸۱ به فکر این افتادم که با استفاده و الهام از الگوی جناب دکتر حسین عمومی یک نی کروماتیک طراحی کنم البته با این تفاوت که در آن انگشتگذاری کهن نی تغییر می‌کند و کاملاً با یک انگشتگذاری جدید مواجه هستیم. این الگو می‌تواند که گام کروماتیک را اجرا کند به علاوه اینکه آن نوت سی و امکان وصل صدای بم به اوج را دارد و تقریباً مطابق با دستان‌هایی که روی دسته‌ی تار داریم تمام آن دستان‌ها را در نی خواهیم داشت.
الگویی که طراحی کردم «شیوان» نام دارد؛ در این الگو در واقع طراحی یک انگشتگذاری (نواختن انگشت گذاری های جدید نیازمند گذراندن متد مربوطه است. در این متد پله پله از تغییرات انگشتگذاری پرده برداری می شود.) صورت می‌گیرد نه طراحی یک ساز جدید، یک انگشتگذاری جدید برای ساز نی.
پنج الگو پیشنهادی برای ساز نی
آقای محرابی مثل اینکه آقای رسول صادقی هم طرحی برای نی پیشنهاد داده بودند لطفاً در مورد این طرح هم صحبت کنید؟
نمونه ساز ساخته شده، در واقع بهینه شده‌ی دست آقای رسول صادقی دوست صنعت‌گر خوبم، که ایشان در این زمینه یک راه دیگر را رفتند اینکه ایشان به کمک سه کلید که بالاتر از دست بالا در نی قرار می‌گیرد این گستره‌ی صوتی را به یک اکتاو افزایش دادند یعنی اگر ما دست بسته‌ی نی را نوت دو فرض کنیم با استفاده از سامانه ی سه کلیدی که ایشان ساخته اند تا اکتاو همین دو در صدای بم خواهیم داشت.
این الگو هم این خاصیت را دارد که به خاطر اینکه انگشتگذاری جدیدی در آن نیست و همان انگشتگذاری قدیمی نی هست هیچ مشکلی برای نوازندگانی که با نی کهن عادت کرده اند و دستشان ثابت شده و تکنیک‌های ایشان شکل گرفته ایجاد نمی‌کند چه بسا اینکه بسیار دست آنها را بازتر می‌گذارد برای اینکه تکنیک‌های جدید و امکان اجرای پاساژهای جدید پیچیده تر در صدای بم و وصل آن به صدای زیر در اختیار داشته باشند.
و اما الگوی بعدی الگوی دوستم جناب آقای محمد شجاعی هست ایشان هم یک الگوی کروماتیک طراحی کردند. الگوی کروماتیک ایشان انگشت‌گذاریش کاملاً با انگشتگذاری الگوی من مطابق هست و ده دستان دارد یعنی ده نیم پرده کروماتیک که تفاوتش با الگوی بنده این است که در طول لوله‌ی صوتی نی کهن این کار را کرده اند. یعنی در الگوی بنده دست پایین یک پرده پایین می‌رود و به تبع طول لوله صوتی مانند الگوی دکتر عمومی افزایش پیدا می کند که نوت سی را بتواند کنترل کند ولی در الگوی ایشان طول لوله صوتی ثابت مانده و دست بالاست که یک پرده بالا می‌رود که بتواند بالاتر از نوت لا، نوت سی را تولید بکند. یک نمونه هم از صدای نی ایشان می‌شنویم.
