ویلنسل (۵)

تاریخچه تکامل ویولنسل

ویولنسل، نمونه ی تکامل یافته ای از باس ویولن است که در سال ۱۵۵۶ توسط Jambe de Fer برای اولین بار عرضه شد که در ابتدا سازی با سه سیم بود. احتمالاً گابریلی نخستین آهنگسازی بود که باس ویولن را در اثر خود به نام Sacrae symphoniae به سال ۱۵۹۷ مورد توجه خاص قرار داد.

مونته وردی در اپرای اورفئو (۱۶۰۷) به این ساز با عنوان basso de viola da braccio اشاره کرده است. گرچه احتمالاً اولین باس ویولن زودتر از این ها توسط آماتی در سال ۱۵۳۸ با شباهت بسیار به ساز ویول ساخته شده بود تا برای همراهی ویولن بکار گرفته شود.

اختراع سیم هایی از جنس مفتول تابیده شده (مفتول ظریف و نرمی به گرد زهی نازک تابیده می شود)، در حدود سال ۱۶۶۰ در شهر بولوگنا، این امکان را فراهم کرد که بتوان در سازهایی با طول کم، صدای بم نرم تری نسبت به آنچه با سیم های تمام زه میسر بود ایجاد کرد.

سازگران در بولوگنا از این فن آوری نو برای ساختن سازهای کوچکتری برای اجراهای سلو استفاده کردند و این دو دلیل را داشت؛ هم رنگ صدای بهتری حاصل می شد و هم اجرای پاساژهای دشوار روی ساز کوتاهتر آسانتر بود.

در هر حال این ساز کاستی هایی هم داشت. صدای سبک آن برای اجراهای کلیسایی و آنسامبل مناسب نبود، بنابراین برای پوشش دادن این کاستی با ویولن ها یا کنترباس ها همراهی می شد.

حدود سال ۱۷۰۰ نوازندگان ایتالیایی ویولنسل را در اروپای شمالی رواج دادند، اما باس ویولن دو دهه دیگر پس از آن نیز در فرانسه رایج بود. بیشتر باس ویولن ها به تقلید از الگوی ویولنسل های کوچکتر که توسط استرادیواری تکامل پیدا کرده بود، در اندازه های کوچکتر ساخته می شد.

استرادیواری شمار زیادی ویولنسل بزرگ با الگوی قدیمی نیز ساخته است (Servais Stradivarius نمونه بارزی از این الگوی ساخت است).
در انگلستان باس ویولن تا سال ۱۷۴۰ سازی پر کاربرد باقی ماند و ویولنسل نامتداول بود. در شرایط جغرافیایی و زمانی گوناگون، ویولنسل دارای نامها، اندازه ها و کوک های متفاوتی بود. اندازه آن تا سال ۱۷۵۰ استاندارد نشده بود.

به رغم شباهت های ویولنسل به خانواده «ویولا دا گامبا»، این ساز جزو خانواده «ویولا دا براچیو» است که ویولن و ویولا نیز از این خانواده اند. در میان نقاشی هایی همچون «عروسی روستایی» اثر بروگل، دیده می-شود که باس ویولن به سبک های مختلفی موقع نوازندگی نگه داشته می شده است، ولی این سبک عمر چندانی نداشتند و سبک نگه داشتن آن میان پاها که کاربردی تر و با بدن سازگارتر بود دیگر سبک ها را کنار زد.