گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

نمود علم و خلاقیت در پایگاه های مجازی

نوشته ای که می خوانید متن سخنرانی سجاد پورقناد، نوازنده و سردبیر ژورنال گفتگوی هارمونیک است که در نشست پایگاه های مجازی موسیقی کلاسیک ایران، در خبرگزار مهر خوانده شد: هر اثر موسیقی دو وجه دارد، یکی بخش علمی که همان تجربه های مشترک ماست و دیگری بخش خلاقه که در بخش علمی موسیقی جایی ندارد و این در واقع همان قسمتی است که باعث میشود هر تحصیل کرده موسیقی نتواند به جایگاه هنرمندی برسد و در حد یک تکنیسین بماند.

یک نقد موسیقی (و یا نقد هر هنر دیگری) تا وقتی که نظر بر دو میدان خلاقیت و علم نداشته باشد، نمیتواند یک نقد کارآمد باشد و در واقع عدم احاطه بسیاری از منتقدان قدیم موسیقی کلاسیک به این دو میدان، باعث شد که آنها قادر به تشخیص میزان قدرت یک اثر جاودانه موسیقی نباشند.

لازم به ذکر است، اکثرا منتقدان موسیقی فقط به علم موسیقی تسلط دارند و این تنها یک وجه از آنالیز موسیقی را در برمی گیرد، به همین دلیل آثار جدید موسیقی که توسط بزرگانی مانند، بتهوون، چایکوفسکی، استراوینسکی و… خلق میشد، اکثرا با نظرات منفی این منتقدان روبرو می شد.

تا اینجا به این موضوع مهم رسیدیم که یک منتقد هنر باید مانند یک هنرمند، راه او را دوباره برود تا بتواند نقد با ارزشی در مورد یک اثر بنویسد.

سایتهای موسیقی و منابع بی شمار علمی موسیقی همواره در راه بیشتر به ثبت رساندن بخش علمی این هنر تلاش می کنند؛ در این میان برخی وب سایتها، مطالبی به صورت نقد موسیقی ارائه می دهند که در بیشتر مواقع ۸۰ درصد به مسائل علمی و ۲۰ درصد به پیشنهادهای آوانگارد و نوآورانه اختصاص دارد.

کمتر از ۱۰ سال است که فضای اینترنت ایران با پدیده جدیدی به نام وبلاگ آشنا شده است؛ خصوصیتی که وبلاگ دارد، نگاشته شدن نظرهای شخصی (و کمتر علمی) درباره مسائل مختلف به صورت روزنوشت است. طبیعتا این نوع نوشتار اگر در مورد مسائل هنری باشد بیشتر به پیشنهادهای خلاقانه می پردازد تا به بخش علمی (که البته طبق سنت تمام حرکتهای آوانگارد با درصد خطای بالایی همراه است). در روزنوشت های وبلاگها (برخلاف سنت سایتها)، ما با ۸۰ درصد مطالب غیر علمی و احساسی در مقابل ۲۰ درصد گفته علمی مواجه هستیم.

با این توصیف هرچه تعدد وبلاگها بیشتر باشد، تعداد پیشنهاداتی که در قید و بند علم نیستند و آزادانه مطرح می شوند بیشتر می شود، پس تعدد وبلاگها اتفاق بسیار خوبی برای هنر می تواند باشد، ولی برخلاف وبلاگها، اگر سایتها که نقش مراجع علمی را بازی می کنند بیشتر باشند (به این خاطر که عنوان کننده مسائل علمی هستند و علم ذاتا تکرار شونده است)، تعددشان می توان موجب بی نظمی در جمع آوری مسائل علمی و موازی کاری شود.

در واقع به همین خاطر بوده که مرجع بزرگی به نام ویکیپدیا بوجود می آید و بسیاری از مطالب سایتها را در خود جای میدهد (به جز بخشی که مربوط به نقد است و طبیعتا قسمتهایی از آن غیر علمی است) ولی کمپانیهایی مثل یاهو و گوگل، با سرویس های مختلف مانند گروه ها و وبلاگها، قصد به میان آوردن آرای مردمی را بر روی اینترنت دارد.

در ایران نیز چهار سال است که فهرستی به نام www.Sol.ir بوجود آمده است تا هم به جمع آوری لینکهای سایتها و هم وبلاگها بپردازد تا در دو حوزه علم و خلاقیت در زمینه موسیقی بتواند تا حد امکان علاقه مندان را بهره مند کند.

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد متولد ۱۳۶۰ تهران
نوازنده تار و سه تار، خواننده آواز اپراتیک و سردبیر مجله گفتگوی هارمونیک
لیسانس تار از کنسرواتوار تهران و فوق لیسانس اتنوموزیکولوژی از دانشکده فارابی دانشگاه هنر تهران

۱ نظر

بیشتر بحث شده است