گفتگوی هارمونیک | Harmony Talk

رحمتی: دچار فقر منابع مکتوب پژوهشی در زمینه سازهای ایرانی هستیم

امیرحسین رحمتی متولد سال ۱۳۶۳ در شهر شهریار است. او خواننده ای توانا و سازنده ای کاربلد در ساخت تار است. رحمتی از دو سال پیش تحصیل و تحقیق در رشته اتنوموزیکولوژی را آغاز کرده و مقالات او در جشنواره های پنجم و ششم نوشتارها و سایت های موسیقی، برگزیده شده است. با او گفتگویی خواهیم داشت درباره فعالیت هایش.

از خودتان بگویید و چگونگی آشنایی تان با دنیای موسیقی.

آشنایی من با موسیقی ایرانی به صورت عمومی، در ابتدای دهه ی هفتاد و با شنیدن آلبوم هایی که در همان ایام و در حوزه ی موسیقی کلاسیک ایرانی تولید می شد، اتفاق افتاد اما نهایتا در ابتدای دهه ی هشتاد به صورت تخصصی آموزش موسیقی ایرانی را با یادگیری ردیف آوازی نزد استاد جواد جواهری آغاز نمودم. در ادامه از تجربیات صداسازی آقای حمیدرضا نوربخش نیز بهره مند شدم، سپس اجراهای مختلف اعم از کنسرت، اجرا در انجمن های ادبی و همکاری با رادیو را تجربه کردم و به هنگام آشنایی با استاد رضا ژاله ساخت سازهای ایرانی از جمله تار، سه تار و قیچک را با راهنمایی و حمایت های ایشان آغاز کردم. در سال ۹۴ و بعد از شرکت در کنکور کارشناسی ارشد موسیقی، در رشته ی اتنوموزیکولوژی پذیرفته شده و وارد دانشکده ی موسیقی دانشگاه هنر تهران شدم. هم اکنون دروس تئوری این مقطع را به پایان برده و در حال تالیف پروژه ی پایان نامه بوده و نیز هم زمان مشغول ساخت سازهای ایرانی هستم.

چگونه با رشته اتنوموزیکولوژی آشنا شدید؟

آشنایی من با رشته ی اتنوموزیکولوژی به صورت رسمی، سبقه ای بیش از ورود رسمی آن به ایران دارد؛ به دلیل علاقه ی شخصی ام به تاریخ موسیقی و ادبیات ایران و تحلیل و بررسی شرایط حاکم بر نظام فرهنگی_موسیقایی ایران عهد ناصری تا به امروز، از سال ها پیش، با کتاب ها و مقالات موسیقی و افراد آشنا به تاریخ موسیقی و ادبیات آشنایی داشتم.

این علاقه مندی نهایتا با ورود رشته ی اتنوموزیکولوژی به سیستم آکادمیک دانشگاهی ایران، شکل رسمی تری به خود گرفت. مطالعات من برای کسب آگاهی صرف در سال های پیش، با ورود رسمی این رشته به سیستم دانشگاهی، امروز شکل پژوهشی و تحقیقی به خود گرفته و در دو سال گذشته بستر انجام فعالیت های تحقیقی در حوزه ی اتنوموزیکولوژی را برایم فراهم نموده است.

امروز در زمینه سازسازی چه فعالیتی دارید؟

این روزها، ساخت ساز به همراه پژوهش های مرتبط در حوزه ی اتنوموزیکولوژی، بیشترین زمان مرا به خود اختصاص داده است. همواره در طول سال های اخیر، ساخت ساز را به صورت تحقیقی و در قالب آزمون و خطا در جهت رسیدن به یک صنعت و صدای مطلوب پیگیری نموده ام. علی الخصوص ساز تار را که به زعم بسیاری از اهالی فن، دارای پیچیدگی های بسیار زیادی، حتی نسبت به ساز ویولون است.

بیشترین زمان را در بخش فعالیت های سازسازی ام به مطالعه و بررسی تارهای بجامانده از استادان قدیم صرف می کنم. بخشی از این تلاش، صرف مطالعه و آزمون و خطا در جهت جایگزین نمودن چوب های دیگری بجای چوب توت برای ساخت سازهای ایرانی است. متاسفانه منابع و مقالات خاصی در زمینه ی ساخت علمی سازهای ایرانی وجود ندارد؛ منابعی که بتواند سازندگان ساز را در ساخت ساز، بر اثر مطالعه ی دقیق، به یک اجماع نسبی در اصول اصلی برساند. فعالیت ها و مطالعات جدی و جدید دیگری در بخش ساخت قیچک باس نیز انجام داده ام که به زودی ساخت یکی از آنها به اتمام خواهد رسید. زمزمه های جدی و نارضایتی نوازندگان این ساز از عدم وجود سازندگان توانمند در این مورد خاص، باعث شد تا تصمیم جدی برای ساخت آن بگیرم. امیدوارم تلاش هایم در این زمینه به نتیجه ی مدنظر من و نوازندگان این ساز برسد. نه تنها من، بلکه همه ی سازندگان سازهای ایرانی، در مسیر سازسازی نیازمند کسب جدیدترین و بروزترین معلومات و تجربیات علمی هستند؛ من نیز در ابتدای این مسیر پر فراز و نشیب بوده و در حال برنامه ریزی برای گذراندن دوره هایی در جهت به روز شدن و رسیدن به مرز دانش در حوزه ی سازسازی هستم. مقاله ی مفصلی نیز حدود دو سال پیش پیرامون ساخت تار نوشته ام که امیدوارم به زودی به سرانجام رسیده و در جهت استفاده ی علاقه مندان این رشته ی پر رمز و راز هنری منتشر شود.

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد

سجاد پورقناد متولد ۱۳۶۰ تهران
نوازنده تار و سه تار، خواننده آواز اپراتیک و سردبیر مجله گفتگوی هارمونیک
لیسانس تار از کنسرواتوار تهران و فوق لیسانس اتنوموزیکولوژی از دانشکده فارابی دانشگاه هنر تهران

۱ نظر

بیشتر بحث شده است