گفتگوی هارمونیک
در سال ۱۳۳۳، شورایی از موسیقیدانان مشهور آن زمان از جمله: ابوالحسن صبا، موسی معروفی، سید حسین طـاهرزاده، روح اللّه خالقی، جواد معروفی، مشیر‌همایون شهردار و… تشکیل شد تا با نظارت مسئولین ذی‌ربط، تغییراتی کیفی در موسیقی رادیو ایجاد کنند، هرچند حیات این شورا بسیار کوتاه مدت بود. اسـناد و مدارک این شورای مهم در مـجله گـنجینه اسـناد، سال اول، شماره اول (پاییز ۱۳۷۰) به قلم سید علیرضا میر علی نقی به همراه چند شرح و تحلیل، منتشر شده است و نوشته ای که پیش رو دارید نیز بخشی از این اسناد می باشد که از روی سخنرانی روح الله خالقی (بـه نمایندگی از طرف آن شورا) در ۹ صبح جمعه ۲۵ فـروردین ۱۳۳۴، در رادیو تهران پیدا سازی شده است:
سالها بود که علاقه‌مندان هنرهای ملی انتظار داشتند کار موسیقی رادیو بـه دسـت کـسانی سپرده شود که به رموز فن آشنا باشند و بتوانند موسیقی رادیو را به طرز شـایسته‌ای اداره نـمایند. خـوشبختانه این موضوع از چندی قبل مورد توجه قرار گرفت و اداره کل انتشارات از چند تن استادان مـوسیقی دعـوت کرد که نظر خود را ابراز دارند. اولین مطلبی که به نظر می‌رسید ایـن بـود کـه شخاصی که مأمور این کار می‌شوند ثابت باشند و مدتی نسبتا طولانی سرپرستی این کـار را بـه عهده آنها گذارده شود تا بتوانند اقدامات اساسی به عمل آورند. به هـمین مـنظور طـرح تصویب نامه‌ای را پیشنهاد کردند که پس از چند جلسه تبادل‌نظر در تاریخ ۲۸ اسفندماه از تصویب نهائی هیئت وزیران گـذشت.
بـه موجب این تصویب‌نامه کمیسیونی به نام شورای عالی موسیقی تشکیل شده اسـت کـه در قـسمت موسیقی رادیو با اختیار تام و مستقلا انجام وظیفه خواهد کرد و هفت تن از کسانی که در ایـن هـنر سـوابق طولانی دارند به عضویت شورا انتخاب شده و با ابلاغ مقام نخست وزیـری از ۱۵ فـروردین در اداره کل انتشارات شروع به کار کرده‌اند.
شک نیست که چون گذشته چنین تشکیلاتی وجود نداشت، وضـع مـوسیقی آشفته شده بود و اصلاح اساسی انحرافات گذشته، فرصت و مطالعه و بودجه و اعتبار کـافی مـی‌خواهد و نباید شنوندگان محترم انتظار داشته باشند کـه یـک مـرتبه وضع دگرگون گردد و کاملا اصلاح شود، ولی طـبیعی است اعضای شورای که اکنون چنین مأموریتی یافته‌اند، تمام کوشش خود را به کـار خـواهند برد که وضع مطلوب‌تری دیـد آیـد و به تـدریج کـه مـوجبات فراهم گردد شالوده محکمی پی‌ریزی شـود.
بـه همین مناسبت در این چند روزه شروع به اقداماتی مقدماتی هم نموده‌اند که شـاید تـا اندازه‌ای آثار آن مشهود شده باشد.
نـظر اساسی شورا این اسـت کـه از این پس موسیقی اصیل و کـلاسیک ایـرانی از رادیو تهران پخش شود و کسانی که منحرف شده‌اند، راهنمایی گردند که دوباره راهـی صـحیح در پیش گیرند. مورخین، موسیقی ایـران را سـرچشمه مـوسیقی ملل مشرق مـی‌دانند.
جـای بسی تأسف است کـه مـا هنر خود را رها کنیم و از آهنگهای دیگران تقلید نماییم. آن هم چه تقلیدهای ناروایی از موسیقی خـارجی!
ایـران سرزمین ادب و شعر است. باز هم زهـی تـأسف که خـوانندگان مـا اشـعاری را بخوانند که روح سعدی و حـافظ از آن بیزار است!
آیا بهتر نیست که آهنگسازان جوان ساخته‌های قدما را مطالعه نمایند و از آنها در برنامه‌های رادیـو اسـتفاده کنند و ضمنا آهنگهای خود را هم بـنوازند و مـقایسه آن را بـه ذوق سـلیم اهـل هنر واگذارند؟
سخنرانی روح الله خالقی درباره وضعیت رادیو تهران (I)
تابستان سال ۱۳۸۶، با تلفن دکتر سیف الله وحیدنیا به دیداری فراخوانده شدم. برادر زاده وحید دستگردی، تنها یک نشانی داد و گفت شما را جای بدی نمی برم. حق با دکتر وحیدنیاست. بسیاری از شخصیت های بی مانند زمان حاضر را تا آنجا که فرصتمان اجازه می داده است با لطف او و با هم دیدار کرده ایم. ساعت ۵ عصر زنگ خانه بزرگی در زعفرانیه را به صدا در می آورم. خودم را معرفی می کنم و در باز می شود. دکتر سیف الله وحیدنیا بر پلکان آن سوی حیاط پر گل و پر درخت ایستاده است. چاق سلامتی که می کنیم می گوید: “اینجا خانه نسیم اردکانی است” می گویم: “بله ولی ایشان از شاگردان وحید است، من گمان می کردم که ایشان درگذشته باشند” حیرتا و شگفتا.
۱ نظر