موسیقی مردمی، موسیقی هنری، موسیقی مردم پسند:
امروزه این دسته بندی ها چه معنایی دارند؟ (۱)

مقاله ای که پیش رو دارید نوشته سوزل آنا ریلی (Suzel Ana Reily) که هادی سپهری (نوازنده، خواننده و موسیقی شناس) و حامد قنواتی (نوازنده و موسیقی شناس) ترجمه آن را به زبان فارسی به عهده داشته اند.

موسیقی مردمی، موسیقی هنری، موسیقی مردم پسند: امروزه این دسته بندی ها چه معنایی دارند؟
تا چندی پیش، به نظر می رسید که تحقیقات موسیقی به طور منظم به سه حوزه عمده تقسیم می شوند: موسیقی شناسی تاریخی، که در درجه اول بر موسیقی هنری غربی متمرکز شده است؛ موسیقی شناسی قومی، که با موسیقی-های سنتی در سرتاسر جهان سر و کار دارد؛ و مطالعات موسیقی مردم-پسند، که سبک های موسیقی تولید شده و ترویج شده توسط صنعت موسیقی را بررسی می کند.

با این حال، امروزه، مرزهای تقسیم کننده این حوزه ها به تدریج منعطف تر شده اند به گونه ای که روی هم رفته، دلایل برای به چالش کشیدن آنها قوی تر از همیشه هستند. اگر در گذشته عامل تمایز این حوزه ها کارگان موسیقایی بوده است که بر آن متمرکز بوده اند، آنچه امروزه منجر به نزدیکی آنها شده است، علاقه مشترک به فرآیندهای موسیقایی و روش هایی است که مردم با آنها موسیقی را در زندگی روزمره شان تصویرسازی و استفاده می کنند.

اگرچه ممکن است فرآیندهای خاصی در درجه اول با موسیقی هنری، مردم پسند یا مردمی در ارتباط باشد، به نظر می رسد امروزه این ویژگی ها در حال ناپدید شدن باشند. “موسیقی مردمی” می تواند بر صحنه شنیده شود، ضبط شود، و به عنوان یک کالا به فروش رسد و از این رو صنعت موسیقی را به حرکت در آورد؛ قطعات پرطرفدار “موسیقی مردم پسند” ممکن است توسط جمعیتی پیرامون آتش به همراهی یک گیتار آکوستیک، به گونه ای که یاد آور “موسیقی مردمی” باشد، خوانده شوند.

ستاره های بزرگ “موسیقی هنری” اکنون به تقلید از ستاره های پاپ یا راک به اجرا می پردازند که به همان اندازه هزینه های بالا را می طلبد. با توجه به این موضوع، آیا هنوز می توان بین “موسیقی مردمی”، “موسیقی مردم پسند” و “موسیقی هنری” تمایز قائل شد؟ اگر این دسته بندی ها دیگر اعتبار نداشته باشند، امروزه چه راه-های دیگری ممکن است برای فهم انواع موسیقی و نیروهای پویای مبین آنها وجود داشته باشد؟

نگاهی به گذشته

برای نزدیک شدن به این مسائل، بررسی چگونگی ایجاد وجوهِ تمایز بین موسیقی هنری، مردم پسند و مردمی به آنها، آنگونه که هستند، و یادآوری میراث فکری پدیدآورنده آنها به خودمان، می تواند مفید باشد. مفهوم “مردمی” با افزایش احساسات ملی در اواخر قرن ۱۸ پدیدار شد، و جنبشی را در سراسر قرن ۱۹ تجربه کرد. یکی از روشن فکران اصلی که مباحثه ای پیرامون ارتباط “مردم” و “ملت” را مطرح کرد، یوهان گاتفرید ون هِردِر (Johann Gottfried von Herder) بود.

به عنوان پی آمد منطقی اصلاحات، ضد اصلاحات و جنگ سی ساله، تا اوایل قرن ۱۸، آلمان به حدود ۱۸۰۰ دربارهای منطقه ای جدا با رابط های ضعیف به یکدیگر، تکه تکه شده بود. در تلاش برای ایجاد یک زمینه فرهنگی مشترک با توانایی وحدت بخشی به منطقه، هِردِر جنبشی را برای احیای میراث از دست رفته ی “ملت” رهبری کرد.